Phải loại bỏ cán bộ 'mua' điểm cho con

Đến nay mới chỉ khởi tố các cán bộ liên quan đến gian lận điểm thi ở 3 tỉnh Hà Giang, Sơn La và Hòa Bình - Ảnh: Bộ công an - Thái Sơn - Nguyễn Lân

Vì sao toàn con “cán bộ” được nâng điểm ?

TS Trần Thất, nguyên Vụ trưởng Vụ Hành chính tư pháp, Bộ Tư pháp cho rằng, trong vụ gian lận thi cử tại các tỉnh: Hòa Bình, Sơn La, Hà Giang vừa qua còn nhiều vấn đề phải làm sáng tỏ, song có một điểm mấu chốt mà nếu cơ quan chức năng không làm rõ được thì sẽ không thuyết phục được người dân. Đó là tại sao những thí sinh được nâng điểm chủ yếu con của cán bộ đảng viên; cán bộ, công chức và lãnh đạo chứ không rơi vào những trường hợp khác.

“Cơ quan tố tụng phải làm rõ tại sao những trường hợp con phó giám đốc, lãnh đạo phòng ban đơn vị lại được nâng điểm. Họ có liên quan gì đến vụ gian lận này?”, TS Trần Thất nói và cho rằng “đây là một yêu cầu chính đáng, cấp bách”.

Ông Vũ Quốc Hùng, nguyên Phó chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra T.Ư nhìn nhận, việc những thí sinh được nâng điểm chủ yếu con cháu lãnh đạo địa phương cho thấy có dấu hiệu “lợi dụng chức vụ quyền hạn” để mưu lợi cá nhân vì những người này không chỉ dùng tiền mà có thể dùng quyền lực, vị trí, các mối quan hệ tác động tới những người thực thi để nâng điểm cho con cháu họ.

“Dù bằng cách nào thì vẫn sai vì đây là việc làm gian dối. Mà gian dối thì đối với một công dân bình thường đã không thể chấp nhận, huống hồ là cán bộ, đảng viên. Vì vậy, cần phải kiểm điểm, xử lý nghiêm, tùy theo mức độ vi phạm”, ông Hùng kiến nghị và khẳng định, nếu không xử lý nghiêm, thì vụ việc sẽ để lại những hậu quả nghiêm trọng đối với xã hội.

GS Nguyễn Minh Thuyết cũng cho rằng quy định pháp luật rất rõ ràng. Nếu những người không hiểu biết mà vi phạm thì có thể hưởng tình tiết giảm nhẹ; với những người hiểu biết về chính trị, pháp luật thì “tội phải to hơn”. GS Thuyết nói, việc những thí sinh được nâng điểm rơi vào con cháu lãnh đạo các tỉnh không những ảnh hưởng xấu tới niềm tin trong thi cử mà còn ảnh hưởng xấu tới các lĩnh vực khác.

Không ai tự dưng nâng điểm cho con người khác để đi tù

Theo TS Trần Thất, trong vụ việc này, cơ quan tố tụng cần làm rõ nhiều hành vi trong đó có hành vi cố ý làm trái các quy định về thi cử; thực hiện hành vi đưa và nhận hối lộ hoặc dùng vị trí, quyền lực, ảnh hưởng của mình để nâng điểm cho người thân...

Dẫn ví dụ con của Bí thư Tỉnh ủy Hà Giang (1 trong 114 thí sinh được nâng điểm tại tỉnh Hà Giang - PV), ông Thất cho rằng, vì quyền lực của bí thư tỉnh ủy rất lớn nên trong trường hợp này, khó có thể đặt vấn đề cấp dưới nhận tiền để nâng điểm. Nhưng nếu đặt vấn đề cấp dưới muốn nịnh, muốn lấy lòng cấp trên thì rõ ràng họ cũng sẽ tìm cách để cấp trên biết về “tấm lòng” đó. Ông Thất cho rằng, cơ quan điều tra hoàn toàn có thể làm được. “Điều quan trọng là có công tâm khách quan, muốn làm đến tận cùng hay không mà thôi”, ông Trần Thất nhấn mạnh.

Trong khi đó, nguyên Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Sĩ Dũng phân tích: Những người đã bị cơ quan điều tra khởi tố vì sửa điểm rõ ràng phải có lý do. “Không ai tự dưng bật máy tính lên, sửa điểm cho người khác để sau đó ngồi tù. Rõ ràng họ làm do được ai đó tác động - có thể là bởi quyền lực hoặc mua bán. Điều này chưa kết luận được nhưng họ không tự nhiên làm việc đó”, ông Dũng nhận định và nhấn mạnh, các cơ quan hữu quan phải làm rõ sai phạm của những người này.

“Người nào sử dụng quyền lực để ép người khác sửa điểm thì người đó phạm tội tham nhũng vì đã lợi dụng quyền lực công để tác động có lợi cho cá nhân. Người nào mua điểm thì hoàn toàn có chứng cứ để xử lý bằng pháp luật”, ông Dũng nói thêm.

Cùng quan điểm nêu trên, GS Nguyễn Minh Thuyết, nguyên Phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng Quốc hội khẳng định: “Không ai tự nhiên đi nâng điểm cho con cháu người khác”.

“Với một số người là lãnh đạo của địa phương không cần tác động, đề nghị cấp dưới nhưng cấp dưới vẫn làm như một cách lấy lòng, thì điều đó cũng chứng tỏ địa phương có chuyện buông lỏng trong vấn đề này. Nếu lãnh đạo nghiêm, không chấp nhận việc gian dối thì không ai dám sửa điểm cho con người đó”, GS Thuyết phân tích.

Nên đình chỉ chức vụ để làm rõ sai phạm

Đề cập hướng xử lý, TS Nguyễn Sĩ Dũng cho rằng ở các nước, những trường hợp phụ huynh là lãnh đạo địa phương dính tới gian lận thi cử có thể xử lý ngay được. “Không phải bằng quyết định của một cơ quan chức năng nào mà họ sẽ từ chức”, ông Dũng nói và phân tích: “Những người này nắm giữ các chức vụ mang tính chất quyền lực công nên cần phải có uy tín xã hội, phải có được niềm tin của xã hội. Khi không còn sự tín nhiệm của xã hội thì họ không còn căn cứ để đảm nhiệm chức vụ đó nữa. Khi đó, những người này bao giờ cũng sẽ từ chức”.

Theo ông Dũng, ở VN việc từ chức chưa trở thành văn hóa của quan chức trong khi xử lý hình sự thì phải có chứng cứ nhưng có thể tạm đình chỉ chức vụ những người có liên quan.

Ông Vũ Quốc Hùng cũng cho rằng khi những phụ huynh liên quan tới gian lận thi cử đều là cán bộ, đảng viên thì hoàn toàn có thể xử lý theo các quy định của Đảng. Theo đó, trước hết những người liên quan tới vụ việc đều phải kiểm điểm vì đó là yêu cầu về tính tự giác, tự phê bình đối với đảng viên. Sau đó, các chi bộ, tổ chức Đảng phải kiểm tra, xác minh để làm rõ mức độ vi phạm, liên đới trong vụ việc.

“Các cơ quan ủy ban kiểm tra các cấp phải vào cuộc. Không chỉ ủy ban kiểm tra cấp ủy nơi xảy ra sai phạm mà ủy ban kiểm tra của cấp ủy cấp trên cũng phải quan tâm để xem xét làm rõ trách nhiệm; tránh tình trạng nể nang, ngại va chạm hay che giấu”, ông Hùng nói.

Đồng tình với việc phải xử lý nghiêm những người liên quan, song ông Lê Hữu Thể, nguyên Phó viện trưởng Viện KSND tối cao, cho rằng vụ gian lận điểm thi có hàng loạt vấn đề phức tạp đòi hỏi cơ quan tố tụng phải công tâm, khách quan; phân tách hành vi; chứng minh để xử lý. “Ai có lỗi thì người đó chịu; lỗi đến đâu chịu đến đó; không đánh đồng được nhưng cũng không để lọt người, lọt tội”, ông Lê Hữu Thể nói.

Lê Hiệp - Vũ Hân - Thái Sơn