Ông Trump lại đối đầu Quốc hội về Iran

Tổng thống Trump. Ảnh: REUTERS/Leah Millis

Chính quyền Trump đã thông báo cho các ủy ban quốc hội rằng họ sẽ tiếp tục bán 22 đơn hàng cho Ả Rập Saudi, UAE và Jordan, gây phẫn nộ cho các nhà lập pháp bằng cách phá vỡ một tiền lệ lâu dài để xem xét quốc hội về việc bán vũ khí lớn.

Các thành viên Quốc hội đã ngăn chặn việc bán các thiết bị quân sự tấn công cho Ả Rập Saudi và UAE trong nhiều tháng, bày tỏ sự tức giận về số lượng thương vong khổng lồ từ chiến dịch trên không của họ ở Yemen, cũng như các vụ vi phạm nhân quyền như vụ giết nhà báo Ả Rập Jamal Khashoggi tại một lãnh sự quán Saudi ở Thổ Nhĩ Kỳ.

Các nhà lập pháp và trợ lý quốc hội đã cảnh báo vào đầu tuần này, Tổng thống Trump, vốn đang thất vọng với Quốc hội chặn các thỏa thuận vũ khí, đang xem xét sử dụng một lỗ hổng trong luật kiểm soát vũ khí để đi trước bằng cách tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia.

Theo Thượng nghị sĩ Chrisi Murphy, Tổng thống Trump chỉ sử dụng kẽ hở này vì ông biết Quốc hội sẽ không chấp thuận ... Không có lý do 'khẩn cấp' mới nào để bán bom cho Saudis để thả ở Yemen, và làm như vậy chỉ duy trì cuộc khủng hoảng nhân đạo ở đó.

Ông Murphy thuộc đảng Dân chủ, đã công khai trên Twitter hôm thứ Tư rằng Trump đang xem xét lỗ hổng trong Đạo luật kiểm soát xuất khẩu vũ khí để đơn hàng vũ khí kia được thông qua.

Một số thành viên đảng Cộng hòa của ông Trump, cũng như đảng Dân chủ, cho biết họ sẽ phản đối kế hoạch đó, vì lo ngại việc này sẽ loại bỏ khả năng của Quốc hội kiểm tra không chỉ Trump mà cả các tổng thống tương lai bán vũ khí ở bất cứ nơi nào họ thích.

Hạ nghị sĩ Mike McCaul thuộc Đảng Cộng hòa tại Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Mỹ, cho biết hành động của chính quyền là một điều không may và có thể phá hỏng các tương tác của Nhà Trắng trong tương lai với Quốc hội.

“Tôi thà rằng chính quyền sử dụng quy trình đánh giá bán vũ khí đã được thiết lập từ lâu và được mã hóa,” ông McCaul nói trong một tuyên bố.

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nói trong một tuyên bố, các đối tác của Mỹ ở Trung Đông cần phải hoàn thành các hợp đồng để giúp ngăn chặn Iran và quyết định “vượt mặt” Quốc hội sẽ chỉ xảy ra một lần duy nhất.

Đây không phải là lần đầu tiên Quốc hội và Trump đụng độ chính sách trong khu vực, hay sự phân chia quyền lực giữa Nhà Trắng và Quốc hội. Hạ viện và Thượng viện đã bỏ phiếu chấm dứt hỗ trợ quân sự của Mỹ cho chiến dịch tại Yemen hồi đầu năm nay, nhưng Trump đã phủ quyết nghị quyết.

Trong các tài liệu gửi tới Quốc hội, ông Pompeo đã liệt kê một loạt các sản phẩm và dịch vụ sẽ được cung cấp cho các quốc gia. Chúng bao gồm Đạn dẫn đường chính xác Raytheon (PGM) hỗ trợ cho máy bay Boeing Co F-15 và tên lửa chống tăng Javelin do hãng Raytheon và Lockheed Martin chế tạo.

Các công ty khác sẽ được hưởng lợi bao gồm General Electric, hiện đã được phép bán động cơ sử dụng trong các máy bay chiến đấu F-16 của UAE và hãng Thales được phép bán hệ thống kích nổ của bom dẫn đường Paveway IV cho Anh và UAE.

Đây cũng có thể là tin tức đáng hoan nghênh cho hãng BAE Systems Plc của Anh và Airbus của châu Âu, dọn đường cho việc lắp đặt bom dẫn đường bằng laser Paveway trên các máy bay chiến đấu Eurofighter và Tornado do châu Âu chế tạo được bán cho Ả Rập Saudi, cũng như máy bay chiến đấu F-15 do Boeing chế tạo .

“Tôi thất vọng, nhưng không ngạc nhiên, Chính quyền Trump đã một lần nữa thất bại trong việc ưu tiên lợi ích an ninh quốc gia lâu dài hoặc bảo vệ nhân quyền, và thay vào đó là ủng hộ các nước độc tài như Ả Rập Saudi,” Thượng nghị sĩ Bob Menendez tuyên bố.

Mỹ và Iran đang căng thẳng.

Ông Menendez thuộc Đảng Dân chủ trong Ủy ban Đối ngoại Thượng viện, tuyên bố sẽ chống lại hành động này, nói thêm ông đang đàm phán với cả hai đảng Dân chủ và một số thành viên đảng Cộng hòa của Trump về cách duy trì đánh giá của quốc hội về các đơn bán vũ khí.

Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại, Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Jim Risch, cho biết ông đã nhận được thông báo chính thức về ý định của chính quyền Trump.

Trong một tuyên bố, ông Risch cho biết đang xem xét và phân tích sự biện minh pháp lý cho hành động này và những hàm ý liên quan.

Trong bản ghi nhớ biện minh cho tuyên bố khẩn cấp, ông Pompeo đã liệt kê hành động của Iran trong nhiều năm qua. Hoạt động ác tính của Iran Iran đặt ra một mối đe dọa cơ bản đối với sự ổn định của Trung Đông và đối với an ninh của Mỹ ở trong và ngoài nước, đồng thời ông trích dẫn một số dấu hiệu đáng lo ngại về căng thẳng leo thang và cảnh báo từ Teheran.

Chính quyền của Trump, cũng tuyên bố rằng họ sẽ gửi thêm 1.500 binh sĩ đến Trung Đông, được cho là một nỗ lực tăng cường phòng thủ chống lại Iran - chống lại những gì họ coi là mối đe dọa của một cuộc tấn công tiềm năng.

Các thành viên Quốc hội từ cả hai đảng đã lo lắng rằng Trump đang đẩy mạnh chiến tranh với Iran. Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao về các vấn đề chính trị - quân sự, Clarke Cooper, cho biết chính quyền đang đáp ứng các nhu cầu quan trọng từ các đối tác.

“Đây là về sự răn đe và không phải về chiến tranh,” ông đã nói với Reuters trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại./.

Mai Anh (theo Reuters)