Phát ngôn gây 'sốc' vụ Huawei, đại sứ Canada tại Trung Quốc bị sa thải

Justin Trudeau vừa bất ngờ tuyên bố: “Tối qua, tôi đã yêu cầu và chấp nhận đơn từ chức của đại sứ Canada tại Trung Quốc John McCallum. Jim Nickel, phó trưởng phái đoàn tại đại sứ quán Canada ở Bắc Kinh, sẽ đảm nhiệm vị trí này”.

Thủ tướng Canada cũng gửi lời cảm ơn đến ông McCallum vì đã cống hiến cho đất nước trong 20 năm qua. Ngoài ra, ông không giải thích lý do tại sao mặc dù trước đó lên tiếng bác bỏ kế hoạch kêu gọi McCallum từ chức.

Đại sứ Canada tại Trung Quốc John McCallum.

Thông báo trên được đưa ra sau khi Đại sứ John McCallum, 68 tuổi, xin rút lại những phát ngôn gây tranh cãi của mình về vụ dẫn độ nữ Giám đốc tài chính Huawei (CFO) Meng Wanzhou của Washington.

Các nhà ngoại giao và đại sứ kỳ cựu nói với Reuters rằng đây là lần đầu tiên một đại sứ Canada chính thức bị sa thải.

Trước đó, trong buổi trò chuyện với giới truyền thông Trung Quốc ở vùng ngoại ô Toronto vào đầu tuần này, McCallum cho biết “công chúa” của Huwei có đủ lý do để biện hộ trước tòa.

Ông giải thích: “Đầu tiên, sự việc chứa đựng động cơ chính trị sau những bình luận của Tổng thống Mỹ Donald Trump đối với vụ án của bà”. Bởi vì tháng trước, ông chủ Nhà Trắng công khai tuyên bố sẽ can thiệp vào vụ kiện chống lại bà Meng nếu điều đó phục vụ lợi ích an ninh quốc gia hoặc giúp chấm dứt chiến tranh thương mại với Trung Quốc. Bộ trưởng Ngoại giao Canada Chrystia Freeland nhanh chóng cảnh báo Washington không chính trị hóa trường hợp dẫn độ.

“Thứ hai, dính dáng tới nhiều quốc gia. Đặc biệt, trường hợp của Giám đốc tài chính Meng Wanzhou liên quan đến các biện pháp trừng phạt của Mỹ đối với Iran, nhưng Canada không tham gia ký các lệnh trừng phạt này. Vì vậy, tôi nghĩ bà Meng sẽ lập luận mạnh mẽ trước tòa”, McCallum nói.

Bên cạnh đó, Đại sứ John McCallum cũng cho biết thêm, nếu bà Meng bị dẫn độ về Mỹ thì “đó sẽ không phải là kết quả tốt đẹp".

Những phát biểu gây “sốc” này của ông đã làm phật lòng chính quyền Trump, đẩy những rối ren chính trị lên cao trào và đối mặt với nhiều chỉ trích gay gắt từ đảng đối lập. John McCallum bị cáo buộc can thiệp quá sâu vào chính trị trong vấn đề này - một động thái nhằm “bênh vực” bà Meng để chấm dứt cuộc khủng hoảng ngoại giao với chính phủ Trung Quốc. Đây không phải là lần đầu tiên McCallum rơi vào hoàn cảnh như vậy. Cách đây chưa đầy một năm, ông cũng đã tạo ra một cuộc tranh cãi sau khi so sánh chính sách Canada có phần ưu ái Trung Quốc hơn Mỹ.

Ngay sau đó, John McCallum lên tiếng thừa nhận bản thân đã “nói nhầm” và hối hận về những bình luận liên quan đến thủ tục tố tụng CFO Meng Wanzhou.

"Tôi rất hối hận vì những bình luận liên quan đến thủ tục tố tụng bà Meng đã gây ra sự hiểu lầm. Tôi đã lỡ lời. Điều đó không phản ánh chính xác quan điểm của tôi về vấn đề này.

Canada sẽ tôn trọng các cam kết pháp lý quốc tế, bao gồm hiệp ước dẫn độ với Mỹ. Luật pháp là nền tảng cho tất cả các xã hội tự do. Chúng tôi sẽ tiếp tục bảo vệ và duy trì nguyên tắc này.

Nhìn từ góc độ của Canada, nếu Mỹ từ bỏ yêu cầu dẫn độ, sẽ rất tuyệt đối với Canada", ông McCumum tuyên bố trong buổi họp báo hôm thứ 5.

Meng Wanzhou là con gái của nhà sáng lập Huawei Ren Zhengfei, còn được biết đến với cái tên Sabrina Meng và Cathy Meng.

Giám đốc tài chính của “gã khổng lồ” công nghệ Huawei, Meng Wanzhou, đã bị lực lượng chức năng Canada bắt giữ hồi đầu tháng 12/2018 tại sân bay Vancouver theo yêu cầu của Mỹ với cáo buộc lừa dối các ngân hàng quốc tế, vi phạm lệnh trừng phạt của Mỹ áp đặt lên Iran. Sau đó, bà được tại ngoại nhưng vẫn phải đối mặt với nguy cơ cao bị dẫn độ về Washington. Thời hạn để Mỹ gửi yêu cầu dẫn độ cho Canada là trước ngày 30/1.

Sự việc này đã gây tổn hại nghiêm trọng đến mối quan hệ giữa Trung Quốc và Canada, khiến tình cảm đôi bên ngày càng mờ nhạt. Không những vậy, còn bị mắc kẹt trong những mâu thuẫn gay gắt đang diễn ra giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới.

Sau vụ bắt giữ bà Meng, Bắc Kinh đã nổi giận và có động thái “ăn miếng trả miếng”. Hai công dân Canada, Michael Kovrig và Michael Spavor, đã bị giam giữ tại Trung Quốc vì lý do đe dọa an ninh quốc gia, một người khác vừa bị kết án tử hình về tội buôn bán ma túy mặc dù ban đầu người này chỉ bị phạt tù 15 năm.