Phú Thọ: Đền thờ tổ Mẫu Âu Cơ - Biểu tượng của tinh thần yêu nước và truyền thống đại đoàn kết dân tộc

Ban thờ tổ Mẫu Âu Cơ. Ảnh Tiến Dũng

Trong những ngày tháng Giêng, trời vẫn lất phất những hạt mưa phùn. Chúng tôi có dịp về thăm đền thờ tổ Mẫu Âu Cơ, vì là lần đầu tiên được đến thăm đền, mỗi người trong đoàn đều có cảm nhận chúng đó là cảm giác về với mẹ thân yêu.

Du khách thành kính dâng hương tổ Mẫu Âu Cơ. Ảnh Tiến Dũng

Ngay lối vào đền đi khoảng vài trăm mét là là hình ảnh 3 tòa tam quan, phía trong đền rất nhiều cây xanh tốt đang đua nhau đâm trồi, nảy lộc khoe sắc cùng mùa xuân. Trong khuôn viên của đền mẫu có nhiều loài cây quý hiếm được người dân khắp mọi miền đất Tổ quốc dâng tặng và cả những cây được những người nước ngoài dân tặng trồng ở đây. Các cây ở đây có đủ loại nào là cây đa,cây xanh, cây lan,, cây đại, cây bồ đề, đáng chú ý là cây đa được xếp hạng là cây di sản việt Việt Nam, hay cây tùng la hán được dâng tặng có giá trị rất cao để dâng lên đức mẹ Âu Cơ.

PV Vanhien.vn, chụp ảnh lưu niệm ở cổng đền tổ Mẫu Âu Cơ. Ảnh Tiến Đạt

Qua tìm hiểu thông tin từ nhiều nguồn như Ban quản lý di tích của đền, những tài liệu lịch sử được ghi chép lại. Đền được Mẫu xây dựng cách đây hơn 500 năm, khoảng thế kỷ thứ XV thời hậu Lê, vua Lê Thánh Tông đã phong thần và cho xây dựng Đền Mẫu Âu Cơ tại xã Hiền Lương - huyện Hạ Hòa (Phú Thọ). Đền được công nhận là di tích lịch sử văn hóa Quốc gia năm 1991.

Ngay bên trong cổng vào đền là cây xanh có niên đại gần trăm tuổi. Ảnh Tiến Dũng

Tục truyền rằng khi Ngọc Nương phu nhân sinh nàng Âu Cơ thấy có mây lành che chở, hương thơm tỏa ngát khắp nơi, là điềm “Tiên nữ giáng trần”. Nàng Âu Cơ rất xinh đẹp, “So hoa hoa biết nói, so ngọc, ngọc ngát hương”, chăm đọc chữ, giỏi đàn sáo, tinh thông âm luật "khác nào bà Tương phi khéo léo, hệt tựa nàng Lộng Ngọc tài cao"

Đường vào đền thờ tổ Mẫu Âu Cơ hai bên là những hàng cây xanh mát. Ảnh Tiến Dũng

Sau khi kết duyên, Lạc Long Quân đưa Âu Cơ từ động Lăng Xương về núi Nghĩa Lĩnh, Âu Cơ trở dạ sinh được một bọc trăm trứng nở thành một trăm người con. Khi các con lớn lên Lạc Long Quân nói với bà Âu Cơ “Ta là giống Rồng, nàng là giống Tiên, thủy hỏa khó mà hòa hợp ...bèn chia 50 người con theo mẹ lên núi, 50 người con theo cha xuống biển để lưu truyền được lâu dài, về sau tất cả các con đều hóa thần”.

Giếng Loan trong quần thể di tích đền tổ Mẫu Âu Cơ. Ảnh Tiến Dũng

Trong 50 người con theo mẹ thì người con đầu lên nối ngôi vua, lấy niên hiệu Hùng Vương thứ nhất, đặt tên là nước Văn Lang, đóng đô ở Phong Châu, truyền 18 đời vua Hùng, trị vì đất nước trong 2621 năm (Từ năm Nhâm Tuất 2879 đến năm 258 TCN).
Bà Âu Cơ cùng các con đi đến đâu cũng thu phục nhân tâm, dạy dân cấy lúa trồng dâu, nuôi tằm dệt vải. Trên con đường dài muôn dặm đó, một ngày kia Người đến trang Hiền Lương, quận Hạ Hoa, trấn Sơn Tây.

Du khách chụp ảnh lưu niệm tại cây đa, cây di sản Việt Nam, cây đa gắn với truyền thuyết tổ Mẫu Âu Cơ cùng bầy tiên nữ bay về trời để lại dưới gốc đa một dải yếm lụa. Ảnh Tiến Dũng

Thấy phong cảnh thiên nhiên tươi đẹp, có núi cao đồng rộng, sông dài, có hồ nước trong xanh bát ngát, cỏ cây hoa lá tốt tươi, cá chim muông thú dồi dào. Người cho khai hoang lập ấp, dạy dân cấy lúa trồng dâu, nuôi tằm dệt vải. Giếng Loan, giếng Phượng, gò Thị, gò Cây Dâu...là những cái tên từ thủa xa xưa đến nay vẫn còn đọng mãi trong ký ức người dân nơi đây.

Khi trang ấp đã ổn định, người lại cùng các con lên đường đến các vùng đất mới. Đến khi giang sơn đã thu về một mối, bờ cõi biên cương được mở rộng, Người lại trở về với Hiền Lương, nơi người đã chọn để gắn bó cuộc đời của mình.
Tương truyền ngày 25 tháng chạp năm Nhâm Thân, bà Âu Cơ cùng bầy tiên nữ bay về trời để lại dưới gốc đa một dải yếm lụa, ở đó nhân dân đã dựng lên một ngôi miếu thờ phụng, đời đời hương khói.

Đền Tổ Mẫu Âu Cơ được nhà Nước xếp hạng di tích lịch sử Quốc gia năm 1991, băng công nhận di tích được lưu giữ trong đền. Ảnh Tiến Dũng

Ngày lễ chính của Đền Âu Cơ là ngày “Tiên giáng” mùng bảy tháng giêng. Nghi lễ của ngày hội: Vào sáng sớm mồng 7 tháng Giêng âm lịch tổ chức lễ tế Thành Hoàng ở Đình, đây là đội tế toàn nam giới; Đến giờ Thìn (từ 7 đến 9 giờ) đoàn rước kiệu từ Đình Đức Ông vào đến sân Đền, phường Bát âm chỉ dùng Đàn, Sáo, Nhị, Trống, phách....Lễ vật dâng Mẫu bao gồm: cỗ chay, ngũ quả, tiền giấy ngũ sắc ...Đội tế nữ gồm 12 cô gái thanh tân có nhan sắc và học vấn, mặc áo dài với các màu sặc sỡ và tế theo nghi lễ truyền thống.
Ngoài ra trong năm còn có các ngày lễ khác là ngày 10-11 tháng 2, ngày 12 tháng 3, ngày 13 tháng 8, ngày “Tiên thăng” 25 tháng Chạp. Nhân dân trong vùng từ già, trẻ, gái, trai ai cũng thuộc câu ca:
Mồng bảy trong tiết tháng giêng/Dân Hiền tế lễ trống chiêng vang trời...

Người dân sống gần khu vực đền cho biết, ngày nào cũng có du khách thập phương về viếng thăm đền. Ảnh Tiến Dũng

Huyền thoại Lạc Long Quân - Âu Cơ và bọc trăm trứng nhằm tôn vinh nòi giống Tiên Rồng của dân tộc Việt Nam. Hình tượng vĩ đại ấy là kết tinh của những cốt lõi lịch sử, mang đậm tính nhân văn sâu sắc, là đặc trưng văn hóa thể hiện bản sắc của dân tộc Việt Nam.
Truyền thống đó đã thực sự là nền tảng tinh thần vững chắc, được người Việt Nam qua các thời đại luôn hun đúc và thể hiện bản lĩnh kiên cường, tình yêu nước nồng nàn, luôn kề vai sát cánh, đoàn kết bên nhau với ý thức cùng chung nguồn cội “đồng bào”, dũng cảm đấu tranh với thiên nhiên, với mọi kẻ thù xâm lược để bảo vệ và xây đắp nên Tổ quốc Việt Nam tươi đẹp.

Tiến Dũng