Phát hiện, nuôi dưỡng ý tưởng khoa học

Đồng chí Vũ Thị Thu Thủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, tham quan gian trưng bày của hai em Lê Tuấn, Mạnh Tuấn Hưng, học sinh Trường THPT Chuyên Hạ Long.

Đôi bạn đam mê nghiên cứu khoa học

Một trong 7 giải nhất khiến chúng tôi vô cùng ấn tượng tại Cuộc thi năm nay chính là dự án có tên gọi “Cải tiến quy trình chẩn đoán sớm mầm bệnh hoại tử gan tụy cấp tính trên tôm thẻ chân trắng và sản xuất chế phẩm Lactobacillus plantarum S11 từ ruột tôm để ức chế vi khuẩn gây bệnh” của 2 em học sinh Lê Tuấn, Mạnh Tuấn Hưng, học sinh Trường THPT Chuyên Hạ Long. Trước khi tham gia Cuộc thi này, dự án đã xuất sắc đoạt HCB tại Triển lãm Sáng chế quốc tế được tổ chức tại Cao Hùng, Đài Loan (Trung Quốc).

Hai học sinh Mạnh Tuấn Hưng, Lê Tuấn với sản phẩm mới nghiên cứu.

Em Mạnh Tuấn Hưng, học sinh lớp 12 Lý, chia sẻ: “Dự án của chúng em thuộc lĩnh vực vi sinh. Chúng em đã cùng nhau nghiên cứu một phương pháp chẩn đoán cải tiến giúp phát hiện bệnh ở tôm sớm hơn, đồng thời sáng chế ra chế phẩm sinh học giúp ngăn chặn 100% sự phát triển của vi khuẩn gây ra căn bệnh cho tôm. Phương pháp này rất hữu ích, tiết kiệm chi phí cho người nông dân và hoàn toàn có khả năng ứng dụng thực tế dễ dàng, hiệu quả. Cuộc thi KHKT dành cho học sinh trung học và Triển lãm Sáng chế quốc tế là những sân chơi giúp chúng em thêm tự tin, đam mê, chinh phục ước mơ sáng tạo khoa học. Để có kết quả này, bên cạnh sự nỗ lực của bản thân, phải kể đến sự hỗ trợ tích cực, tận tình từ các thầy, cô giáo của chúng em”.

Được tôi luyện, nuôi dưỡng ở ngôi trường giàu truyền thống giáo dục mũi nhọn như THPT Chuyên Hạ Long, Mạnh Tuấn Hưng và Lê Tuấn như có thêm động lực, niềm tin để thắp sáng ước mơ khoa học. Bên cạnh giải nhất của hai bạn, tại Cuộc thi KHKT năm nay, Trường THPT Chuyên Hạ Long còn mang về thêm 2 giải nhất, 1 giải nhì, 1 giải ba, 2 giải tư, trong đó có 3 dự án được dự thi Cuộc thi KHKT dành cho học sinh trung học cấp quốc gia.

Đồng chí Vũ Thị Thu Thủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, tặng bằng khen của UBND tỉnh cho hai học sinh Trường THPT Chuyên Hạ Long.

Tăng cả về số lượng lẫn chất lượng

Đồng chí Ngô Văn Hợi, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT, cho biết: “Cuộc thi KHKT từ nhiều năm qua luôn được các cơ sở giáo dục rất quan tâm, hưởng ứng thiết thực, coi đây là một hoạt động chuyên môn trọng tâm của đơn vị trong năm học. Theo đánh giá của Hội đồng Giám khảo, các dự án tham gia dự thi năm nay không những tăng về số lượng, mà còn được cải thiện về chất lượng so với những năm trước, đặc biệt là tính mới, tính sáng tạo, mức độ hoàn thiện và khả năng ứng dụng trong thực tế. Qua Cuộc thi, ngành cũng phát hiện được nhiều học sinh có phẩm chất, năng lực của những nhà khoa học trong tương lai”.

Theo đó, việc lựa chọn dự án, giao học sinh nghiên cứu, phân công giáo viên hướng dẫn, tạo các điều kiện cho giáo viên, học sinh triển khai hoàn thành sản phẩm được các cơ sở giáo dục trung học trong tỉnh thực hiện nghiêm túc. Trong điều kiện còn thiếu các cơ chế, chính sách, tài chính cho hoạt động nghiên cứu khoa học của học sinh, tuy nhiên nhiều trường đã mời được các nhà khoa học ở trường đại học, cao đẳng, viện nghiên cứu làm cố vấn, mời tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân hỗ trợ điều kiện nghiên cứu và triển khai dự án khoa học kỹ thuật. Tiêu biểu là các trường THPT: Chuyên Hạ Long, Uông Bí, Hòn Gai, Cẩm Phả, Bạch Đằng, Bãi Cháy...

Từ Cuộc thi cấp cơ sở tổ chức ở 14 phòng GD&ĐT và 9 cụm khối trường THPT đã lựa chọn được 83 dự án xuất sắc thuộc 16 lĩnh vực nghiên cứu của 154 học sinh tham gia tại Cuộc thi cấp tỉnh. Kết quả, toàn tỉnh có 59/83 dự án đoạt giải, trong đó có 7 giải nhất, 11 giải nhì, 16 giải ba, 25 giải tư. Một số dự án được đánh giá cao là: Ứng dụng công nghệ IOT kiểm soát môi trường và xây dựng hệ thống thông minh quản lý nguồn thức ăn trong vùng nuôi cá song, học sinh Trường THPT Chuyên Hạ Long; bảo tồn giá trị văn hóa lịch sử nhằm phát huy thế mạnh ngành Du lịch tại Khu di tích quốc gia đặc biệt Yên Tử của học sinh Trường THPT Uông Bí...

Ban Tổ chức trao giải nhất cho các học sinh tham gia Cuộc thi.

Từ đó, Hội đồng Giám khảo cũng chọn được 6 dự án xuất sắc tham gia Cuộc thi KHKT dành cho học sinh trung học cấp quốc gia. Bên cạnh những kết quả đạt được, theo Sở GD&ĐT, tại Cuộc thi năm nay, vẫn còn một số đơn vị chưa thực sự chủ động trong việc khai thác các nguồn lực hiện có và các nguồn lực xã hội trong việc hỗ trợ học sinh nghiên cứu khoa học. Một số nơi vẫn còn hiện tượng thụ động, trông chờ, chưa quan tâm đúng mức đến việc tổ chức, hỗ trợ hoạt động nghiên cứu khoa học của học sinh. Một vài đơn vị nghiên cứu chưa kỹ văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của Bộ, Sở GD&ĐT nên khi triển khai còn lúng túng.

Đồng chí Vũ Liên Oanh, Giám đốc Sở GD&ĐT, cho biết: "Thời gian tới, Sở GD&ĐT tiếp tục khuyến khích học sinh nghiên cứu khoa học, sáng tạo kỹ thuật, công nghệ và vận dụng kiến thức đã học vào giải quyết những vấn đề thực tiễn; tăng cường tổ chức các hoạt động giáo dục trải nghiệm sáng tạo theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất của học sinh. Đồng thời, việc khuyến khích các cơ sở giáo dục đại học, cao đẳng, cơ sở nghiên cứu, tổ chức, cá nhân hỗ trợ hoạt động nghiên cứu khoa học kỹ thuật của học sinh cũng sẽ được ngành chú trọng thực hiện...".

Lan Anh