Phim cho Ngày Tình nhân: Tìm thấy nhau trong đời

Thực tế có một số người mang những đặc điểm ngoại hình giống nhau như down hay bạch tạng, và được quy vào những hội chứng mắc phải do rối loại nhiễm sắc thể, khiến họ yếu ớt hơn người bình thường.

Những đặc điểm khác thường của nhân vật Tina trong Border (Ranh giới) của đạo diễn gốc Iran lập nghiệp tại Thụy Điển Ali Abbasi cũng được lý giải do rối loại nhiễm sắc thể. Nhưng sự thực là sức khỏe của cô không vấn đề gì, thậm chí khứu giác đặc biệt phát triển, có thể ngửi được cảm xúc, qua đó phát hiện ra tội phạm hoặc kẻ nói dối. Cô làm việc hiệu quả trong ngành hải quan và hợp tác với công an điều tra tội phạm ấu dâm. Tất nhiên là loại tội phạm này sẽ liên quan đến phần sau của phim…

Loài troll sống gần gũi với thiên nhiên hơn hẳn loài người

Một vấn đề nữa là ngoại hình của Tina khá khác thường, giống kiểu người vượn. Ở cảnh đầu phim trông còn đỡ, có lẽ vì phim muốn khán giả làm quen dần, càng về sau hóa trang cho nhân vật càng nặng đô. Nhưng có thể nói phim hóa trang giỏi, nên vẻ mặt diễn viên chính vẫn hết sức biểu cảm. Tina vẫn cố gắng thích nghi với xã hội. Thậm chí bạn trai sống cùng nhà sẵn sàng yêu cô bất kể ngoại hình. Thỉnh thoảng, Tina vào thăm người cha yêu quý sống trong trại dưỡng lão. Tất nhiên bố chả giống con tí nào. Cô sinh sống ở một miền rừng đậm vẻ hoang sơ. Qua những khuôn hình lúc nào cũng âm u như sắp mưa, khán giả thậm chí như có thể ngửi thấy mùi của nước, của rêu hay lá mục. Tina tưởng tượng khu rừng cùng thác nước như một thế giới thần tiên và bản thân cô cũng là tiên. Lưu ý là trong thần thoại Bắc Âu, tiên không nhất thiết phải đẹp. Phim cũng ứng dụng truyền thuyết về những trẻ sơ sinh bị đánh tráo bằng con của tiên (chageling) mang hình hài dị dạng nhưng lại có những khả năng đặc biệt.

Một bữa, Tina ngửi thấy mùi khả nghi từ một người đàn ông tên Vore. Cô không phát hiện ra tội gì của anh, thay vào đó tìm ra kẻ cùng loài với mình. Bỗng nhiên Tina không còn cô đơn và cùng Vore tái khám phá những bản năng của giống loài đã bị vùi lấp trong quá trình thích nghi với loài người. Và rồi cũng phải đến lúc Tina đứng trước sự lựa chọn ở lại làm một con người khác biệt, hay trở về với “xứ sở” của mình.

Phim dựa theo truyện ngắn cùng tên của Ajvide Lindqvist. Nhà văn phải nói đã cung cấp rất nhiều tình tiết không ai ngờ tới về loài troll mà ông tạo ra. Rơi vào tay Hollywood rất có thể lại thành một kiểu Đại chiến hành tinh khỉ, nhưng Border chỉ dừng lại ở thể loại kỳ ảo thậm chí có thể gọi là diễm tình nếu bỏ qua ngoại hình nhân vật. Thực ra các nhà làm phim nói chung vẫn bất lực trong việc tạo ra những sinh thể đẹp hơn con người. Nên đành phải dùng vẻ xấu để nhấn mạnh sự khác biệt mà thôi.

Border được đề cử giải Hóa trang và Làm tóc tại Oscar 2018

Phim có cảnh làm tình hoán đổi giới tính phải nói là dị chưa từng thấy. Loài troll hơn người ở điểm rất nhạy cảm và hòa hợp với thiên nhiên, là bạn của động vật hoang dã. Ngoài ra họ có thể đánh hơi dễ dàng nên không có chuyện lừa dối nhau. Có vẻ như, họ xứng đáng làm “chủ nhân” hành tinh này hơn con người!? Ajvide Lindqvist như vậy đã thành công trong việc biến giống người thành loài phản diện thống trị địa cầu.

Bên cạnh cốt truyện lôi cuốn và nhất là độc đáo, Border đặt ra vấn đề về tính người mà không phải ai cứ là người đã chắc có. Một loài thượng đẳng khác (nếu có) vẫn có thể đạt đến những tiêu chuẩn “người” nhất. Tính người ở đây trở thành một giá trị phổ quát trong nấc thang tiến hóa tự nhiên không thuộc độc quyền loài nào.

Border được Cannes 2018 ghi nhận bằng giải Un certain regard khó có chỗ nào để chê. Nhưng giá kể đạo diễn làm cho cái đuôi của đứa bé ngọ ngoạy được nữa thì phải nói là hoàn hảo. Vâng, tất nhiên kết quả của mối tình troll phải là một bé con troll rồi.

Ngoại hình độc nhất vô nhị của cặp tình nhân Tina và Vore

NGUYỄN MẠNH HÀ