'Núp bóng' cạnh tranh không lành mạnh

Theo UBND TP Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh, sau Tết Giáp Thìn 2024, lượng khách Trung Quốc nhập cảnh Việt Nam đi du lịch tăng đột biến. Có ngày lượng du khách Trung Quốc theo đường bộ nhập cảnh cửa khẩu quốc tế Móng Cái lên tới cả vạn người, tương đương những ngày cao điểm trước dịch COVID-19.

"Miếng bánh" vào tay công ty lữ hành ngoại tỉnh

Tuy nhiên, theo thống kê, số lượng các công ty lữ hành có trụ sở tại tỉnh Quảng Ninh đang đón khách du lịch đường bộ Trung Quốc qua cửa khẩu Móng Cái rất ít, mà chủ yếu là các công ty ngoại tỉnh Quảng Ninh.

Đại diện một số công ty lữ hành có trụ sở tại Quảng Ninh cho hay những năm gần đây, các công ty lữ hành ngoại tỉnh đã chiếm số lượng áp đảo, chi phối cơ bản các hoạt động đón dòng khách nhiều tiềm năng từ Trung Quốc. Những doanh nghiệp ngoại tỉnh hầu hết do các cá nhân ở những địa phương đó đứng tên hoặc do người Quảng Ninh làm giám đốc nhưng thực chất vẫn do một số người ở Quảng Ninh tổ chức điều hành, bởi những người ở nơi khác không dễ gì chen chân vào được.

Nguyên nhân khiến xảy ra tình trạng "núp bóng" doanh nghiệp tỉnh bạn, hoạt động theo kiểu "đầu Ngô mình Sở" bắt nguồn từ việc UBND tỉnh Quảng Ninh vào tháng 11-2015 đã ban hành Quy chế 3486 về quản lý hoạt động kinh doanh lữ hành đón khách du lịch Trung Quốc qua các cửa khẩu đường bộ của tỉnh Quảng Ninh. Quy chế này nhằm bảo đảm chất lượng du lịch, hạn chế thất thu.

Theo đó, các công ty du lịch muốn tham gia đón du khách Trung Quốc phải tuân thủ một loạt quy định, trong đó phải cung cấp tour trọn gói cho khách, có trụ sở chính hoặc chi nhánh tại tỉnh Quảng Ninh, mức ăn tối thiểu 100.000 đồng/người/bữa chính…

Sau khi Quy chế 3486 ra đời, số lượng các công ty lữ hành có trụ sở ở những địa phương khác tham gia đón khách đường bộ Trung Quốc tại Quảng Ninh ngày một tăng. Đi đôi với đó là sự giảm thiểu của các công ty lữ hành tại tỉnh Quảng Ninh.

Khách du lịch Trung Quốc qua cửa khẩu Móng Cái sau Tết Giáp Thìn 2024 có ngày lên đến cả vạn người

Cạnh tranh không lành mạnh

Thống kê cho thấy năm 2016, các công ty lữ hành của Quảng Ninh đón trên 345.000 khách, các công ty ngoại tỉnh đón gần 110.000 khách. Năm 2017, các công ty ngoại tỉnh đón gần 300.000 khách, trong khi các công ty trong tỉnh đón 227.000 khách. Những năm tiếp theo, cán cân lệch hẳn, các công ty ngoại tỉnh chiếm hết thị phần.

"Trước đây, các doanh nghiệp của Quảng Ninh và ngoại tỉnh đón khách đường bộ Trung Quốc cơ bản tương đương nhau nhưng sau đó cán cân lệch hẳn về phía doanh nghiệp ngoại tỉnh. Đỉnh điểm là năm 2019 (thời điểm trước dịch COVID-19), có khoảng 500.000 du khách đường bộ Trung Quốc nhập cảnh cửa khẩu quốc tế Móng Cái thì các công ty lữ hành của Quảng Ninh chỉ đón được trên 25.000 khách, số còn lại là của doanh nghiệp địa phương khác" - ông P.V.H, giám đốc một công ty lữ hành tại tỉnh Quảng Ninh, cho biết.

Cũng theo ông H., Quy chế 3486 quy định bữa ăn chính tối thiểu phải là 100.000 đồng/người nhưng hiện các công ty lữ hành chỉ cung cấp cho du khách từ 50.000 - 60.000 đồng/người/bữa. Tuy nhiên, các doanh nghiệp trong tỉnh vẫn phải tính nộp thuế ở mức tối thiểu 100.000 đồng/người/bữa. Trong khi đó, các văn bản quy phạm pháp luật của nước ta về du lịch lại quy định khách muốn ăn ở đâu thì tùy, nên các doanh nghiệp ngoại tỉnh "lách" bằng lý do "du khách tự đi ăn hoặc tùy chọn mức giá ăn".

Một thành viên trong Hiệp hội Du lịch Quảng Ninh cho biết trước dịch COVID-19, xuất hiện rất nhiều công ty lữ hành có trụ sở ở những tỉnh lân cận không có thế mạnh về du lịch như: Nam Định, Thái Bình, thậm chí cả Kon Tum, Đắk Nông… cũng tham gia đón khách đường bộ Trung Quốc tại Quảng Ninh.

Theo ông Nguyễn Việt Đức, Giám đốc Công ty CP Du lịch lữ hành Hữu Nghị - trụ sở tại Quảng Ninh, rắc rối là kể cả du khách tự ăn ở ngoài thì công ty có trụ sở tại Quảng Ninh vẫn phải lo hoàn tất các thủ tục, hóa đơn về bữa ăn đó, bởi khi các cơ quan chức năng kiểm tra thấy thiếu sẽ bị phạt rất nặng.

"Quy chế 3486 của Quảng Ninh yêu cầu các doanh nghiệp phải cung cấp tour trọn gói cho du khách nhưng theo Luật Du lịch - có thể ký hợp đồng trọn gói hoặc từng phần với khách. Thực tế, nhiều khi khách thích đi ăn riêng, ăn ngoài… nhưng chúng tôi vẫn phải đi lấy hóa đơn để hoàn thiện thủ tục cho đúng quy định tour trọn gói" - giám đốc một công ty lữ hành tại Hạ Long chia sẻ.

Trong thời gian qua, để tạo sự bình đẳng, các công ty du lịch có trụ sở tại Quảng Ninh đã nhiều lần kiến nghị UBND tỉnh Quảng Ninh xem xét, bỏ Quy chế 3486 bởi quy chế này vô tình tạo cơ hội cho các doanh nghiệp ngoài tỉnh gần như độc chiếm địa bàn, còn doanh nghiệp trong tỉnh sụt giảm dần, song chưa có kết quả.

"Tất cả cùng thực hiện theo Quy chế 3486 thì rất tốt nhưng doanh nghiệp ngoại tỉnh Quảng Ninh không thực hiện cũng chẳng sao. Vì thế, nên bỏ Quy chế 3486 để tạo sự bình đẳng cho doanh nghiệp trong tỉnh" - đại diện một công ty lữ hành có trụ sở ở TP Móng Cái chia sẻ.

Thực tế cho thấy rất nhiều công ty ở tỉnh bạn vi phạm các quy định trong hoạt động đưa đón khách du lịch tại Quảng Ninh nhưng khi lực lượng chức năng tỉnh này có công văn gửi ban, ngành trung ương và các tỉnh, thành kiến nghị phối hợp xử lý thì hầu như không nhận được câu trả lời.

Tỉnh Quảng Ninh từng đề xuất rằng để quản lý các công ty lữ hành tham gia đón khách đường bộ Trung Quốc nhập cảnh qua TP Móng Cái thì phải có trụ sở hoặc lập chi nhánh và khai báo thuế tại Quảng Ninh nhưng không được chấp nhận. Vì thế, các công ty lữ hành ngoại tỉnh cạnh tranh không lành mạnh và người Quảng Ninh phải lập công ty lữ hành ở ngoại tỉnh.

Bài và ảnh: Trọng Đức