Phong trào Hamas và những điều cần biết về cuộc chiến Hamaz - Israel

Tổ chức Hamas. Ảnh: Reuters

Bài liên quan

Liên hợp quốc lo lắng trước các đòn không kích Gaza của Israel

Biểu tình phản đối Israel không kích vào Gaza trên 65 thành phố của Mỹ

Israel đánh sập trụ sở nhiều hãng tin quốc tế tại dải Gaza

Xung đột Gaza làm đảo lộn sự cân bằng mong manh giữa người Israel Ả Rập và Do Thái

Tổ chức này đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Hội đồng lập pháp Palestine và kiểm soát Dải Gaza từ năm 2007. Lúc này, Hamas đang nã rocket vào Israel để phản ứng lại những hành động trấn áp người biểu tình của cảnh sát Israel, làm bùng phát cuộc chiến đẫm máu nhất giữa Israel và Hamas từ năm 2014.

Tổ chức này có một số đồng minh nước ngoài, nhưng họ lấy đâu ra tiền và vật dụng để làm việc đó?

Trong quá khứ, nhiều hãng truyền thông Đức đã gọi Hamas là một tổ chức Hồi giáo cực đoan. Tuy nhiên, gần đây nhất, khi giao tranh Israel - Gaza bùng phát trở lại, truyền thông đã gọi Hamas là một nhóm khủng bố Hồi giáo.

Đa số các chính phủ phương Tây, bao gồm cả Liên minh Châu Âu và Mỹ, đã xếp tổ chức này vào danh sách các tổ chức khủng bố. Na Uy và Thụy Sĩ là những ngoại lệ đáng chú ý. Cả hai đều áp dụng quan điểm trung lập nghiêm ngặt và duy trì quan hệ ngoại giao với tổ chức quản lý Dải Gaza từ năm 2007.

Sơ lược về lịch sử Hamas

Hamas được thành lập vào những năm 1980 và đối lập với Tổ chức Giải phóng Palestine (PLO) của cựu Tổng thống Yasser Arafat kể từ khi thành lập. Có những tuyên bố nói rằng chính phủ Israel đã hỗ trợ tài chính cho Hamas trong những ngày đầu thành lập để xây dựng một đối trọng với PLO, mặc dù tất cả các bên liên quan đều phủ nhận Israel đóng bất kỳ vai trò nào trong việc thành lập tổ chức này.

Không giống như PLO, Hamas không công nhận quyền tồn tại của Israel. Biểu tượng của tổ chức này mô tả Vòm đá ở Jerusalem, với một quốc gia Palestine duy nhất.

Năm 1993, ông Arafat làm hòa với Israel trong bối cảnh Hiệp định Oslo. Tuy nhiên, Hamas bác bỏ tiến trình hòa bình và tiếp tục các cuộc tấn công khủng bố chống lại Israel.

Năm 2006, Hamas giành đa số tuyệt đối trong cuộc tổng tuyển cử ở Gaza. Vào năm 2007, tổ chức đã củng cố quyền lực của mình trên vùng ven biển thông qua một cuộc đảo chính bạo lực. Kể từ đó, Bờ Tây được kiểm soát bởi đảng Fatah ôn hòa dưới quyền của ông Mahmoud Abbas, trong khi Gaza vẫn nằm dưới sự kiểm soát của Hamas.

Hamas đã tiếp tục cuộc chiến chống lại Israel từ bên trong Dải Gaza, tuyên bố rằng họ đang hành động để "tự vệ". Tổ chức đã tham gia vào các cuộc giao tranh ác liệt chống lại các lực lượng vũ trang của Israel vào các năm 2008/09, 2012 và 2014.

Tình hình ở Dải Gaza như thế nào?

Dải Gaza, diện tích 365 km vuông, là một trong những vùng lãnh thổ có mật độ dân số cao nhất trên thế giới. Biên giới trên bộ và trên biển được kiểm soát chặt chẽ với Israel và Ai Cập, làm cô lập phần lớn nền kinh tế của nước này. Phần lớn dân số ở Gaza sống trong cảnh nghèo đói khủng khiếp và phụ thuộc vào sự hỗ trợ nhân đạo từ nước ngoài.

Hamas thường bắn rocket vào Israel từ trong các khu dân cư và điều hành các sở chỉ huy trong các khu chung cư. Tổ chức này thường xuyên sử dụng thường dân làm lá chắn người. Hamas đã bí mật đào các đường hầm dưới lòng đất để tuồn vũ khí vào vùng đất, chủ yếu là từ Ai Cập. Tuy nhiên, chính phủ Ai Cập đã kiểm soát hoạt động này.

Ai ủng hộ Hamas?

Qatar là đồng minh nước ngoài và hậu thuẫn tài chính quan trọng nhất của Hamas. Tiểu vương Qatar Sheik Hamad bin Khalifa al-Thani là nhà lãnh đạo đầu tiên đến thăm chính phủ Hamas vào năm 2012. Cho đến nay, tiểu vương quốc này đã chuyển 1,5 tỷ euro (1,8 tỷ USD) cho Hamas. Trong khi đó, Israel hy vọng Qatar sẽ tham gia Hiệp định Abraham do Mỹ làm trung gian và thiết lập quan hệ ngoại giao với nước này, như một số quốc gia Ả Rập đã làm.

Các đường hầm được Hamas sử dụng để tuồn vũ khí vào Gaza. Ảnh: Reuters

Hamas cũng được hỗ trợ bởi Thổ Nhĩ Kỳ. Trong cuộc hội đàm ngay trước khi Hamas tiến hành các cuộc tấn công bằng tên lửa nhằm vào Israel, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã bày tỏ sự ủng hộ chính trị đối với nhà lãnh đạo Hamas Ismail Haniyeh.

Theo tuần báo Der Spiegel của Đức, các khoản quyên góp cho Hamas từ các nhóm có trụ sở tại Đức đang tăng lên.

Hamas lấy nguồn tên lửa từ đâu?

Số lượng rocket từ Dải Gaza bắn vào Israel những ngày qua đã đạt mức chưa từng có. Hôm thứ Ba (12/5), Hamas cho biết họ đã phóng 130 quả rocket chỉ trong vài phút để cố gắng áp đảo hệ thống phòng không Vòm Sắt của Israel. Tên lửa đánh chặn của Vòm sắt nhanh nhẹn, tiên tiến hơn nhiều nhưng cũng đắt hơn tên lửa của Hamas.

Hôm thứ Sáu (14/5), quân đội Israel báo cáo rằng hơn 1.800 quả rocket đã được phóng từ khu vực ven biển Palestine.

Trong nhiều năm, Hamas phụ thuộc vào các tên lửa do Iran cung cấp. Ông Fabian Hinz, một chuyên gia về công nghệ tên lửa Trung Đông, nói với đài truyền hình ZDF của Đức rằng các nhóm khác nhau ở Gaza đã mở rộng kho vũ khí tên lửa của mình. Ông cho biết các nhóm này sở hữu hàng nghìn tên lửa, điều đã được các phương tiện truyền thông Israel xác nhận.

Vòm Sắt của Israel được kích hoạt chống lại rocker được phóng từ Palestine. Ảnh: TOI

Tuần này, tờ The Jerusalem Post dẫn các nguồn tin tình báo Israel ước tính kho vũ khí của Hamas chứa từ 5.000 đến 6.000 quả rocket. Nhóm chiến binh Thánh chiến Hồi giáo Palestine, hợp tác với Hamas, được cho là đã dự trữ thêm 8.000 tên lửa.

Ông Hinz cho biết tên lửa của Iran từng được đưa lậu vào Gaza qua Sudan và sau đó là Ai Cập. Tuy nhiên, kể từ khi nhà độc tài Sudan Omar al-Bashir bị lật đổ vào năm 2019, điều này đã trở nên khó khăn hơn. Người ta tin rằng với sự hỗ trợ từ bên ngoài, Hamas hiện đã sản xuất hầu hết các tên lửa của mình trong khu vực ven biển.