Phía ngân hàng không yêu cầu 8 bị cáo bồi thường dân sự

Xảy ra rủi ro, ngân hàng sẽ sử dụng quỹ dự phòng rủi ro để xử lý

Luật sư Nguyễn Huy Thiệp, Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Ngân hàng BIDV, trình bày:

Hoạt động ngân hàng là hoạt động kinh doanh rủi ro, là trung gian tài chính (đi vay để cho vay lại), bị tác động trực tiếp bởi kinh tế vĩ mô và hoạt động cụ thể của các khách hàng. Đối với các khoản tài trợ dự án đầu tư trung dài hạn của các doanh nghiệp để phục vụ sự nghiệp phát triển KT-XH của đất nước đều là những dự án lớn, có thời hạn vay dài, phụ thuộc rất lớn vào chu kỳ kinh doanh của doanh nghiệp và diễn biến của thị trường trong và ngoài nước nên rủi ro càng cao. Do đó, khi rủi ro xảy ra, theo quy định của pháp luật Việt Nam, cũng như thông lệ quốc tế, ngân hàng sẽ sử dụng quỹ dự phòng rủi ro để xử lý và khách hàng vay vẫn phải tiếp tục thực hiện nghĩa vụ trả nợ cho ngân hàng.

Về khoản vay của Cty Bình Hà, BIDV xác định dự án của Cty Bình Hà thuộc lĩnh vực nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, là lĩnh vực được Chính phủ ưu tiên phát triển, được Ngân hàng Nhà nước khuyến khích cho vay thí điểm. Đây cũng là định hướng tín dụng năm 2015 của BIDV, đồng thời đây là dự án trọng điểm của tỉnh Hà Tĩnh được tỉnh ủng hộ, tạo mọi điều kiện, đôn đốc thúc đẩy nhanh tiến độ dự án.

Thực tế, đây là một dự án có thực, đã được triển khai. Cty Bình Hà đã đầu tư mua sắm máy móc, phương tiện, đầu tư giải phóng mặt bằng để có được hàng ngàn ha mặt bằng sạch phục vụ cho dự án, đã trồng cỏ, xây dựng hệ thống chuồng trại, 44.035 con bò đã được nhập khẩu (trong đó đã xuất bán được 41.439 con) …

Để Cty Bình Hà thực hiện hàng loạt công việc trên, BIDV đã giải ngân cho Cty Bình Hà hơn 2.687 tỷ đồng để Cty Bình Hà có vốn hoạt động. BIDV khẳng định, toàn bộ số tiền đã giải ngân cho Cty Bình Hà, BIDV đã giải ngân số tiền cho vay đúng địa chỉ đơn vị thụ hưởng, thực hiện dự án.

Quang cảnh phiên tòa.

Sau khi được cấp tín dụng, Cty Bình Hà đã đẩy nhanh tiến độ thực hiện đầu tư và cơ bản hoàn thành giai đoạn 1. Trong thời gian đầu Cty Bình Hà vẫn trả nợ vốn vay đầy đủ cho BIDV. Tuy nhiên qua quá trình hoạt động, dự án đã gặp một số khó khăn khách quan, chủ quan nên dự án không thành công.

Đến thời điểm khởi tố vụ án (tháng 11-2018), tổng dư nợ gốc của Cty Bình Hà là hơn 1.459 tỷ đồng. Sau khi khởi tố đã thu hồi được hơn 207 tỷ đồng. Đến nay dư nợ gốc của Cty Bình Hà là hơn 1.250 tỷ đồng. Cty Bình Hà phải có nghĩa vụ tiếp tục trả nợ cho BIDV cả gốc và lãi theo HĐTD đã ký.

Số tiền trên 21 tỷ đồng, cáo trạng kết luận, Trần Anh Quang và Đinh Văn Dũng có hành vi lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt của BIDV nên các bị cáo có trách nhiệm bồi thường. Đây là số tiền thu được từ bán bò. Sau khi BIDV thu được các khoản tiền do các bị cáo bồi thường sẽ trừ vào dư nợ gốc theo các HĐTD Cty Bình Hà đã ký.

Với khoản vay của Cy Trung Dũng, Cty Trung Dũng thiết lập quan hệ giao dịch, tín dụng tại Chi nhánh Hà Thành từ năm 2007. Trong giai đoạn từ năm 2007 đến cuối năm 2011 (thời điểm BIDV cấp khoản tín dụng cuối cùng), Cty Trung Dũng được đánh giá xếp hạng tín dụng loại AA và A, luôn trả nợ gốc và lãi vay đầy đủ, đúng hạn với doanh số vay, trả lớn; và trở thành khách hàng truyền thống, có uy tín tại BIDV - Chi nhánh Hà Thành.

Quá trình thiết lập quan hệ với BIDV, Cty Trung Dũng sử dụng toàn diện các dịch vụ ngân hàng, đem lại nguồn thu nhập cao nhất của BIDV - Chi nhánh Hà Thành trong năm 2009, 2010. Vào thời điểm năm 2011, Cty Trung Dũng được xếp hạng tín dụng nội bộ của BIDV là hạng A và được rất nhiều TCTD cho vay vốn.

Giai đoạn năm 2012-2014 là giai đoạn khó khăn chung của nền kinh tế, lạm phát tăng cao, lãi suất cho vay cao, ngành thép bị ảnh hưởng nặng nề bởi suy thoái kinh tế. Cty Trung Dũng hoạt động kinh doanh thép nên không nằm ngoài sự ảnh hưởng suy thoái, không tiêu thụ được hàng hoặc bán được thì lại không thu hồi được công nợ.

Khi phát hiện Cty Trung Dũng có dấu hiệu không trả được nợ, BIDV Hội sở đã thành lập Đoàn Công tác xuống Chi nhánh Hà Thành kiểm tra việc cấp tín dụng, đồng thời chỉ đạo, đôn đốc ráo riết Chi nhánh thực hiện các biện pháp để giảm thiểu rủi ro.

Từ năm 2012, BIDV đã tiến hành xử lý tài sản đảm bảo là hơn 358 tỷ đồng. Đến thời điểm 31-12-2019, dư nợ của Cty Trung Dũng tại BIDV-Chi nhánh Hà Thành hơn 967 tỷ đồng.

Bên cạnh sự quyết liệt thu hồi nợ, bằng thu nhập từ kết quả hoạt động của Chi nhánh Hà Thành, Chi nhánh Hà Thành đã thực hiện trích đủ 100% dự phòng rủi ro và sử dụng quỹ dự phòng rủi ro xuất toán ngoại bảng khoản nợ nói trên của Cty Trung Dũng.

Hiện nay, Cty Trung Dũng còn nợ BIDV CN Hà Thành: nợ gốc là hơn 864 tỷ đồng; đề nghị buộc Cty Trung Dũng phải tiếp tục thực hiện nghĩa vụ trả gốc và lãi cho BIDV theo các hợp đồng tín dụng đã ký.

Ngoài ra, cáo trạng truy tố bị cáo Đoàn Hồng Dũng và Nguyễn Thị Thanh Sơn về tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” đối với số tiền hơn 263 tỷ đồng. Do vậy, đề nghị HĐXX buộc bị cáo Đoàn Hồng Dũng và Nguyễn Thị Thanh Sơn phải liên đới bồi thường cho BIDV số tiền này. Số tiền hơn 263 tỷ đồng khi BIDV thu được sẽ trừ vào dư nợ gốc theo các HĐTD đã ký với Cty Trung Dũng.

Liên quan đến trách nhiệm của 8 cán bộ của BIDV, luật sư Thiệp nói, các bị cáo có nhiều tình tiết giảm nhẹ. 8 bị cáo đã có đóng góp trong ngành ngân hàng. Vai trò của họ là thứ yếu, không vì tư lợi, chỉ vì muốn nhanh chóng cho khách hàng. Các bị cáo đã tích cực phối hợp với CQĐT để làm rõ vụ án.

Vì vậy, đề nghị tòa áp dụng mức án thấp nhất có thể với 8 bị cáo. Bởi họ là người làm công ăn lương, hậu quả xảy ra là rủi ro trong kinh doanh, không tư lợi. BIDV đề nghị HĐXX không buộc các bị cáo nguyên là cán bộ BIDV phải bồi thường dân sự.

Chỉ là những người làm công ăn lương

Trình bày tại tòa, luật sư Nguyễn Thị Phương, Giám đốc Ban Pháp chế BIDV, đại diện BIDV tại phiên tòa, nhất trí với phần trình bày của luật sư Nguyễn Huy Thiệp.

Các luật sư tham gia tố tụng tại phiên tòa.

Bà Phương nói, đối với tất cả các bị cáo là cán bộ BIDV là bị cáo tại phiên xét xử ngày hôm nay thực chất cũng chỉ là những người làm công ăn lương; làm theo chức trách, nhiệm vụ được tổ chức phân công theo quy trình, quy định; khi thực hiện nhiệm vụ đều cố gắng thực hiện tốt nhiệm vụ được phân công, đều mong muốn khoản vay tốt, dự án đạt hiệu quả, tạo lợi nhuận cho ngân hàng; tạo điều kiện cho khách hàng mở rộng sản xuất, kinh doanh, góp phần phát triển KT-XH đất nước.

Khi thực hiện nhiệm vụ trong nỗ lực cố gắng cao nhất với phạm vi hiểu biết của mình, họ hoàn toàn tin tưởng tính khả thi của dự án, khả năng trả nợ của doanh nghiệp, họ không vì động cơ, mục đích tư lợi và cũng không được hưởng lợi gì trong khi đó lại chịu áp lực rất lớn từ công việc, từ chỉ tiêu kinh doanh trong hoạt động ngân hàng.

Khi khách hàng không trả được nợ, tất cả các bị cáo đã nỗ lực triển khai các biện pháp, giải pháp quyết liệt để thu hồi nợ, giảm thiểu thiệt hại cho BIDV. Mặt khác, các cán bộ này là những nhân tố tích cực, nỗ lực kinh doanh có hiệu quả, tăng doanh lợi cho BIDV để trích và xử lý rủi ro đối với 2 khoản nợ này, đến nay, 2 khoản nợ này không còn ảnh hưởng tiêu cực trực tiếp đến tình hình tài chính của BIDV cũng như ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của BIDV.

Căn cứ vào bối cảnh diễn ra hai vụ việc, nguyên nhân khách quan và chủ quan, các tình tiết giảm nhẹ mà các Luật sư bảo vệ cho các bị cáo đã phân tích, đánh giá; tính chất mức độ vi phạm, nhân thân đều là những công dân tốt; quá trình công tác có nhiều đóng góp cho xã hội, cho ngành ngân hàng và đóng góp lớn cho BIDV, vì vậy, BIDV đề nghị HĐXX độ lượng, nhân văn và bao dung, xem xét, giảm hình phạt thấp nhất có thể cho cả 8 bị cáo.

Cũng theo lời đại diện ngân hàng, bà Lê Thị Vân Anh, bị cáo nữ duy nhất là cán bộ ngân hàng trong vụ án. Thời gian vừa qua, bà Vân Anh vừa nỗ lực thực hiện nhiệm vụ chuyên môn theo kế hoạch kinh doanh được giao, vừa dành thời gian tâm sức nghiên cứu truy xét dòng tiền của các hành vi phạm tội với số lượng lên đến hàng ngàn bút toán kế toán cả trong và ngoài hệ thống ngân hàng.

Việc làm của bà Vân Anh là nhân tố tích cực, chủ lực giúp cơ quan chức năng làm rõ bản chất phức tạp của vụ án, thu hồi cho BIDV với số tiền lên đến 207 tỷ đồng. Và hiện nay, bị cao vẫn đang tiếp tục nỗ lực phối hợp có hiệu quả cùng các cơ quan chức năng Tỉnh Hà Tĩnh làm rõ bản chất vụ án “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản xảy ra tại Cty Bình Hà” mà Công an Hà Tĩnh đang thụ lý điều tra.

"Với nhân thân, hoàn cảnh gia đình, động cơ, mức độ phạm tội, sự hợp tác phối hợp có hiệu quả với cơ quan chức năng trước đây, hiện nay và cả sau này, chúng tôi thấy không nên cách ly chị Vân Anh ra khỏi xã hội" - bà Phương đề nghị.

Trình bày trước tòa, bị cáo Kiều Đình Hòa, nguyên Giám đốc BIDV - Chi nhánh Hà Tĩnh, nói, cáo trạng có đề cập bị cáo và bị cáo Lê Thị Vân Anh là tham gia tích cực trong sai phạm tại Cty Bình Hà. Tuy nhiên nếu tham gia tích cực, thì số vốn giải ngân cho DA dài hạn không thể dừng lại ở con số 950 tỷ đồng mà phải là 2000 tỷ đồng. Bởi khi đó khách hàng đã có rất nhiều hồ sơ đến để đề nghị thanh toán, ứng vốn nhưng BIDV Hà Tĩnh đã kiên quyết từ chối không cho vay tiếp. Nếu bị cáo và bị cáo Vân Anh tham gia tích cực thì ông Đinh Văn Dũng không thể có đơn gửi ông Trần Bắc Hà để tố cáo bị cáo và cán bộ CN Hà Tĩnh là không giải ngân cho dự án.

Việc mua bảo hiểm từ 2015-2016-2017, khách hàng thực hiện đầy đủ. Nhưng sang 2018, trong bối cảnh cuối 2017, Cty Bình Hà đã bị CQ CSĐT CA Hà Tĩnh điều tra và đầu 2018 có Quyết định khởi tố vụ án và khởi tố bắt tạm giam ông Đinh Văn Dũng, toàn bộ hoạt động của Cty Bình Hà hầu như bị tê liệt. Chi nhánh có 2 văn bản yêu cầu các cổ đông của Cty Bình Hà thực hiện mua bảo hiểm nhưng họ không thực hiện. Các nguồn thu hầu như không có, nên Chi nhánh không thể thực hiện việc mua bảo hiểm tại dự án Bình Hà.

"Về việc kiểm tra kiểm soát sử dụng đúng mục đích của kế hoạch và kiểm soát dòng tiền: Với vai trò là giám đốc chi nhánh, bị cáo đã chỉ đạo Phòng KHDN thường xuyên kiểm tra kiểm soát cả về hồ sơ và thực tế dự án. Thực tế, Phòng KHDN đã thực hiện đúng quy trình nhưng do trình độ có hạn, khách hàng thì gian dối, DA vừa xây dựng, vừa đưa vào kinh doanh nên khó kiểm soát. Việc khách hàng lợi dụng sử dụng cá nhân thì hoàn toàn nằm ngoài ý muốn của bị cáo và cán bộ Chi nhánh Hà Tĩnh"- lời bị cáo Hòa.

Bị cáo Hòa mong tòa xem xét cho mình và bị cáo Vân Anh được hưởng mức án thấp nhất, có cơ hội để sớm trở về với cộng đồng. "Mong HĐXX xem xét tạo điều kiện cho bị cáo Vân Anh được tiếp tục thực hiện công việc của mình, đóng góp vào sự phát triển của BIDV" - bị cáo nói lời sau cùng.

Đỗ Phương