Ông DeSantis đổi giọng với ông Trump

Mối quan hệ Trump - DeSantis sang trang. Ảnh: Telegraph.

Theo vị thống đốc bang Florida - người đã thu hút được 8,2 triệu USD tiền ủng hộ chỉ sau 24 giờ khởi động tranh cử - ông Trump là chính trị gia “vô trách nhiệm” về tài chính và đã “hủy hoại hàng triệu mạng sống con người” với chính sách chống dịch Covid-19.

Ông Trump “hôm nay đã là một con người khác so với khi ông tranh cử năm 2015 và 2016”, ông DeSantis nói trên sóng truyền thanh, theo CNN. “Tôi không biết điều gì đã xảy ra với Donald Trump”.

Chỉ 5 năm trước, khi tranh cử chức thống đốc bang Florida lần đầu tiên, ông DeSantis vẫn còn dựa vào sự ủng hộ của ông Trump và trở thành một nhân vật thân cận với cựu tổng thống.

Trong suốt thời gian đó - và cả quãng thời gian sau khi ông Trump đã phải rời Nhà Trắng - ông DeSantis chưa bao giờ chỉ trích ông Trump mạnh mẽ đến vậy.

Tuy nhiên, ông giờ đây đã nhận ra dường như chiến thuật tốt hơn là đưa ra những lời hứa mà ông Trump không thực hiện được.

Tham vọng "tập quyền"

Để làm được điều này, ông DeSantis sẽ cần mở rộng quyền lực của nhánh hành pháp lên mức chưa từng có trong lịch sử nước Mỹ. Đây là thông điệp mà ông đã truyền tải trong các bài phỏng vấn ngay sau tuyên bố tranh cử.

Trao đổi với người dẫn chương trình bảo thủ Mark Levin, ông DeSantis tuyên bố bản thân đã nghiên cứu kỹ Hiến pháp Mỹ và sẽ sử dụng hiểu biết của mình để thực thi quyền lực tổng thống “đúng quy mô”.

“Bạn đã học được cách sử dụng đòn bẩy để thực hiện những gì bạn đang muốn đạt được”, ông DeSantis nói với tỷ phú Elon Musk trong một cuộc phỏng vấn khác.

Tầm nhìn của ông DeSantis dường như mâu thuẫn với truyền thống của đảng Cộng hòa - vốn ưa thích một chính phủ có quy mô hạn chế. Bản thân ông DeSantis cũng từng viết một cuốn sách năm 2011 trong đó chỉ trích cựu Tổng thống Barack Obama vì mở rộng quyền lực của tổng thống một cách “vi hiến”, theo phe Cộng hòa.

Ông DeSantis và ông Trump từng là đồng minh. Ảnh: AP.

Tuy vậy, cách tiếp cận mới này là điều giới cử tri Cộng hòa muốn thấy từ nhà lãnh đạo của mình sau những biến động dưới thời Trump.

Đây cũng là phong cách điều hành bang Florida hiện nay của ông DeSantis. Trên cương vị thống đốc, ông đã củng cố một cách có hệ thống vị trí của mình và mở rộng quyền lực của nhánh hành pháp đến mức chưa từng có.

Ông coi các cơ quan của bang - vốn hoạt động độc lập - như “cánh tay nối dài” của văn phòng mình. Các cơ quan ra luật lệ của bang được lấp đầy bởi những người “chung chí hướng” với ông DeSantis để thúc đẩy các quy định mà ông mong muốn, như hạn chế các bài giảng về xu hướng tình dục và bản dạng giới.

“Tôi có thể giành được 51% phiếu bầu, nhưng điều này cho phép tôi nắm 100% quyền lực hành pháp. Tôi quyết tâm dùng quyền này để thúc đẩy các nguyên tắc bảo thủ”, ông DeSantis nói trong một sự kiện hồi đầu tháng 5.

Trong cuốn sách mới nhất, thống đốc bang Florida tuyên bố ông cố ý sử dụng quyền lực theo cách như vậy một cách chiến thuật. Ông tiết lộ đã nghiên cứu kỹ thẩm quyền của thống đốc theo hiến pháp bang và sẽ sử dụng “mọi đòn bẩy cần thiết để thúc đẩy những vấn đề ưu tiên”.

Tầm nhìn của ông DeSantis

Giờ đây, ông DeSantis đang gửi đi thông điệp tới các cử tri Cộng hòa: Nếu trở thành tổng thống, ông sẽ áp dụng chiến thuật đã thành công tại bang Florida ở quy mô toàn liên bang.

Theo ông, một trong những ưu tiên sẽ là thiết lập kỷ luật với những cơ quan liên bang “tách rời khỏi trách nhiệm giải trình theo hiến pháp”. Một trong số đó là Bộ Tư pháp - cơ quan có truyền thống hoạt động độc lập với tổng thống.

“Các tổng thống Cộng hòa đã chấp nhận điều nhảm nhí là Bộ Tư pháp và FBI hoạt động độc lập. Họ không phải các cơ quan độc lập. Họ là một phần của nhánh hành pháp, Họ phải báo cáo cho tổng thống Mỹ được dân bầu”, ông DeSantis tuyên bố.

Khi được hỏi về khả năng ân xá cho những người bị buộc tội trong vụ bạo loạn tháng 1/2021 tại Điện Capitol hay ân xá cho ông Trump nếu cựu tổng thống bị kết tội, ông DeSantis tuyên bố sẽ xem xét mọi vụ án có dấu hiệu “đối xử bất công do chính trị”.

Một cuộc biểu tình phản đối ông DeSantis ngay trước khi ông tuyên bố tranh cử. Vị thống đốc bang Florida sẽ còn phải làm nhiều điều để thuyết phục cử tri. Ảnh: Reuters.

“Bộ Tư pháp và FBI đã bị vũ khí hóa. Vào ngày đầu tiên, tôi sẽ cho xem xét những vụ án đó”, ông nói, khẳng định thêm rằng lệnh ân xá sẽ được xem xét theo từng vụ việc thay vì trên quy mô rộng. Các phát biểu của ông DeSantis đã ngay lập tức phải đối mặt với chỉ trích từ phe Dân chủ.

Trong một bài phát biểu riêng với những người ủng hộ, ông DeSantis tuyên bố ông Trump, người đã từng là tổng thống một nhiệm kỳ trước đó, sẽ trở thành “con vịt què” nếu tái đắc cử vì không còn có thể làm thêm một nhiệm kỳ nữa. Điều này cho thấy tham vọng của ông không chỉ dừng lại ở một nhiệm kỳ.

“Tôi hiểu và tất cả thính giả cần hiểu rằng: Nếu mọi thứ chúng ta làm đều đúng đắn, nếu chúng ta giữ kỷ luật, nếu chúng ta mạnh mẽ, chúng ta vẫn sẽ cần một dự án hai nhiệm kỳ”, ông nói.

Về phần mình, ông Trump cho rằng ông DeSantis chưa sẵn sàng ngồi vào chiếc ghế ở Phòng Bầu dục vì vị thống đốc bang Florida “trẻ, thiếu kinh nghiệm, ngây thơ và lắm vấn đề”.

“‘Rob’ DeSanctimonious (tức ông DeSantis - PV) và chỉ số thăm dò dư luận với ông ấy đang rơi nhanh như hòn đá vậy. Tôi gần như muốn nói rằng đây là mức giảm kỷ lục”, ông Trump viết trên mạng xã hội Truth Social hôm 25/5.

“Ông ấy có phải kẻ ngốc không hiểu rằng mình đang làm gì không? Chúng ta đã có một người đang tại vị và không cần người thứ hai”, ông Trump tranh thủ công kích cả Tổng thống Biden.

Việt Hà