Ông Trump 'phản pháo' nhân chứng, phe Dân chủ gán tội hăm dọa

Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: AFP

“Rất hăm dọa”

Ông Trump ngày 15/11 ra sức chỉ trích cựu Đại sứ Yovanovitch khi nhà ngoại giao này tiết lộ phát hiện tham nhũng tại Ukraine và việc chính quyền Trump đột nhiên cách chức bà hồi đầu năm tại ngày điều trần luận tội thứ 2 được truyền hình trực tiếp.

Phe Dân chủ cho rằng bà Yovanovitch đã cản trở chính quyền Trump mở đường cho các “cận thần” của ông Trump thuyết phục Ukraine điều tra tham nhũng đối với ứng viên tổng thống sáng giá của đảng Dân chủ Joe Biden và con trai Hunter Biden - thành viên hội đồng quản trị một công ty năng lượng của Ukraine.

Việc ông Trump gây sức ép lên Ukraine là tâm điểm điều tra luận tội do đảng Dân chủ dẫn đầu nhằm vào ông Trump, trong đó tập trung làm rõ liệu ông Trump có lạm dụng chính sách đối ngoại Mỹ để làm hại một trong những đối thủ tiềm năng cho chiếc ghế ông chủ Nhà Trắng năm 2020.

“Mọi nơi bà Marie Yovanovitch đến đều trở nên tồi tệ. Bà ấy khởi sự (sự nghiệp ngoại giao) tại Somalia và nước này đã ra sao?”, ông Trump chỉ trích trên Twitter. Yovanovitch bắt đầu sự nghiệp “đi xứ” sau khi gia nhập ngành ngoại giao từ năm 20 tuổi với vai trò chuyên gia “xoàng” tại Somalia.

Giây phút kịch tính nhất trong phiên điều trần luận tội ông Trump bắt đầu từ ngày 13/11 là khi bà Yovanovitch thốt lên “rất hăm dọa” khi nhận xét về những dòng chỉ trích của ông Trump.

“Tôi không biết Tổng thống đang cố gắng làm gì, nhưng tôi cho rằng tác dụng của nó là hăm dọa”, cựu Đại sứ nói.

Tiếp lời cựu Đại sứ, Chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện Mỹ Adam Schiff nói: “Tôi muốn bà biết rằng vài người trong số chúng tôi ngồi đây coi đó là hành vi hăm dọa rất nghiêm trọng”.

Eric Swalwell - một đại diện khác của phe Dân chủ và là thành viên của Ủy ban Tình báo nói với các phóng viên rằng cú “tấn công” của ông Trump có thể bị xem là một điểm cáo buộc trong luận tội chống lại người đứng đầu Nhà Trắng. Lời nhận xét “hăm dọa” chính là bằng chứng vi phạm rõ ràng, làm ảnh hưởng đến nhân chứng, ông Swalwell nói thêm.

Trong khi đó, ông Trump phân trần với các phóng viên tại Nhà Trắng rằng ông không nghĩ những dòng tweet đó là hăm dọa. “Tôi có quyền lên tiếng. Tôi có tự do phát ngôn như những người khác”, ông Trump nói.

Ông Trump bị phế truất?

Yovanovitch bị cách chức Đại sứ Mỹ tại Ukraine hồi tháng 5 sau khi bị Rudy Giuliani - luật sư riêng của ông Trump - “tấn công” khi vị luật sư này tìm cách thuyết phục Ukraine tiến hành 2 cuộc điều tra có lợi về mặt chính trị cho ông Trump.

Giuliani cũng đã cố gắng dàn xếp tiến hành điều tra giả thuyết âm mưu rằng Ukraine chứ không phải Nga can thiệp vào cuộc bầu cử Mỹ năm 2016.

Mục tiêu chính của cuộc điều tra luận tội là cuộc trao đổi qua điện thoại ngày 25/7 giữa Tổng thống Trump và người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelenskiy, trong đó ông Trump đề nghị tiến hành điều tra đối thủ “nặng ký” cựu Phó Tổng thống Joe Biden.

Phe Dân chủ đang “soi” xem liệu ông Trump có lạm quyền đem gói hỗ trợ an ninh 391 triệu USD của Mỹ cho Ukraine để gây sức ép buộc Kiev điều tra ông Joe Biden. Thực tế khoản viện trợ trên được Quốc hội Mỹ thông qua để hỗ trợ đồng minh Ukraine đối phó với các phần tử ủng hộ Nga. Khoản viện trợ này sau đó đã được cấp cho Ukraine.

Phiên điều trần đã mở đường cho Hạ viện Mỹ (phe Dân chủ chiếm đa số) thông qua các điểm trong bản luận tội chính thức đối với ông Trump. Nó cũng là cơ sở để Thượng viện Mỹ mở phiên tòa xét xử và buộc ông Trump rời Nhà Trắng. Tuy nhiên, Thượng viện do số đông thành viên phe Cộng hòa kiểm soát nên khả năng ủng hộ phế truất ông Trump là rất ít.

Nhiều thành viên phe Cộng hòa trong Quốc hội Mỹ lên tiếng bảo vệ Tổng thống Trump khi cho rằng các hành động của ông Trump đối với Ukraine không phạm pháp và Tổng thống luôn từ chối các hành động sai trái. Tuy nhiên, phe Cộng hòa không đưa ra được chứng cứ tham nhũng của cựu Phó Tổng thống Biden và con trai Hunter Biden.

Thành viên phe Cộng hòa Devin Nunes đã chỉ trích phe Dân chủ khơi mào điều tra luận tội ông Trump và cho rằng đây là cuộc chơi chính trị dựa vào “tin đồn” qua 2 - 3 tai.

Ông Nunes cho rằng bà Yovanovitch không liên quan tới cuộc trao đổi qua điện thoại ngày 25/7 của ông Trump và cũng không can dự vào việc trì hoãn cấp gói viện trợ an ninh cho Ukraine. “Tôi không dám chắc về những gì mà cựu Đại sứ đang làm hôm nay”, ông Nunes nói.

Trong suốt phiên điều trần, các thành viên Ban hội thẩm của đảng Cộng hòa đã khá khen cho sự nghiệp ngoại giao lâu dài của bà Yovanovitch, khác xa với mô tả của ông Trump là “tin xấu” trong cuộc gọi với người đồng cấp Ukraine.

Trước đó, 2 quan chức ngoại giao khác là William Taylor and George Kent cũng ra điều trần ngày 13/11, gióng lên hồi chuông báo động về chiến lược gây sức ép của luật sư Giuliani lên Ukraine.

Taylor hiện là quyền Đại sứ Mỹ tại Ukraine. Ông Taylor cho biết David Holmes, người giúp việc của ông, đã nghe trộm được cuộc trao đổi qua điện thoại ngày 26/7 mà trong đó ông Trump đã hỏi về tiến độ yêu cầu phía Ukraine điều tra cựu Phó Tổng thống Biden. David Holmes cũng đã xuất hiện tại phiên điều trần kín ngày 15/11.

Ted Lieu, thành viên đại diện đảng Cộng hòa có mặt tại phiên điều trần kín cho biết có ít nhất 2 nhân chứng khác tham dự bữa trưa - nơi mà ông Trump bị nghe lén khi hỏi về cuộc điều tra trong cuộc trao đổi qua điện thoại với Đại sứ Mỹ tại EU Gordon Sondland. “Thật nguy hại cho Tổng thống”, ông Lieu bình luận.