Nước Vạn Xuân (Kỳ 7)

Lý Nam Đế trên trang bìa tuyển tập “Những vị vua hiền” do NXB Kim Đồng ấn hành. Nguồn: Internet

KỲ7

IV
Tại núi rừng Động Lão, Lý Nam Đế nói với các tướng Dương Khoan Khoáng, Triệu Quang Phục, Triệu Túc,Lý Công Tuấn, Trịnh Đô:

-Nay vận nước lâm nguy, muốn cứu được Vạn Xuân, muốn thắng được quân Lương cần thêm một căn cứ ở đồng bằng để làm thế ỉ dốc, hỗ trợ cho nhau, xây dựng lực lượng. Cho nên ta trao binh quyền cho Thái phó Triệu Túc và Đại tướng Triệu Quang Phục trở về quê nhà Chu Diên, tìm một địa thế hiểm trở xây dựng căn cứ và lực lượng, chờ thời cơ phản công. Cuộc kháng chiến này không thể đánh nhanh thắng nhanh được mà phải đánh lâu dài. Tất cả nhờ vào Thái Phó và Đại tướng quân.

Triệu Túc và Triệu Quang Phục quỳ lạy nhận di mệnh của Hoàng đế Vạn Xuân rồi vua tôi gạt lệ chia tay. Triệu Túc và Triệu Quang Phục cùng 1vạn quân cải trang rời Động Lão, trở về Khoái Châu chiều hè năm đó.

Lý Nam Đế còn nói với các tướng:

-Trần Bá Tiên sở dĩ thắng được quân ta một phần là nhờ sức cơ động của thủy quân. Ở một nước nhiều sông ngòi như nước ta thủy quân thật là quan trọng. Cho nên ngoài bộ binh chúng ta phải đóng chiến thuyền và xây dựng thủy binh.

Các tướng nghe xong đều nói:

-Bệ hạ anh minh.

Từ đó Lý Nam Đế cùng các tướng đốc thúc binh sĩ hạ gỗ, mời thợ về đóng chiến thuyền. Một năm sau đã đóng được 300 chiến thuyền. Lý Nam Đế chọn hồ Điển Triệt (đầm Miêng, Tứ Yên, Sông Lô, Phong Châu), cách thành Gia Ninh về phía Bắc khoảng 30 dặm. Với trên 300 chiến thuyền, 1 vạn thủy binh Việt ngày đêm luyện tập thủy chiến chuẩn bị đánh giặc. Lại nói Trần Bá Tiên đóng quân ở thành Gia Ninh hơn một năm mà không thể tiến vào miền Động Lão để tiêu diệt quân của Lý Nam Đế để hoàn thành cuộc chinh phục Giao Châu, nay nghe thám mã về báo:

-Dạ bẩm Đại Tư mã, thủy quân Việt đang tập trung hàng trăm chiến thuyền ở hồ Điển Triệt.

Trần Bá Tiên nghe báo mừng rỡ nói:

-Tốt, có thể kết thúc được việc tiêu diệt Lý Nam Đế.

Trần Bá Tiên liền kéo thủy binh ngước dòng sông Lô tiến lên nhưng gặp nước cạn không thể tiến vào hồ Điển Triệt, liền dàn trận ở cửa sông Lô chờ đợi. Bấy giờ là tháng 8 năm 546, niên hiệu Thiên Đức năm thứ 3. Tháng 8 là mùa mưa lũ của nước Vạn Xuân, nước sông Lô và nước các con sông khác dâng lên cuồn cuộn. Thế rồi, trong một đêm một ngày mưa như trút nước, nước sông Lô dâng lên và cửa sông Lô vào hồ Điển Triệt biến thành biển cả mênh mông. Trần Bá Tiên cho thủy binh tiến vào hồ. Đến hồ, thủy binh Lương rẽ làm hai hướng chạy vòng quanh hồ tạo thành thế bao vây thủy quân Việt. Thủy quân Lương chạy như bay bao vây bốn mặt hồ, xả tên như mưa và ném chất cháy vào chiến thuyền quân Việt. Quân Việt chống cự mạnh mẽ nhưng thuyền bốc cháy. Thủy quân Việt hoặc bị trúng tên, hoặc bị chết cháy. 300 chiến thuyền thành những bó đuốc rực lửa chìm dần xuống đáy hồ, mang theo khoảng 1 vạn quân Việt anh dũng hi sinh vì nước. Lý Nam Đế được các tướng phò giá lên bờ, chạy về miền rừng núi động Khuất Lão, Phong Châu.

Sau khi Lý Nam Đế đăng quang cho đến trận hồ Điển Triệt, nước Vạn Xuân gặp biết bao biến cố đau buồn: quân Việt liên tục thất bại ở Diên Châu, thành Tô Lịch, thành Long Biên, Thành Gia Ninh. Hàng vạn nghĩa binh, hàng trăm tùy tướng, trong đó có cả Đại tướng Phạm Tu hi sinh vì nước.Người anh của Lý Nam Đế là Lý Thiên Bảo, người cháu họ là Lý Phật Tử cùng ba vạn quân bị tướng Lương Trần Pháp Vũ đánh tan tác phải chạy sang Ai Lao, bây giờ không biết sống chết ra sao. Cha con Thái phó Triệu Túc và Triệu Quang Phục về quê nhà Khoái Châu xây dựng lực lượng cũng không có tin tức gì. Nữ tướng Phạm Thị Toàn, người nữ tướng trí dũng và sắc đẹp song toàn, đã lập nhiều chiến công trong những trận chiến thắng quan trọng như Hợp Phố, Ái Châu, đánh Lâm Ấp ở Lợi Châu. Sau khi đăng quang, Lý Nam Đế có ý dành ngôi cung phi cho Phạm Thị Toàn nhưng bà từ chối và xin về quê hương chăm sóc mẹ già cho tròn chữ hiếu, đã lâu rồi cố nhân cũng bặt vô âm tín. Trận hồ Điển Triệt không chỉ làm tan vỡ cố gắng cuối cùng của Lý Nam Đế trong cuộc kháng chiến chống Lương mà trong trận đó, Hoàng hậu của Lý Nam Đế là Hứa Trinh Hòa, con ông Hứa Minh và bà Bùi Thị Quyên, người làng Đông Mán, Đông Phong, đất Vũ Ninh xưa, sau bao năm cùng ông chinh chiến nhưng bà đã hy sinh trong trận hồ Điển Triệt. Việc Hoàng hậu hy sinh tại hồ Điển Triệt là giọt nước tràn ly tăng thêm sự ưu tư buồn bã của Lý Nam Đế. Cho nên khi chạy vào động Khuất Lão, Lý Nam Đế thường xuyên đau ốm. Các tùy tùng đã tìm nhiều lang y miền núi chữa trị cho ông nhưng không qua khỏi. Lý Nam Đế từ trần ngày 13 tháng 4 năm Mậu Thìn (548) tại động Khuất Lão, Phong Châu, ở ngôi 5 năm, thọ 46 tuổi.

V

Sau trận thành Gia Ninh, Lý Nam Đế chính thức trao binh quyền cho hai cha con Triệu Túc và Triệu Quang Phục, toàn quyền lãnh đạo cuộc kháng chiến chống Lương và trở về quê nhà để xây dựng lực lượng. Triệu Túc và Triệu Quang Phục nhận di mệnh, bí mật đem 1 vạn quân đi một ngày đường thì đến Chu Diên. Sau bữa cơm tối, Triệu Quang Phục nói:

-Hiện nay lực lượng của nước Vạn Xuân chỉ còn chúng ta là trụ cột, Trần Bá Tiên dứt khoát sẽ tiến đánh chúng ta trong nay mai thì hắn sẽ hoàn thành công cuộc Nam chinh. Bây giờ cha tính phải làm sao đây?

Triệu Túc nói:

-Bây giờ không có cách nào tốt hơn là phòng thủ kháng chiến lâu dài, xây dựng lực lượng, tiêu hao quân địch, chờ cục diện Nam-Bắc triều chuyển biến xấu với nhà Lương thì đó là thời cơ của chúng ta phản công giải phóng đất nước.

Triệu Quang Phục nói:

- Muốn phòng thủ thì phải có thành cao hào sâu, nay ta không có thành lũy mà mai Trần Bá Tiên đã đánh tới rồi, sao xây dựng kịp.Triệu Túc hỏi:

-Con có biết đầm Dạ Trạch không?

-Con có nghe nói, có phải nơi đó gắn với sự tích chuyện của công chúa Tiên Dung và Chử Đồng Tử thời Hùng vương không ạ?

Triệu Túc nói:

-Đúng rồi, Đầm Dạ Trạch ở Bãi Màn Trò, Khoái Châu, diện tích rộng không biết bao nhiêu mà kể, chu vi cũng không biết bao nhiêu dặm mà bốn mặt thì bùn lầy, cây cối và cỏ um tùm rậm rạp, người ngựa và thuyền to không đi được vì bùn sâu và nhão nhoét, lại vướng cỏ cây, chỉ có thể dùng thuyền độc mộc đi trên bùn và cỏ, lại dễ lạc lối, nếu ngã xuống thì sẽ bị rắn độc cắn chết. Giữa bãi bùn lầy và cây cối rậm rạp mênh mông như vậy lại nổi lên một bãi đất cao và rộng chứa được hàng vạn người. Chỉ có lấy Đầm Dạ Trạch làm căn cứ thì quân Lương không thể tấn công ta được.

Triệu Quang Phục nói:

-Nhưng quân Lương cứ bao vây bên ngoài vài tháng thì quân ta hết lương thực sẽ chết đói trong đó.

Tướng Trương Hống nói:

-Đại tướng lo gì, đầm lầy thì có thể gieo cấy lúa mà ăn.

Trương Hát nói:

-Bây giờ cho quân đi gom lương thực thì gom luôn cả thóc giống, nông cụ cày bừa, cuốc, xẻng đem vào Đầm Dạ Trạch, vừa làm ruộng vừa chống giặc.

Triệu Túc nói:

-Hai anh em nhà tướng quân Trương Hống, Trương Hát quả là những nhà nông thông minh và giàu kinh nghiệm.

Sớm hôm sau, 5000 quân của Triệu Túc và Triệu Quang Phục chia nhau vào nhà dân quanh vùng mua gạo, lương thực, thóc giống và nông cụ. Bách tính sau khi biết ý định của nghĩa quân rút vào Đầm Dạ Trạch, vừa sản xuất vừa chiến đấu thì tình nguyện đóng góp với số lượng lớn. Trong khi đó, 5000 quân khác được giao nhiệm vụ chặt cây, cứ hai cây gỗ ghép thành mặt cầu và kéo dài từ bờ đầm cho đến bãi cát nổi giữa đầm cho quân rút vào. Suốt một vùng Chu Diên cho đến các địa phương lân cận thêm một vạn thanh niên tham gia tòng quân vào nghĩa quân. Sau cùng thì 2 vạn người đã vào bãi nổi giữa đầm lầy, cây cối um tùm rậm rạp không để lại dấu vết. Những toán lính đi sau cùng có nhiệm vụ phá cầu, kéo theo gỗ vào đầm để làm thuyền độc mộc.

Sau trận hồ Điển Triệt, Trần Bá Tiên nói với phó tướng Dương Sàn:

-Nay công cuộc bình định Giao Châu sắp đến ngày thắng lợi hoàn toàn. Đạo quân của Lý Nam Đế đã bị tiêu diệt, Lý Nam Đế đã chạy vào núi rừng hiểm trở rồi cũng chết già trong đó mà thôi, 3 vạn quân của Lý Thiên Bảo và Lý phật Tử chạy vào vùng Ái Châu đã bị tướng Trần Pháp Vũ đánh cho tan tác, Bảo và Tử phải chạy sang Ai Lao lánh nạn. Hiện nay chỉ còn 2 vạn quân do cha con Thái phó Triệu Túc chỉ huy chạy về Chu Diên. Nay ta phải hành quân gấp về Chu Diên tiêu diệt nốt đạo quân này thì sẽ kết thúc chiến tranh. Ta có thể kê cao gối mà ngủ được rồi.

Dương Sàn nói:

-Đại Tư mã nói phải lắm.

CVL

PGS TS Cao Văn Liên