Phim Tết đắt khách liệu có tìm ra tương lai phim Việt?

Được nghỉ lễ dài ngày cộng với không khí linh thiêng tìm về nguồn cội, công chúng sẽ không quá lưỡng lự để khám phá tình cảm người Việt Nam thời hội nhập được phản ánh trên từng bộ phim. Đáng tiếc, từ một sự tính toán khôn ngoan nào đó, hoặc từ một tư duy khuôn mẫu nào đó, những người làm phim tự tin định hướng phim Tết theo lối phim hài nhảm, càng cười cợt càng ăn khách, càng hời hợt càng bội thu.

Thật may, Tết Kỷ Hợi 2019 đã cho thấy sự thoái trào của dòng phim hài nhảm, dù niềm vui đích thực của phim Việt vẫn còn mờ xa!

Danh hài Trấn Thành vẫn là nhân vật trung tâm của thị trường phim Tết Kỷ Hợi 2019, khi xuất hiện trong cả hai bộ phim "Trạng Quỳnh" và "Cua lại vợ bầu". Nếu như "Trạng Quỳnh" dựa theo tích truyện dân gian, thì "Cua lại vợ bầu" lại khai thác tình huống dở khóc dở cười của cuộc sống hiện đại.

Trấn Thành và Lan Ngọc trong phim "Cua lại vợ bầu".

Bộ phim bắt đầu bằng việc mối tình 7 năm giữa Trọng Thoại (Trấn Thành) và Nhã Linh (Ninh Dương Lan Ngọc) đang gặp nhiều thử thách. Rồi Quý Khánh (Anh Tú) xuất hiện như một "cú giáng" cho tình yêu giữa họ. Nhưng phim chưa dừng lại ở đó khi Nhã Linh bất ngờ mang bầu từ một sự việc.

Rắc rối hơn, cô cũng không biết ai là "tác giả" của em bé đang lớn dần trong bụng. Tuy nhiên, điều đáng nói nhất là danh hài Trấn Thành đã biết tiết chế lối diễn cường điệu quá lố, để tập trung thể hiện tâm lý nhân vật. Nhờ vậy, phim Tết năm nay cũng bớt nhảm!

Đó cũng là tâm sự của đạo diễn Nhất Trung khi làm bộ phim "Cua lại vợ bầu" ra rạp ngay từ vài ngày trước Tết để hướng đến khán giả trẻ: "Tôi là người luôn có nhiều cảm hứng với các chủ đề về gia đình, tình thân và tết là thời gian mang ý nghĩa về sự sum họp gia đình. Vậy nên, tôi nghĩ sẽ không có thời điểm nào thích hợp hơn là Tết để "Cua lại vợ bầu" ra mắt khán giả".

Hai bộ phim khác cũng chia nhau lịch chiếu Tết là "Táo quậy" của đạo diễn Toàn Joshua và "Vu quy đại náo" của đạo diễn Lý Minh Thắng. Bộ phim "Táo quậy" xoay quanh Táo quậy và vị thần cai quản bếp nhà Minh - một cậu thiếu gia ham chơi.

Một tai nạn bất ngờ xảy ra làm cho cả hai dính vào nhau bằng một sợi dây phép thuật. Táo quậy và Minh tìm mọi cách, đi mọi nơi để nghĩ kế tháo gỡ sợi dây lạ lùng này…. Còn "Vu quy đại náo" nói về đám cưới với những yếu tố bất ngờ từ phía cô dâu ngỗ nghịch, mà vai nữ chính do "nữ hoàng nội y" Ngọc Trinh đảm nhận!

Liệu bộ phim "Vu quy đại náo" có rơi vào hoàn cảnh như những bộ phim từng lăng-xê Ngọc Trinh không? Đạo diễn Lý Minh Thắng chia sẻ: "Tôi không nghĩ bộ phim lần này của mình kém sang hơn các phim trước vì bối cảnh miền Tây. Ngược lại, nó sẽ còn mang không khí rất náo nhiệt, trẻ trung và đầy năng lượng tích cực. Đó là lý do mà tôi muốn bộ phim được chiếu vào Tết. "Vu quy đại náo" phải dễ hiểu, dễ cảm, gần gũi, rộn ràng nhưng tất nhiên có giá trị điện ảnh".

Nhìn lên màn ảnh phim Tết, không ít người yêu nghệ thuật thứ bảy băn khoăn: Tại sao những bộ phim Việt được vinh danh tại các liên hoan phim quốc tế lại không có cơ hội trình diễn vẻ đẹp trên thị trường phim Tết?

Nổi bật nhất là bộ phim "Người vợ ba" của nữ đạo diễn Nguyễn Phương Anh liên tục nhận được Giải thưởng "TVE - Cái nhìn khác" của Liên hoan phim San Sebastian - Tây Ban Nha, Giải thưởng "Phim hay nhất tại phần thi quốc tế" của Liên hoan phim Kolkata- Ấn Độ, Giải thưởng Phim Châu Á xuất sắc nhất của Liên hoan phim Toronto - Canada và Giải thưởng "Đóng góp nghệ thuật xuất sắc nhất" của Liên hoan phim Cairo - Ai Cập.

Bộ phim "Người vợ ba" vì sao có kỳ tích như vậy? Bộ phim "Người vợ ba" là sản phẩm đầu tay của nữ đạo diễn Nguyễn Phương Anh, lấy bối cảnh Việt Nam thế kỷ XIX để kể về cuộc đời của cô bé Mây phải bước vào cuộc hôn nhân sắp đặt khi mới 14 tuổi. Bộ phim phản ánh những giằng xé, khát vọng, trăn trở của cô gái sống trong giai đoạn xã hội mà vai trò của người đàn ông vẫn luôn được đề cao hơn phụ nữ.

Nội dung "Người vợ ba" thì cũng không có gì quá ghê gớm, nhưng điểm sáng là có sự tham gia của vợ chồng Trần Hùng Anh và Trần Nữ Yên Khê từng được điện ảnh quốc tế biết đến qua bộ phim "Mùi đu đủ xanh". Đạo diễn Trần Hùng Anh đã đảm nhận vai trò cố vấn nghệ thuật, còn diễn viên Trần Nữ Yên Khê thể hiện một nhân vật trong "Người vợ ba".

Ngoài bộ phim "Người vợ ba" thì vài bộ phim khác của Việt Nam cũng nhận được giải thưởng quốc tế như "Cô Ba Sài Gòn", "Song Lang", "Ở đây có nắng", "Đảo của dân ngụ cư", "Cha cõng con"... Có phim được giải thưởng về diễn xuất như "Song Lang", có phim được giải thưởng về "Câu chuyện sáng tạo nhất" như "Đảo của dân ngụ cư", mà cũng có phim được giải thưởng "Trang phục đẹp nhất" như "Cô Ba Sài Gòn".

Bộ phim "Người vợ ba" đoạt nhiều giải thưởng quốc tế.

Những tín hiệu đáng mừng này chưa thể khẳng định phim Việt đã đạt được giá trị nghệ thuật mà thiên hạ phải thán phục, nhưng ít nhiều cho thấy khát vọng tiếp cận công nghệ làm phim thế giới của những nghệ sĩ điện ảnh nước nhà.

Tuy nhiên, có một nghịch lý là những phim Việt được vinh danh quốc tế thì hầu hết đều không đạt được doanh thu khi trình chiếu trong nước. Trình độ khán giả Việt chưa thể tiếp cận dòng phim nghệ thuật mà chỉ ưa chuộng dòng phim thị trường chăng?

Chưa chắc, khán giả vẫn nườm nượp mua vé vào rạp để xem những siêu phẩm của Hollywood hoặc những bộ phim công phu của Trung Quốc và Hàn Quốc đấy thôi. Nếu tìm ra một nhược điểm để những bộ phim Việt đoạt giải quốc tế bị hờ hững trên sân nhà, chính là chiến lược truyền thông còn hạn chế.

Dòng phim nghệ thuật không những không có tên tuổi ngôi sao để khua chiêng gõ trống kêu gọi giới hâm mộ, mà còn khiêm tốn về ý tưởng cũng như phương pháp tiếp cận những người xem thực sự thích thú với những tìm tòi của phim Việt. Dòng phim nghệ thuật cũng chen chân quảng cáo như dòng phim thị trường thì thất bại về doanh thu là điều dễ hiểu!

Đành rằng ở thương trường, ai bỏ ra một đồng vốn cũng muốn bốn đồng lời. Tuy nhiên, điện ảnh không phải chốn dễ dàng di dưỡng cho sự sáo rỗng của son phấn và tấu hài. Đã vang lên trầm bổng không ít ngoa ngôn về tính sáng tạo trong các bộ phim Tết, chỉ nhận lại những nét cười xót xa trên môi những người yêu điện ảnh thực lòng thực dạ.

Bởi lẽ, thị trường băng đĩa trăm hồng ngàn tía và hàng chục kênh phim quốc tế trên truyền hình cáp thời hội nhập đã góp phần mở rộng biên độ tiếp nhận của khán giả hôm nay. Xem phim Tết của các nhà sản xuất hãnh tiến, không khó khăn gì để nhận ra phim này na ná thể loại phim hài nhảm kiểu Châu Tinh Trì của Hồng Công, còn phim kia mô phỏng thể loại phim ca nhạc kiểu High School của Mỹ.

Bắt chước trong nghệ thuật có lẽ không phải một tật xấu, nhưng nếu muốn bắt chước thì hãy bắt chước ở nơi kín đáo hơn, vì màn ảnh phim tết luôn thu hút hàng triệu con mắt trông vào với tất cả sự tin cậy và hy vọng.

Cuộc cạnh tranh giữa các hãng phim có chung mục đích tay này thọc lét tay kia đếm tiền, đã khiến chất lượng phim Tết ngày càng giảm sút. Thử điểm lại dăm ba bộ phim từng tuyên bố kiếm được hàng chục tỷ đồng từ quầy bán vé, mới ngộ ra rằng những tác phẩm ấy không mang lại gì cho đời sống văn hóa ngoài mấy câu… quảng cáo hoa mỹ!

Không ai cấm những nghệ sĩ điện ảnh xem một tác phẩm như một cơ hội kinh doanh. Chỉ xin nhớ một điều rất nhỏ rằng, với một nền nghệ thuật thứ bảy đang tập tành chuyên nghiệp như chúng ta, thì phim Tết phải được đề cao như một cơ hội để phim nội chuyển mình.

Đáng tiếc, nhiều đạo diễn tài năng đã đứng ngoài cuộc chơi phim Tết, bởi không chấp nhận phép tính dễ dãi của những nhà sản xuất chỉ hứng thú bài toán lợi nhuận nhất thời. Ngày Tết lôi kéo khán giả đến rạp đông đảo gấp bội thường nhật, nếu đây không phải là dịp may để chinh phục những trái tim tha thiết với phim nội, thì sẽ giống như giây phút tiêu diệt tình yêu dành cho phim nội!

Vì vậy, khẩn thiết mong những hãng phim nhạy bén hôm nay hãy giúp phim Tết phô diễn sức quyến rũ của phim nội, chứ đừng dùng phim Tết để phơi bày sự nao núng của phim nội!

Tâm Huyền