Ðổi mới công tác quản lý dân cư

Theo Bộ Công an, hiện nay các quy định của Luật Cư trú về điều kiện, thủ tục đăng ký cư trú đã cụ thể, rõ ràng, tạo cơ sở pháp lý thuận lợi cho công dân thực hiện quyền tự do cư trú, lựa chọn nơi cư trú. Tuy nhiên, về trình tự, thủ tục đăng ký cư trú còn mang tính thủ công, rườm rà, chưa đáp ứng yêu cầu cải cách thủ tục hành chính.

Từ lâu nay, sổ hộ khẩu bằng giấy là một hình thức quản lý cư dân có những hiệu quả rõ nét. Sổ hộ khẩu được coi là một loại giấy tờ quan trọng để thực hiện các hoạt động trong cuộc sống: Quyền chuyển nhượng, mua bán đất, nhận thừa kế, đăng ký thường trú, tạm trú, chuyển tách hộ khẩu, cấp đổi sổ hộ khẩu, xóa hay xác nhận đăng ký thường trú…

Ngoài ra, các thủ tục hành chính liên quan giấy phép kinh doanh, đăng ký kết hôn, hộ chiếu, chứng minh nhân dân, khai sinh, khai tử hay hồ sơ xin việc,… đều cần đến sổ hộ khẩu làm giấy tờ chứng thực. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển đa dạng, không ngừng của thực tế cuộc sống, từ chỗ là một loại giấy tờ để quản lý cư trú thì sổ hộ khẩu đã có những lúc bị lạm dụng và hành chính hóa, trở thành một trong những điều kiện bắt buộc trong việc giải quyết các thủ tục hành chính. Thậm chí thực tế cho thấy, sổ hộ khẩu còn là căn nguyên của phiền hà, nhũng nhiễu và tiêu cực.

Chính vì vậy, những đề xuất mới của Bộ Công an đã và đang thu hút được sự quan tâm của người dân cả nước. Rất nhiều ý kiến cho rằng, đề xuất đổi mới quản lý cư dân, quản lý việc cư trú theo hướng hiện đại, tạo thuận lợi cho người dân và chính quyền cần sớm được Quốc hội nghiên cứu và đưa vào triển khai trong thực tế. Qua đó, góp phần quan trọng giảm bớt các phiền hà về thủ tục hành chính, mang lại tiện ích nhanh chóng và sự thuận lợi cho người dân. Ðồng thời bảo đảm sự minh bạch, công khai trong giải quyết thủ tục hành chính của các cơ quan nhà nước, địa phương…

Ðó là điều nhân dân mong muốn, hơn nữa, rất phù hợp và đáp ứng tốt sự phát triển, nhất là cuộc cách mạng công nghệ số. Với nền tảng công nghệ thông tin ngày càng phát triển, cùng với việc nước ta luôn nỗ lực đón đầu và đáp ứng những đòi hỏi của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư thì việc quản lý cư dân bằng dữ liệu điện tử, bằng mã số định danh cá nhân sẽ có những thuận lợi quan trọng.

Ðược biết, nếu những đề xuất đổi mới được thông qua và triển khai, sau khi chuyển sang quản lý hộ khẩu điện tử, công dân có quyền được bảo đảm bí mật thông tin, sẽ có quyền tra cứu thông tin về đăng ký cư trú của bản thân và cấp giấy tờ xác nhận về cư trú, được yêu cầu cơ quan nhà nước bảo vệ quyền cư trú của mình. Nhiều ý kiến cũng cho rằng, các cơ quan chức năng cần phải có phương án để bảo đảm sự an toàn và tính bảo mật thông tin của người dân bởi vấn đề an toàn, an ninh mạng đang là thách thức toàn cầu, không chỉ riêng Việt Nam. Do đó, việc xây dựng sổ hộ khẩu điện tử cần tính đến sự an toàn và bảo mật thông tin cá nhân, để người dân thật sự yên tâm, không bị kẻ xấu lợi dụng.

Ðổi mới cách thức quản lý cư dân, cư trú nói riêng và cải cách thủ tục hành chính nói chung thông qua những công việc cụ thể, đã thể hiện được quyết tâm xây dựng Chính phủ kiến tạo và phục vụ, đồng thời thể hiện rõ nét tinh thần, chủ trương hướng về cuộc sống người dân của Ðảng, Chính phủ. Vì vậy, những công việc liên quan chủ trương đổi mới quan trọng này cần được chuẩn bị và thực hiện tốt, khoa học, an toàn. Cần tránh hiện tượng bỏ thủ tục này lại phát sinh ra thủ tục khác, gây phiền hà cho nhân dân, khiến cho chủ trương đổi mới không hiệu quả, không thiết thực.

Ðan Anh