Philippines: Tổng thống Rodrigo Duterte sẽ phải xét nghiệm ma túy?

"Giờ đây, nếu ông ta thực sự muốn chứng minh mình trong sạch, tôi kêu gọi ông ấy tiến hành một cuộc xét nghiệm ma túy", ông Antonio Trillanes đưa ra lời thách thức kể trên hôm 6-12 sau khi Tổng thống Rodrigo Duterte nói đùa về việc sử dụng cần sa tại hội nghị cấp cao ASEAN diễn ra ở Singapore mới đây.

"Tôi từng hút cần sa để giữ tỉnh táo tại hội nghị cấp cao ASEAN", hãng Reuters dẫn lời Tổng thống Rodrigo Duterte phát biểu trong một cuộc họp báo tại thủ đô Manila. "Ông ta mới là người đi xét nghiệm", người phát ngôn của Tổng thống Rodrigo Duterte, ông Salvador Panelo đưa ra tuyên bố kể trên sau thách thức của Thượng nghị sĩ Antonio Trillanes.

Đồng thời cho biết, ông chủ Điện Malacanang không chấp nhận lời thách thức của ông Antonio Trillanes. Cùng ngày 6-12, Bộ trưởng Tư pháp Menardo Guevarra đã yêu cầu tòa án đang thụ lý 3 vụ kiện chống lại Thượng nghị sĩ Antonio Trillanes không cho ông xuất cảnh.

Thượng nghị sĩ Antonio Trillanes (trái) và Tổng thống Rodrigo Duterte.

Động thái kể trên diễn ra sau khi 3 cảnh sát Arnel Oares, Jerwin Cruz và Jeremias Pereda mới bị tòa án quận Caloocan tuyên mức án lên tới 49 năm tù vì đã bắn chết thiếu niên 17 tuổi Kian Loyd delos Santo tại khu vực ngoại ô phía Tây bắc thủ đô Manila hồi tháng 8-2017.

"Ba cảnh sát bị kết án vì sát hại Kian Loyd delos Santos là chiến thắng của công lý, nhưng vẫn chưa đủ. Các vụ giết người phải được ngăn lại", Jose Manuel Diokno, Chủ tịch Nhóm Hỗ trợ Pháp lý Miễn phí (FLAG) cho biết sau khi tòa án quận Caloocan ra phán quyết đối với 3 cảnh sát kể trên hôm 29-11.

Đây là lần đầu tiên cảnh sát bị kết tội giết người trong cuộc chiến chống tội phạm ma túy kéo dài 30 tháng qua tại Philippines, khiến gần 5.000 người thiệt mạng (có tài liệu nói con số này còn cao hơn nhiều so với báo cáo chính thức của cảnh sát và chính phủ).

Mặc dù 3 cảnh sát Arnel Oares, Jerwin Cruz và Jeremias Pereda cho biết, họ bắn chết nạn nhân tuổi teen là để tự vệ, nhưng tuyên bố này đã bị tòa án quận Caloocan bác bỏ. Camera an ninh đã ghi lại cảnh 3 sĩ quan mặc thường phục đưa 1 thiếu niên có ngoại hình giống Kian Loyd delos Santos vào một con hẻm phía Tây bắc thủ đô Manila.

Sau đó thi thể Kian Loyd delos Santos được phát hiện tại con hẻm này với khẩu súng ở tay trái. "Trường hợp này là cố ý giết người. Tổng thống sẽ không bao giờ tha thứ cho điều đó", người phát ngôn của Tổng thống Rodrigo Duterte, ông Salvador Panelo đã phát biểu như vậy sau khi bản án được tuyên.

3 cảnh sát Arnel Oares, Jerwin Cruz và Jeremias Pereda tại tòa.

"Hành vi bắn không cần hỏi không thể diễn ra trong một xã hội văn minh. Kẻ giết người và hành vi giết người không bao giờ được coi là chức năng của lực lượng thực thi pháp luật. Không thể đánh đổi mạng sống con người cho trật tự xã hội theo cách đó", Thẩm phán Roldolfo Azucena nói sau khi tòa án quận Caloocan tuyên án.

Hãng Reuters từng đưa tin, 3 cảnh sát kể trên bị cáo buộc đã đưa súng cho Kian Loyd delos Santos, và yêu cầu thiếu niên này nổ súng để bắn chết nạn nhân. Khi đó, báo cáo chính thức của cảnh sát cho biết, Kian Loyd delos Santos đã nổ súng trước, buộc họ phải đáp trả để tự vệ.

Các nhân chứng nói với tờ ABS-CBN rằng, Kian Loyd delos Santos không có súng, chính cảnh sát đã đưa súng cho nạn nhân để có cớ nổ súng. Trước búa rìu dư luận, Cảnh sát trưởng Manila khi đó là ông Oscar Albayalde phải thông báo, 3 cảnh sát liên quan đến vụ nổ súng đã bị đình chỉ công tác, và cuộc điều tra đang được tiến hành.

Tư lệnh cảnh sát quốc gia Ronald dela Rosa cũng phải tuyên bố, nếu Kian Loyd delos Santos không gây ra mối đe dọa, các sĩ quan cảnh sát liên quan sẽ phải chịu trách nhiệm. Đồng thời cam kết, sẽ điều tra làm rõ vụ việc.

"Hãy nghĩ đến việc đó, cậu ta chỉ là một đứa trẻ. Nếu điều đó xảy ra với anh em bạn thì sao?", ông Ronald dela Rosa nhấn mạnh. Đại diện lực lượng cảnh sát Philippines từng tuyên bố, họ không "hành quyết không cần xét xử" đối với những kẻ mua bán và sử dụng ma túy, chỉ nổ súng để tự vệ khi truy quét chúng.

Phán quyết đối với 3 cảnh sát Arnel Oares, Jerwin Cruz và Jeremias Pereda diễn ra sau khi Tổng thống Rodrigo Duterte tuyên bố, sẵn sàng thưởng cho bất kỳ cảnh sát nào "xử tử" cảnh sát ở cấp cao hơn, nếu phát hiện họ tham gia buôn bán ma túy trái phép. Và phát biểu của Tổng thống Rodrigo Duterte được đưa ra sau khi Đại tá Santiago Rapiz bị lực lượng mật vụ bắn chết trong cuộc đấu súng ở thành phố Dipolog trên đảo Mindanao tối 4-11.

Đại tá Santiago Rapiz từng bị cáo buộc có liên hệ với trùm ma túy Melvin "Dragon" Odicta (đã tự sát năm 2016) và ông có tên trong danh sách các đối tượng bị nghi có dính líu đến ma túy do Tổng thống Rodrigo Duterte công bố trước đó.

Tuệ Sỹ