Ông Vũ Mão và những kỷ niệm với Quảng Ninh

Một bài hát nhạc sĩ Vũ Mão viết tặng Tiên Yên.

Ông Vũ Mão sinh năm 1939 tại Hà Nội, quê gốc ở Nam Định. Năm 1949, ông làm liên lạc viên của Quân giới Việt Nam. Năm 1951, ông tham gia Thiếu sinh quân Việt Nam, sau đó đi học ở Trường thiếu sinh quân Việt Nam tại Quế Lâm và học văn hóa tại Nam Ninh (Trung Quốc) từ năm 1954 đến năm 1957.

Cuối năm 1957, ông được đưa về nước và học hoàn tất chương trình trung học tại trường Ngô Quyền (Hải Phòng). Năm 1960, ông theo học ngành Thủy nông và quy hoạch thủy lợi tại Học viện Thủy lợi Điện lực và tốt nghiệp Kỹ sư Thủy lợi. Năm 1964, tốt nghiệp, ông được giữ lại làm cán bộ giảng dạy tại trường.

Năm 1971, ông Vũ Mão được điều chuyển về công tác tại Ty Thủy lợi Quảng Ninh làm đội trưởng đội quy hoạch. Cuối năm đó, ông được bổ nhiệm làm Phó Ty Thủy lợi. Năm 1976, ông là Tỉnh ủy viên, được bổ nhiệm làm Trưởng ty Thủy lợi.

Khi công tác ở Ty Thủy lợi, ông Vũ Mão và lãnh đạo Ty đã cùng chuyên gia khảo sát và xây dựng hồ Yên Lập, một công trình thủy lợi quan trọng đối với việc phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Hồ Yên Lập đã giải quyết cơ bản nguồn nước sinh hoạt, nước tưới tiêu cho vùng sản xuất nông nghiệp rộng lớn của huyện Yên Hưng (nay là TX Quảng Yên), TX Uông Bí (nay là TP Uông Bí) và huyện Hoành Bồ (nay là TP Hạ Long).

Ông Vũ Mão cũng đã cùng với lãnh đạo Ty quyết tâm thi công đường dẫn nước ngầm qua sông Chanh, cứu nước cho người dân các xã đảo Hà Nam; thực hiện việc khai hoang, lấn biển ở Sông Khoai.Tháng 1/1979, ông Vũ Mão được tăng cường ra Tiên Yên làm Bí thư Huyện ủy kiêm Chính ủy các lực lượng vũ trang trên địa bàn Tiên Yên. Năm 1980, ông về làm Bí thư Tỉnh Đoàn Quảng Ninh.

Tháng 11/1980, ông Vũ Mão về Hà Nội, đảm nhiệm Bí thư Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh (1980 - 1987), phụ trách công tác tổ chức và là Bí thư Đảng ủy Cơ quan Trung ương Đoàn. Từ tháng 4/1982, ông là Bí thư thứ nhất Trung ương Đoàn.

Ông là Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng từ khóa 5 đến khóa 9, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội và Hội đồng Nhà nước (1987 -1992), Ủy viên Ủy Ban Thường vụ Quốc hội (1992-2007), Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội (1992-2002), Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Quốc hội (2002-2007) rồi Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt Nam - Campuchia. Ông mất ngày 30/5/2020, hưởng thọ 82 tuổi.

Ông Vũ Mão, Bí thư Huyện ủy Tiên Yên năm 1979. Ảnh do gia đình nhân vật cung cấp.

Ông Vũ Mão đã sống một thời điểm lịch sử đặc biệt không chỉ của riêng Quảng Ninh mà của đất nước. Ông viết trong hồi ký của mình: “Bốn mươi năm trước đây, ngày 17/2/1979, Trung Quốc xâm lược toàn tuyến biên giới phía Bắc nước ta. Thời điểm ấy, tôi là Bí thư Huyện ủy kiêm Chính ủy các lực lượng vũ trang thống nhất của huyện Tiên Yên, tỉnh Quảng Ninh. Một thời gian khổ đã qua và rất đỗi tự hào”.

Một số cuốn sách đã xuất bản của nhà thơ, nhạc sĩ Vũ Mão.

Miền Đông Bắc năm 1979 hiện ra trong sách của Vũ Mão thật hào hùng và anh dũng, dù tình hình kinh tế, xã hội khi ấy còn rất khó khăn, đặc biệt với các huyện miền Đông của Quảng Ninh. Theo như lời tác giả thì “Vì thời khắc khó khăn đó, nhằm củng cố vùng biên giới Quảng Ninh, tỉnh đã phân công anh Trần Đường đang là Bí thư Thị ủy Hòn Gai ra làm Bí thư Huyện ủy Móng Cái, anh Vũ Đà đang là Bí thư Huyện ủy Yên Hưng ra làm Bí thư Huyện ủy Quảng Hà và tôi là Trưởng Ty Thủy lợi điều ra làm Bí thư Huyện ủy Tiên Yên”.

Ông Vũ Mão còn là một nhà thơ, một nhạc sĩ với nhiều ca khúc, bài thơ đáng chú ý về Tiên Yên về Quảng Ninh. Từ khi chia tay Quảng Ninh cho đến khi giã từ cõi tạm, ông Vũ Mão đã trở lại Vùng mỏ nhiều lần và luôn canh cánh trong lòng phải làm điều gì đó để tri ân vùng đất thân thương mà mình đã gắn bó.

Huỳnh Đăng