Phát hiện cá thể rùa Hoàn Kiếm trong vùng Hà Nội

Từ năm 2003, Chương trình Bảo tồn rùa châu Á (ATP; www.asianturtleprogram.org) thuộc Tổ chức Indo-Myanmar Conservation (IMC), một tổ chức bảo tồn có trụ sở tại Anh, đã tiến hành những cuộc điều tra phỏng vấn tại nhiều khu vực thuộc 18 tỉnh miền Bắc Việt Nam để tìm kiếm loài rùa đặc biệt này tại các khu vực sông, hồ và đất ngập nước thuộc đồng bằng sông Hồng. Tuy nhiên, các các thể rùa với trọng lượng cơ thể đạt đến trên 150kg đã bị săn bắt hết trong những năm 1970, 1980 cho đến cuối thập niên 1990.

Tính đến hết năm 2016, trên thế giới chỉ còn 3 cá thể rùa Hoàn Kiếm được ghi nhận tồn tại. Trong đó, 2 cá thể được nuôi tại Vườn thú Tô Châu (Trung Quốc). Cặp rùa này gồm 2 cá thể đực/cái già, được ghép đôi sinh sản từ năm 2008 nhưng nỗ lực nhân giống không thành công. Cá thể rùa hoang dã thứ 3 được tìm thấy tại khu vực hồ Đồng Mô, phía Bắc Hà Nội vào năm 2007. Cá thể rùa Hoàn Kiếm (Rafetus swinhoei) được giải cứu sau vụ vỡ đập Đồng Mô,

Ảnh Timothy McCormack Hà Nội năm 2008

Rùa Hoàn Kiếm là loài Giải Sin-hoe (Rafetus Swinhoei) có tập tính bí ẩn, hiếm khi nổi và lên bờ tắm nắng, thường sử dụng phần lớn thời gian của mình ở các vùng nước sâu. Điều này khiến cho việc định dạng các cá thể được ghi nhận vô cùng khó khăn và tốn thời gian. Những năm gần đây tổ chức Bảo tồn rùa châu Á thuộc IMC đã hợp tác với Turtle Survival Alliance (TSA) nước Mỹ và Tiến sỹ Caren Goldberg thuộc Đại học Washington để sử dụng kỹ thuật Gen môi trường (eDNA) trong tìm kiếm loài rùa này. Kỹ thuật eDNA đã tập trung vào việc phát hiện dấu vết di truyền nhỏ nhất trong mẫu nước được thu tại nơi cần xác minh sự tồn tại của một loài rùa hay động vật nào đó.

Các nhà nghiên cứu đã thu thập mẫu nước từ nhiều hồ khác nhau, bao gồm cả hồ Đồng Mô nơi cá thể rùa Hoàn Kiếm hoang dã duy nhất được biết đến còn tồn tại. Tuy nhiên, có thể do yếu tố pha loãng trong các vùng nước lớn, cùng với việc chỉ có duy nhất một cá thể còn tồn tại nên quá trình phân tích trở nên khó khăn. Vào cuối năm 2016, từ tin tức về một cá thể rùa mai mềm kích thước lớn được phát hiện ở hồ Xuân Khanh(thị xã Sơn Tây) cách hồ Đồng Mô không xa, các nhà nghiên cứu đã quyết định tiến hành thêm nhiều đợt khảo sát. Sau hàng nghìn giờ quan sát, nhóm này nhìn thấy và tháng 5 năm 2017 chụp được ảnh một cá thể rùa. Bức ảnh với chất lượng tốt cho thấy, đây là một cá thể rùa mai mềm lớn, nhưng lại chưa đủ độ tin cậy để định dạng loài. Để có cơ sở khẳng định chính xác, các nhà khoa học quyết định phải tiến hành thu mẫu eDNA để tiến hành phân tích tại phòng thí nghiệm thuộc Đại học Washington.

Cá thể rùa tại hồ Xuân Khanh Ảnh: Nguyễn Văn Trọng tháng 05 năm 2017

Kết quả phân tích dương tính các mẫu xét nghiệm đã tạo nền tảng để các nhà khoa học đi đến kết luận: Những dấu vết di truyền từ mẫu nước phù hợp với các mẫu hiện có của loài giải Rafetus Swinhoei và khẳng định cá thể rùa trong hồ thuộc loài rùa Hoàn Kiếm. Với phát hiện này, các nhà nghiên cứu đã nâng tổng số lượng cá thể của loài trên thế giới lên con số bốn. Kết quả nghiên cứu mở ra khả năng ghép đôi những cá thể hoang dã trong môi trường có kiểm soát để phục vụ mục đích nhân giống bảo tồn, giúp chúng ta hy vọng loài rùa Hoàn Kiếm sẽ thoát khỏi nguy cơ tuyệt chủng.

(TheoTimothy McCormack – ATP/IMC Ngày 11 tháng 04 năm 2018)

THẢM SÀN Ô TÔ HOÀNG GIA UY TÍN, CHẤT LƯỢNG

Công ty TNHH XNK và Dịch vụ Hoàng Gia;

Địa chỉ: U01 - L11, Khu D, Khu đô thị Dương Nội, Yên Nghĩa, Hà Đông, Hà Nội;

Điện thoại: Mob: 0977 144 786 - 0932.617.686;

Web: http://hoanggiaauto.net/;

FB: https://www.facebook.com/thamlotsanotoHOANGGIA/

TS. Lê Thành Ý |