Ông Putin-Zelensky điện đàm, vẫn tắc đường khí đốt Nga

Tổng thống Ukraine Volodymir Zelensky ngày 25/11 đã có cuộc điện đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin. Cuộc điện đàm đã đề cập đến các vấn đề quan trọng giữa hai nước, bao gồm các vấn đề liên quan đến thiết bị của tàu Hải quân được Nga trao trả cho Ukraine và hợp đồng khí đốt Nga quá cảnh qua Ukraine để sang châu Âu.

Tổng thống Ukraine Volodymir Zelensky và người đồng cấp Nga Vladimir Putin đã có cuộc điện đàm thảo luận về vấn đề chung. Ảnh minh họa

Theo thông báo được Văn phòng Tổng thống Ukraine công bố, hai nhà lãnh đạo đã thông nhất sẽ tiếp tục theo đuổi các cuộc đàm phán khí đốt theo định dạng ba bên Ukraine- Nga- EU.

Trong khi đó, cơ quan báo chí của Điện Kremlin thông báo về cuộc điện đàm nêu rõ hai bên sẽ tiếp tục các cuộc thảo luận ở các cấp khác nhau về hợp đồng trung chuyển khí đốt Nga-Ukraine- Châu Âu sau ngày 1/1/2020, cũng như nguồn cung cấp khí đốt trực tiếp cho Ukraine.

Trong khi đó, theo UNIAN, Tập đoàn năng lượng Ukraine - Naftogaz đã phản hồi về khả năng sẽ ký hợp đồng khí đốt mới với Tập đoàn năng lượng Nga - Gazprom.

Giám đốc điều hành Naftogaz của Ukraine Yuriy Vitrenko cho biết, công ty này không chấp thuận đề xuất của Gazprom cho rằng cần phải xóa bỏ các tranh chấp giữa hai bên tại tòa Trọng tài Stockholm.

Naftogaz cho rằng, việc giải quyết các tranh chấp cũ và mới giữa 2 công ty không nên là điều kiện để ký hợp đồng mới.

"Một hợp đồng vận chuyển khí đốt phải được ký kết theo các quy tắc của châu Âu và với một nhà điều hành độc lập - điều này đã được giải quyết từ Naftogaz. Hợp đồng nên được công bằng"- CEO Naftogaz nhận xét.

Nếu Gazprom loại bỏ mọi hiềm khích xưa cũ, đã được Tòa Trọng tài Stockholm ấn định, thì Naftogaz sẽ mất đi khoản bồi thường 3 tỷ USD. Dù Gazprom vẫn đang kháng cáo phán quyết của Tòa án Stockholm, Naftogaz luôn cho rằng, các nỗ lực của Gazprom sẽ thất bại.

Gazprom đã đặt ra điều kiện để ký hợp đồng mới với Naftogaz là xóa bỏ các vụ kiện trước nay để có một thỏa thuận khí đốt hoàn toàn mới. Nếu không Ukraine sẽ "mất cả chì lẫn chài", bao gồm cả hợp đồng mới cũng như khoản tiền 3 tỷ USD như họ mong muốn.

Naftogaz cho rằng, Gazprom cần thực hiện đúng các phán quyết, bao gồm trả 3 tỷ USD cho Naftogaz. Song nếu Gazprom không muốn trả tiền mặt, Naftogaz có thể sẽ chấp nhận hình thức nhận khí đốt.

Trong thư phản hồi của Naftogaz, ông Vitrenko cho biết, công ty này "sẵn sàng xem xét một cách xây dựng về đề nghị của Gazprom trong thực thi các quyết định của Tòa Trọng tài Stockholm và thỏa thuận hòa giải tương ứng".

"Gazprom phải trả khoản tiền 3 tỷ USD. Chúng tôi hài lòng về số tiền này. Nhưng nếu Gazprom không trả nợ bằng khí đốt, chúng tôi sẵn sàng xem xét đề xuất" - CEO Naftogaz tuyên bố.

Việc Gazprom và Naftogaz tranh chấp xuất phát từ hợp đồng 10 năm Nga cung cấp khí đốt cho châu Âu và trả phí quá cảnh cho Ukraine bằng khí đốt chứ không phải bằng tiền mặt. Chính quyền Ukraine thời cựu Tổng thống Petro Poroshenko đã tăng thuế và phí các hàng hóa nhập khẩu từ Nga, một phần của các biện pháp trừng phạt kinh tế do Moscow sáp nhập bán đảo Crimea và can thiệp vào tình hình miền Đông Ukraine. Điều này đã khiến khoản tiền phí phải trả của Nga tăng lên.

Moscow tố Naftogaz lấy cắp một phần khí đốt quá cảnh sang châu Âu để bù lại khoản phí tăng trong khi Ukraine tố Nga không giao đủ số hàng sang châu Âu.

Tòa Trọng tài Stockholm tuyên Gazprom phải trả cho Naftogaz 4,6 tỷ USD, đồng thời, tính đến phán quyết về hợp đồng quá cảnh khí đốt, số tiền cuối cùng mà Gazprom phải trả cho Naftogaz là 2,6 tỷ USD.

Thàng 3/2018, Gazprom chính thức thông báo cho Naftogaz về việc từ chối tuân thủ phán quyết và đã đệ đơn kháng cáo. Naftogaz sau đó tiếp tục quá trình pháp lý để kiện Gazprom ở các tòa án khác tại châu Âu như ở Anh, Thụy Sĩ và Hà Lan.

Động thái mới nhất từ Ukraine cho thấy họ không chấp nhận nhường bước trước các điều kiện của Moscow. Trong bối cảnh Nga có thể khởi động Nord Stream-2 vào giữa năm 2020, châu Âu đang ở trong thế kẹt. Nếu Gazprom và Naftogaz không tiến tới hợp đồng mới, châu Âu sẽ mất một khoảng thời gian vài tháng thiếu thốn khí đốt cho đến khi Nord Stream-2 chính thức hoạt động.

Gazprom vẫn cần xem xét Đức- nước mua khí đốt của Nga bằng dự án Nord Stream-2 - có đồng ý áp dụng chỉ thị khí đốt sửa đổi của châu Âu cho dự án này hay không. Nếu Đức chấp thuận chỉ thị này, Nga bắt buộc phải ký hợp đồng quá cảnh khí đốt với Ukraine để hoạt động Nord Stream-2.

Hải Lâm