Quản lý hoạt động của phóng viên tại Đài PT&TH vùng Đông Bắc hiện nay

Phóng viên Báo Tuyên Quang tác nghiệp tại Trường Sa

Những năm qua, Đài PT&TH các tỉnh vùng Đông Bắc quản lý tương đối hiệu quả hoạt động của phóng viên. Thông qua đó, các đài bám sát tôn chỉ, mục đích, thông tin đầy đủ chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; tuyên truyền, giới thiệu, quảng bá hình ảnh của tỉnh đến với trong nước và quốc tế; thông tin kịp thời các sự kiện nổi bật, các nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách và mọi mặt đời sống xã hội, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phòng của tỉnh.

Phóng viên Báo Lạng Sơn tác nghiệp

Những vấn đề đang đặt ra

Từ kết quả khảo sát các Đài PT&TH tỉnh Bắc Ninh, Quảng Ninh và Nam Định cho thấy, quản lý hoạt động của phóng viên tại các đài được quan tâm và có nhiều đổi mới. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực, công tác quản lý hoạt động của phóng viên tại đài PT&TH các tỉnh vùng Đông Bắc còn tồn tại một số bất cập và hạn chế, có thể rút ra một số nội dung chính sau:

Thứ nhất, mô hình tổ chức bộ máy, trên thực tế, mỗi đài có mô hình tổ chức riêng, các đài đều cơ cấu từ 9 - 12 phòng chuyên môn. Việc bố trí phóng viên ở các phòng chuyên môn chưa hợp lý dẫn đến cách thức quản lý chưa bao quát hoạt động tác nghiệp của phóng viên nhất là khi phóng viên tác nghiệp ở cơ sở.

Thứ hai, công tác quy hoạch, tạo nguồn, việc tuyển chọn phóng viên thiếu tầm nhìn xa, cách làm còn nặng về hình thức; công tác tuyển chọn phóng viên chưa chú ý đến tính đặc thù...

Thứ ba, công tác chỉ đạo, quản lý thông tin đôi lúc còn hạn chế, chạy theo sự vụ. Nhận thức của một bộ phận cán bộ quản lý chưa đầy đủ về Luật Báo chí, các văn bản hướng dẫn thi hành Luật và các văn bản dưới luật như quy chế cải chính thông tin. Việc xử lý các sai phạm về nội dung thông tin vẫn còn tình trạng nể nang, né tránh.

Thứ tư, vai trò của tổ chức đảng và các hội đoàn thể chưa được phát huy, nhất là trong việc bồi dưỡng, nâng cao bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp cho phóng viên, cập nhật kiến thức xã hội, bản lĩnh chính trị cho các cán bộ, phóng viên trẻ hiện đang làm việc tại Đài còn hạn chế. Trong sinh hoạt chi bộ thường kỳ, còn ít các chuyên đề trao đổi phát huy tính tiên phong gương mẫu của người đảng viên - phóng viên.

Thứ năm, hoạt động tác nghiệp của một bộ phận phóng viên còn thiếu chuyên nghiệp khiến một số phóng viên chỉ vì lợi ích trước mắt nên cho “ra đời” một vài tác phẩm chất lượng không cao; tính kỷ luật trong đài có nơi, có lúc chưa nghiêm... Qua đó có thể thấy, hiện nay tại các Đài PT&TH tỉnh chưa có quy chế quản lý cụ thể dẫn đến quản lý hoạt động của phóng viên thiếu chặt chẽ, chưa khuyến khích phóng viên sáng tạo tác phẩm báo chí chất lượng.

Phóng viên Đài PT-TH Bắc Kạn tác nghiệp

Một số giải pháp và khuyến nghị

Phóng viên là lao động đặc thù, hoạt động của phóng viên không chỉ trong phạm vi cơ quan báo chí, vì vậy việc xây dựng quy chế quản lý phóng viên là rất cần thiết. Đây là cơ sở để cơ quan báo chí nói chung, các Đài PT&TH tỉnh nói riêng dựa vào đó để yêu cầu phóng viên thực hiện đúng các quy định của pháp luật trong quá trình hoạt động báo chí, đồng thời là cơ sở để quy trách nhiệm cho phóng viên khi có dấu hiệu vi phạm hoặc vi phạm trong quá trình tác nghiệp.

Cùng với việc tổ chức và quản lý thông tin phải thông suốt đồng bộ từ định hướng đến các bước triển khai đảm bảo sự thống nhất từ nội dung và hình thức thể hiện, các đài nên có kênh giám sát hoạt động tác nghiệp của phóng viên và tiếp nhận phản hồi từ cơ sở. Để có thông tin kịp thời về hoạt động của phóng viên, các đài duy trì hoạt động của bộ phận tiếp nhận đơn thư phản ánh của công dân và công khai hòm thư tiếp nhận thông tin phản hồi.

Ngoài ra, cần chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý Đài PT&TH có phẩm chất đạo đức và bản lĩnh chính trị vững vàng, có trình độ chuyên môn và quản lý. Bởi chính họ là bộ lọc thẩm định và đánh giá thông tin, phát hiện thông tin mới quý giá mà phóng viên thu thập về để đăng tải, đồng thời chính họ ngăn chặn những thông tin sai lệch, có dụng ý xấu, mang động cơ cá nhân hoặc lợi ích nhóm.

Vì vậy, phải lựa chọn, đào tạo, bồi dưỡng kiến thức và kỹ năng lãnh đạo, quản lý báo chí, kể cả giáo dục chính trị tư tưởng, phẩm chất đạo đức, có như vậy mới lãnh đạo, quản lý được hoạt động của đội ngũ phóng viên hiệu quả. Đồng thời, cần rà soát xây dựng cơ cấu các phòng chuyên môn hợp lý. Cơ cấu các phòng ở đài PT&TH tỉnh cần phù hợp với hoạt động thực tế của các đài.

Tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ phóng viên ở đài PT&TH tỉnh. Các Đài PT&TH xây dựng kế hoạch đào tạo và đào tạo lại trên cơ sở khảo sát nhu cầu thực tế của các phòng và theo chuyên đề về từng vấn đề cụ thể liên quan tới công tác thông tin, trao đổi kinh nghiệm nghề nghiệp, cập nhật các vấn đề mới... trong đó nên chú trọng đến các phóng viên trẻ.

Phóng viên Đài PT-TH Thái Nguyên tác nghiệp

Để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ phóng viên, yêu cầu trước hết cấp ủy các cơ quan báo chí và lãnh đạo đài cần phải xác định rõ mục tiêu cần đào tạo, bồi dưỡng với từng chức danh và phải đặc biệt coi trọng việc tuyển chọn người đi đào tạo, bồi dưỡng phóng viên.

Các đài tạo điều kiện thuận lợi về tinh thần và vật chất cho phóng viên tham gia các khóa đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ lý luận chính trị, trình độ quản lý để phóng viên ngày càng hoàn thiện kỹ năng chuyên môn, nhằm thực thi tốt nhất nhiệm vụ được giao.

Thực hiện tốt chính sách, chăm lo đời sống vật chất tinh thần cho đội ngũ cán bộ, phóng viên, đánh giá đúng năng lực, công sức cống hiến. Đồng thời có cơ chế khuyến khích động viên đối với tin bài hay, chất lượng, có sự đầu tư sâu hay những chương trình tham gia các cuộc thi báo chí do ngành phát động, các kỳ liên hoan PT&TH toàn quốc, toàn tỉnh...

Hiện nay, nhu cầu, phương thức tiếp cận thông tin của người dân thay đổi, sự phát triển như vũ bão của công nghệ thông tin, mạng xã hội, đặc biệt là cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đòi hỏi các cơ quan báo chí và đội ngũ những người làm báo cũng phải thay đổi theo.

Do vậy, mỗi phóng viên, nhà báo cần phải có bản lĩnh chính trị vững vàng, chuẩn mực về đạo đức, phải có phông kiến thức sâu rộng và thường xuyên được cập nhật, có trình độ chuyên môn nghiệp vụ cao, khả năng giao tiếp tốt, sử dụng thành thạo các phương tiện công nghệ thông tin phục vụ cho nghề báo để có thể tham gia hoặc tự mình sáng tạo ra các tác phẩm báo chí đa phương tiện.

Phóng viên Đài PT-TH Hà Giang tác nghiệp

Để đáp ứng yêu cầu tác nghiệp, người làm báo cần phải có những thiết bị máy móc hiện đại như máy tính làm đồ họa, lập trình, flycam, máy quay thế hệ mới... Đối với các đài PT&TH tỉnh, cùng với việc đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng tác nghiệp cho đội ngũ phóng viên có thể làm báo đa phương tiện, trong điều kiện và khả năng hiện có, cần ưu tiên đầu tư phương tiện, kỹ thuật làm báo hiện đại để không bị tụt hậu.

Sở Thông tin & Truyền thông, Hội Nhà báo tỉnh cần phối hợp với lãnh đạo cơ quan báo chí truyền thông và các cơ sở đào tạo tổ chức những khóa đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cho hội viên, nhà báo, đặc biệt là tập huấn về kỹ năng làm báo trong kỷ nguyên số; tổ chức các hội thảo, tọa đàm về chủ đề này. Hội Nhà báo tỉnh cùng với các cơ quan báo chí tham mưu, đề xuất với tỉnh những cơ chế, chính sách để đầu tư, đào tạo đội ngũ đáp ứng yêu cầu trong kỷ nguyên 4.0.

Đối với UBND tỉnh, trong quá trình bổ nhiệm lãnh đạo đài PT&TH các tỉnh cùng với các tiêu chí về phẩm chất, đạo đức, năng lực, cần chú trọng đến yếu tố chuyên môn, nghiệp vụ để góp phần nâng cao hiệu quả quản lý ở các đài đồng thời tạo điều kiện cho đội ngũ phóng viên có đủ điều kiện phát triển.

Phóng viên Đài PT-TH Bắc Giang tác nghiệp

Thủ tướng chính phủ có Quyết định số 362- QĐ/TTG ngày 3/4/2019 phê duyệt Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025. Các tỉnh sớm triển khai theo quy hoạch, trong đó, rà soát, sắp xếp lại để mỗi tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có 01 đài phát thanh và truyền hình. Mỗi đài chỉ có 1 kênh phát thanh, 1 kênh truyền hình phục vụ nhiệm vụ chính trị, thông tin tuyên truyền thiết yếu.

Đồng thời, tập trung đầu tư đổi mới theo hướng tập trung sản xuất chương trình, bảo đảm thời lượng phát sóng chương trình sản xuất trong nước của kênh phát thanh, kênh truyền hình phục vụ nhiệm vụ chính trị, thông tin tuyên truyền thiết yếu của quốc gia và địa phương. UBND các tỉnh sớm chỉ đạo cơ quan chuyên môn xây dựng cơ chế đặt hàng đối với chương trình PT&TH phục vụ nhiệm vụ chính trị, thông tin tuyên truyền thiết yếu.

Phóng viên Trung tâm Truyền thông Quảng Ninh tác nghiệp

Trên cơ sở Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025, Tỉnh chỉ đạo Đài PT&TH tỉnh, Sở Nội vụ khẩn trương hoàn thành việc xây dựng đề án xác định vị trí việc làm trên địa bàn tỉnh; Điều chỉnh các quy định về tiêu chuẩn, tiêu chí bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, miễn nhiệm theo khung năng lực của từng vị trí việc làm cho phù hợp với tình hình mới và phù hợp với hoàn cảnh của tỉnh; Điều chỉnh, bổ sung các chính sách của tỉnh nhằm khuyến khích, động viên đội ngũ viên chức nói chung và đội ngũ phóng viên đi đào tạo, bồi dưỡng nhằm nâng cao phẩm chất chính trị, hoàn thiện các năng lực kỹ năng thực hiện nhiệm vụ.

Trong khi các Đài PT&TH chưa thực hiện tự chủ về tài chính, chủ yếu tiết kiệm và sử dụng tối đa nguồn lực phát triển sự nghiệp phục vụ sửa chữa, thay thế; bảo dưỡng thường xuyên. UBND tỉnh quan tâm, bố trí nguồn kinh phí để các đài đầu tư trang thiết bị phục vụ cho việc đổi mới sản xuất chương trình, đổi mới format đáp ứng yêu cầu thông tin tuyên truyền của Đảng, Nhà nước. Tỉnh chỉ đạo các cơ quan chuyên môn của tỉnh tiếp tục thực hiện Quy chế phát ngôn, cung cấp thông tin cho báo chí.

Đồng thời hàng năm có tổng kết, rút kinh nghiệm thực hiện Quy chế phát ngôn, cung cấp thông tin cho báo chí. Trong đó, tiếp tục duy trì tổ chức họp báo định kỳ để thông tin về KT-XH của tỉnh. Với vấn đề nổi cộm, được dư luận quan tâm, tỉnh cử người phát ngôn và lãnh đạo cơ quan, đơn vị có liên quan tham gia giao ban báo chí hàng tháng do Ban tuyên giáo tỉnh ủy và Sở TT&TT phối hợp tổ chức để kịp thời cung cấp thông tin và trả lời những vấn đề người dân và báo chí quan tâm./.

Vũ Thị Minh