Phụ nữ đứng ở đâu trong thị trường công nghệ thế giới?

NHỮNG NGƯỜI PHỤ NỮ - VĨ NHÂN Ở SILICON VALEY

Trung tâm công nghệ số 1 thế giới – Silicon Valley (Thung lũng Silicon) là nơi tập trung những công ty công nghệ danh tiếng nhất, đang nắm giữ vị thế thống lĩnh toàn cầu. Ở đó, nhiều người phụ nữ đã khẳng định được vị thế cực kỳ quan trọng của mình.

Sheryl Sandberg - COO Facebook hẳn là cái tên đầu tiên được nói tới. Người phụ nữ sinh năm 1969 này đảm nhiệm chức vụ lãnh đạo cao cấp Facebook kể từ tháng 6/2012. Trước khi về đầu quân cho Facebook, bà là trợ lý Bộ trưởng Bộ Tài chính Mỹ, sau đó là Phó Giám đốc điều hành và phụ trách bán hàng trên toàn cầu của Google. Tháng 11/2017 vừa qua, bà đã có chuyến thăm và làm việc tại Việt Nam trong khuôn khổ APEC 2017. Tại đây, bà đã đưa ra nhiều thông điệp mạnh mẽ về nữ quyền và truyển lửa khởi nghiệp cho phụ nữ Việt Nam.

Sheryl Sandberg - COO Facebook, người đã từng tới Việt Nam để truyền cảm hứng khởi nghiệp cho phụ nữ Việt Nam

Susan Wojcicki - CEO YouTube, cũng là một nhân vật cực kỳ nổi tiếng. Lớn hơn Sheryl 1 tuổi, Susan theo học chuyên ngành lịch sử và văn chương tại Đại học Harvard, rồi khi đang học để lấy bằng tiến sĩ kinh tế thì bỏ ngang vì niềm đam mê công nghệ. Bà là Giám đốc Marketing đầu tiên của Google khi gã khổng lồ này vừa ra đời, góp phần quan trọng để phát triển Google Images và Google Books. Bà cũng phụ trách 2 thương vụ mua lại lớn nhất của Google, đó là mua YouTube với giá 1,65 tỉ USD vào năm 2006 và DoubleClick với giá 3,1 tỉ USD vào năm 2007, chính thức trở thành CEO của YouTube vào năm 2014.

Susan Wojcicki - CEO YouTube, một "vĩ nhân" thực sự ở Thung lũng Silicon

Angela Ahrendts - Phó Giám đốc Apple, mặc dù đã xấp xỉ 60 tuổi (sinh năm 1960), nhưng vẫn là gương mặt vô cùng “hot” trong giới công nghệ vốn ưa chuộng sự trẻ trung, mới mẻ. Trước khi về làm Phó Giám đốc Phụ trách bán lẻ toàn cầu của Apple vào năm 2014, bà là CEO của hãng thời trang danh tiếng Burberry và từng có mặt trong Ban cố vấn kinh tế của Thủ tướng Anh, ông David Cameron đến năm 2016.

Angela Ahrendts - Phó Giám đốc Apple

Ngoài ra, ở Silicon Valley còn có nhiều gương mặt nữ rất nổi danh khác, đó là: Meg Whitman - CEO HP, Ginni Rometty - CEO IBM, Ruth Porat - Giám đốc Tài chính Alphabet, Gwynne Shotwell - COO SpaceX…

Đó là ở Mỹ, còn ở Việt Nam và nhiều nước khác, cũng có không ít gương mặt nữ nổi lên như những ngôi sao sáng trong bầu trời công nghệ. Họ đã đóng góp không nhỏ vào những bước tiến vượt bậc của thị trường công nghệ thế giới, góp phần tạo nên cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang bùng nổ ở nhiều quốc gia, hứa hẹn sẽ mang đến một diện mạo mới cho nhân loại chỉ sau vài năm nữa.

NHƯNG, PHỤ NỮ VẪN CHỊU KHÔNG ÍT THIỆT THÒI

Mặc dù đã chứng tỏ được khả năng “đáng nể” như vậy, nhưng phụ nữ làm việc trong lĩnh vực công nghệ vẫn là đối tượng đang phải chịu nhiều thiệt thòi. Chỉ xét riêng tại các công ty công nghệ lớn như Google hay Facebook, cứ 10 nhân viên thì có tới 7 người là nam. Số lượng nhân viên kỹ thuật là nữ chỉ chiếm chưa đầy 20%. Càng ở các vị trí cao trong ban lãnh đạo, số lượng nữ càng ít.

Những phụ nữ làm việc trong Thung lũng Silicon

Không chỉ vậy, phụ nữ làm trong lĩnh vực công nghệ còn được trả lương thấp hơn, cơ hội thăng tiến hạn chế hơn, thậm chí còn bị quấy rối tình dục. Số liệu của Cục thống kê dân số và việc làm Mỹ cho thấy, trong lĩnh vực khoa học công nghệ, tiền lương của nữ giới chỉ bằng 89% tiền lương của nam giới.

Theo Giám đốc Đại học Harvard, Larry Summers, bất bình đẳng giới trong lĩnh vực khoa học và toán học bắt nguồn từ những “khác biệt bẩm sinh” giữa hai giới. Nữ giới có xu hướng ít lựa chọn các chuyên ngành công nghệ vì cho rằng nó hợp với nam giới hơn. Tỷ lệ phụ nữ bỏ việc tại các công ty công nghệ cao cũng nhiều gấp đôi nam giới, khiến cho giới chủ chần chừ khi tuyển thêm lao động nữ.

Tuy nhiên, đó không phải là tất cả. Những được – mất của người phụ nữ khi làm việc trong môi trường công nghệ còn nhiều hơn thế, và chúng được bà Vivienne Ming, một người chuyển giới, chứng minh bằng những gì đã xảy đến với bản thân, khi còn là đàn ông và sau khi trở thành phụ nữ.

Trước năm 2007, bà là một người đàn ông tên Evan. Dự án khởi nghiệp đầu tiên của Evan không gặp quá nhiều khó khăn trong việc gọi vốn. Nhưng khi ông Evan trở thành bà Vivienne và muốn thành lập dự án khởi nghiệp thứ 2, mọi chuyện trở nên khó khăn hơn rất nhiều.

Vivienne Ming là một minh chứng cho sự bất bình đẳng giới trong lĩnh vực kho học - kinh tế được cho là tiên tiến nhất thế giới hiện nay

Bức xúc với những thiệt thòi của mình, bà đã thiết lập một hệ thống dữ liệu các lập trình viên, và từ hệ thống này tính toán sự chênh lệch tiền lương giữa phụ nữ và nam giới trong lĩnh vực công nghệ. Kết quả thật đáng kinh ngạc: Tiền lương trung bình của một phụ nữ làm công việc lập trình viên sẽ mất đi 250.000 USD/năm, so với nam giới! Không chỉ lương thấp hơn, mà những phụ nữ làm việc trong lĩnh vực công nghệ còn khó khăn hơn khi làm việc với đối tác do không được đánh giá cao về các bộ môn khoa học và công nghệ.

Rõ ràng, vấn đề giới tính chính là một rào cản không dễ vượt qua đối với nhiều phụ nữ muốn dấn thân trong lĩnh vực công nghệ đầy chông gai, thử thách.

Phụ nữ trong giới công nghệ vẫn đang tiếp tục đấu tranh để xác lập vị trí xứng đáng của mình, với những quyền lợi tương xứng với đóng góp

Tình trạng bất bình đẳng giới tại các công ty công nghệ đã gây không ít lo ngại và bất bình trong dư luận Mỹ. Đã có một số nạn nhân nữ nhờ tới tòa án đứng ra phân giải, buộc các “ông lớn” công nghệ phải điều chỉnh chính sách nhân sự. Đơn cử như Google và Apple cam kết thuê thêm nhân viên nữ và sẽ công khai dữ liệu để kiểm chứng. Trong đó, riêng Apple đã tăng tỷ lệ lao động nữ từ 20% năm 2014 lên 23% vào giữa năm 2016. Còn mới đây, Google đã sa thải 1 nam kỹ sư vì người này đã chỉ trích chính sách đa dạng hóa (giới tính) của công ty.

Tỷ lệ phụ nữ theo học và tham gia làm việc trong lĩnh vực công nghệ ngày càng lớn. Vì vậy, có cơ sở để tin tưởng trong một tương lai gần, nữ giới sẽ cân bằng, tiến tới chiếm đa số trong giới khởi nghiệp và lãnh đạo các công ty công nghệ, mở ra tiền đề cho một hệ thống lương và cơ hội bình đẳng hơn cho phụ nữ trong giới công nghệ.

VIỆT HÙNG