Quách Thị Lan - người lập kỳ tích cho điền kinh Việt Nam

Lần đầu tham dự giải Điền kinh Vô địch Quốc gia năm 2011, Quách Thị Lan được ví như hiện tượng lạ ở hai nội dung 400 m và 400 m rào nữ. Sau 10 năm kể từ ngày ghi dấu ấn, cô gái quê Ngọc Lặc, Thanh Hóa đang là cái tên đáng chú ý nhất của điền kinh nước nhà.

Quách Thị Lan (giữa) trong phần thi chung kết 400 m rào nữ tại Asian Games 2018. Ảnh: Minh Chiến.

Một năm giành 3 HCV châu lục

Xuất phát điểm tương đối muộn, khi đã ở giai đoạn mấp mé giữa độ tuổi THCS và THPT, nhưng tài năng của Quách Thị Lan sớm được bộc lộ và trở thành VĐV trọng điểm của điền kinh Việt Nam.

Nữ VĐV sinh năm 1995 là trường hợp hiếm hoi của điền kinh nữ thế giới khi được công nhận giành tới 3 HCV châu lục chỉ trong một năm, vì đối thủ được xác định dùng doping.

Tại Giải Vô địch điền kinh châu Á 2017 ở Ấn Độ, Quách Thị Lan giành HCB nội dung 400 m nữ và 4x400 m nữ với thời gian lần lượt là 52 giây 78 và 3 phút 31 giây 34, xếp sau VĐV nước chủ nhà Nirmala Sheoran.

Tháng 10/2019, Sheoran bị hủy kết quả (bao gồm tước danh hiệu, giải thưởng và huy chương) ở các giải đấu từ 15/8/2016 đến 21/11/2018 do dương tính với drostanolone và metenolone, hai chất thuộc danh mục cấm của Cơ quan Phòng, chống Doping Thế giới (WADA), theo India Times.

Hồi tháng 7/2019, VĐV người Thanh Hóa đã đón tin vui, HCV 400 m rào nữ tại Asian Games 2018 Kemi Adekoya dương tính với chất cấm và bị tước kết quả kể từ ngày 24/8/2018. Tại kỳ đại hội này, cô cán đích sau VĐV của Bahrain, với thành tích 55 giây 30.

Như vậy, chỉ trong vòng chưa đầy một năm, Quách Thị Lan liên tiếp đón nhận 3 tin vui. Cô được đôn lên nhận HCV ở Giải Vô địch điền kinh châu Á và Asian Games bởi đối thủ dương tính với chất cấm.

Thành tích HCV Asian Games 2018 cũng giúp Lan đạt chuẩn B Olympic. Tuy nhiên, theo quy định của Thế vận hội lần này, nữ VĐV chỉ được tới Tokyo theo diện đặc cách. Lan là người chốt sổ cho đoàn thể thao Việt Nam và tiếp tục trở thành tâm điểm khi giành quyền vào vòng bán kết nội dung 400 m rào nữ.

15 tuổi tập điền kinh, 17 tuổi vô địch quốc gia

Khi đang học lớp 9, Quách Thị Lan được chọn vào đội điền kinh năng khiếu tỉnh Thanh Hóa. Sau 5 tháng tập luyện tại quê nhà, cô bắt đầu ra Từ Sơn, Bắc Ninh, chính thức theo con đường thể thao chuyên nghiệp. Tới 2011, Quách Thị Lan đã thuộc diện có thể ganh đua huy chương.

Tới giải VĐQG 2012, Quách Thị Lan đã ghi dấu ấn. Cô phá kỷ lục nội dung 400 m rào nữ được thiết lập cách đó 10 năm với thành tích 57 giây 36, vượt sâu so với kỷ lục cũ của Nguyễn Thanh Hoa (57 giây 97). Thành tích này của Lan vượt HCV SEA Games 26 và tương đương HCĐ Asian Games. Chưa dừng lại, cô gái dân tộc Mường tiếp tục giành thêm HCV 400 m nữ.

Tại Asian Games 2014, Quách Thị Lan là người giải cơn khát huy chương cho điền kinh nước nhà. Thi đấu ở nội dung 400 m nữ cùng Nguyễn Thị Huyền, cô gái quê Thanh Hóa xuất sắc giành HCB trong khi đàn chị chỉ về áp chót ở phần thi chung kết.

Quách Thị Lan trở thành VĐV điền kinh Việt Nam đầu tiên vượt qua vòng loại tại Olympic, không kể các nội dung thi luôn chung kết. Ảnh: Reuters.

Tấm HCB của của Quách Thị Lan được nhiều người ví như HCV bởi hàng loạt niềm hy vọng thi đấu trước đó đã gây thất vọng. Nguyễn Thị Thanh Phúc thất bại ở cự ly 20 km đi bộ nữ, còn Vũ Thị Hương chỉ về đích thứ 5 phần thi chung kết 100 m nữ với thành tích 11 giây 68.

4 năm sau kỳ tích ở Incheon, Quách Thị Lan tiếp tục thể hiện phong độ chói sáng tại Jakarta. Nữ VĐV về đích ở phần thi 400 m rào nữ với thành tích 55 giây 30 và có thêm một HCB nữa tại đại hội thể thao lớn nhất châu lục.

Lan trở thành VĐV đầu tiên của Đoàn Thể thao Việt Nam góp mặt ở vòng bán kết tại Olympic Tokyo. Nữ VĐV sinh năm 1995 cũng đi vào lịch sử của điền kinh Việt Nam. Trước Lan, chưa có VĐV điền kinh nào của Việt Nam vào tới bán kết một kỳ Thế vận hội, không tính các nội dung thi luôn chung kết.

"Trong phần thi ngày hôm nay, một điều đáng tiếc là tôi bị lỗi kỹ thuật ở 2 rào cuối. Tôi sẽ quyết tâm hơn ở lượt chạy bán kết. Được chạy với 24 VĐV hàng đầu thế giới là vinh dự lớn với tôi. Việc được có mặt và thi đấu tại Olympic Tokyo 2020 đã giúp tôi có cơ hội học hỏi, hoàn thiện hơn và đặc biệt là rèn luyện bản lĩnh thi đấu", Lan chia sẻ sau khi biết tin mình được vào thi bán kết.

Quách Thị Lan vào bán kết Olympic Lỗi lấn làn của Leah Nugent giúp Quách Thị Lan được đôn lên một hạng và giành quyền vào bán kết Olympic 2020 nội dung 400 m rào nữ với thành tích 55,71 giây.

Đỗ Hải