'Quan tòa' của người Cơ tu

Chỗ nào còn vướng mắc, vấn đề nào còn băn khoăn, bên cạnh giải thích cho người dân được hiểu, già Bia còn trực tiếp tìm cách tháo gỡ, đảm bảo quyền lợi đôi bên...

“Quan tòa” của người Cơ tu

Năm 2017, đích thân già Zơ Râm Bia cùng một số cán bộ thôn đến đất rẫy đang tranh chấp giữa hộ Arất L. và Arất Đ. để hòa giải, tìm tiếng nói chung. Bằng kinh nghiệm thực tế, thông qua ký hiệu riêng theo đường ranh giới giữa hai khu đất rẫy, già Bia đã “giải mã” được câu chuyện đôi bên, tiến hành giải quyết trong nội bộ mà không cần đến sự can thiệp của chính quyền địa phương. Vì thế, già Bia càng được dân làng tin tưởng, kính trọng.

Thôn Pà Dấu 1 có tất cả 173 hộ với 673 nhân khẩu, bao gồm nhiều thành phần dân tộc anh em chung sống. Nhiều năm qua, bằng vai trò nêu gương của một cán bộ lão thành cách mạng, già Bia đã vận động, củng cố tinh thần đoàn kết, xây dựng đời sống văn hóa trong cộng đồng dân cư. Nhờ đó, những mâu thuẫn cá nhân đã dần được hạn chế, thay vào đó là sự sẻ chia, cùng giúp nhau trong cuộc sống. Phát huy tinh thần hỗ trợ lẫn nhau, nhiều hộ dân ở Pà Dấu 1 có thêm cơ hội phát triển kinh tế, vươn lên thoát nghèo, ổn định cuộc sống lâu dài. Đến nay, tỷ lệ hộ nghèo ở Pà Dấu 1 chỉ còn hơn 27,7%.

Đồng hành với bà con dân bản, già Bia nói, việc phải đứng ra làm cầu nối trong phát triển kinh tế, hay trở thành “hòa giải viên” bất đắc dĩ đã chừng quá quen với ông và cộng sự. Từ tranh chấp đất đai, bạo lực gia đình, thiếu nguồn nước sinh hoạt…, nếu xảy ra, người dân trong thôn đều chạy đến nhà ông để tìm hướng giải quyết. Như chuyện của chị Kaphu Thị P., nhiều năm trước, mỗi khi người chồng say xỉn, chị P. liên tục bị đánh đập khiến dân làng bức xúc. Sau mỗi cuộc hòa giải, dù nhiều lần viết cam kết nhưng người chồng vẫn bạo hành vợ.

Đỉnh điểm, sau trận đòn roi của chồng, chị P. đã bỏ về gia đình người thân, rồi tìm đến già Bia để nhờ can thiệp. Nhận thấy việc hòa giải không đem lại hiệu quả, già Bia giao sự việc của chồng chị P. cho chính người thân, tộc họ giải quyết theo luật lục người vùng cao nhằm răn đe, giáo dục. “Chồng P. bị tộc họ nghiêm khắc phê bình, nhờ thế đến nay, số lần vi phạm cũng đã giảm dần” - già Bia chia sẻ.

Sau 15 năm công tác ở thôn, đầu năm 2019, già Bia xin thôi không tham gia công việc vì tuổi cao nhưng đồng bào không đồng ý, với lập luận dù tuổi đã cao nhưng tinh thần, trí óc của già vẫn còn khá minh mẫn. Quan trọng hơn, cũng nhờ có tiếng nói của già Bia mà dân làng ở Pà Dấu 1 có cơ hội thay đổi cuộc sống, nhiều năm liền đạt chuẩn thôn văn hóa cấp huyện. Vì thế, ông phải nhận lời, tiếp tục đảm nhiệm vai trò Bí thư Chi bộ kiêm Trưởng thôn, cùng quyết tâm đẩy mạnh công tác giảm nghèo, từng bước nâng cao chất lượng cuộc sống người dân.

Chủ tịch UBND thị trấn Thạnh Mỹ ông Kaphu Tân cho hay, không chỉ nêu gương trong các hoạt động xã hội, già Zơrâm Bia còn là một trong những cán bộ thôn có tinh thần trách nhiệm cao với cộng đồng, góp phần vào sự phát triển chung của thị trấn. Mặc dù tuổi đã rất cao, nhưng già Bia vẫn luôn tận tụy với công việc, hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao phó. Ông là tấm gương luôn được cộng đồng học tập và noi theo.

Trong làng xảy ra việc gì lớn hay nhỏ mọi người đều gọi già Bia tới phân xử

Nhiều năm nay, ở thôn Pà Dấu 1, bất kể công việc gì, từ cưới hỏi, ma chay, cho đến giải quyết mâu thuẫn cộng đồng, già Bia cũng đều có mặt. Ông đứng ra tổ chức và giải quyết nhiều sự kiện quan trọng cho dân làng, nên được nhiều người kính mến. Già Bia tâm sự, năm 2004, sau thời gian nghỉ hưu trở về cuộc sống đời thường, ông được tín nhiệm bầu làm Bí thư Chi bộ, tham gia công tác Đảng tại địa phương.

Đảm nhận công việc mới, bên cạnh xây dựng đội ngũ trẻ có đủ phẩm chất, đạo đức để rèn luyện, bồi dưỡng vào hàng ngũ của Đảng, già Bia còn trực tiếp nghiên cứu đổi mới các buổi sinh hoạt chi bộ, nhằm góp phần nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ miền núi. Chỉ sau vài năm, Chi bộ thôn Pà Dấu 1 đã có nhiều bước chuyển, trở thành một trong những điểm sáng về công tác xây dựng Đảng ở thị trấn Thạnh Mỹ.

Tuổi cao gương sáng

Trong căn nhà cấp 4 gọn gàng, tường treo nhiều Bằng khen, Giấy khen về thành tích xuất sắc đã đạt được, già Bia chia sẻ về cuộc đời cách mạng của mình…

Sinh trưởng trong một gia đình Cơ tu nghèo, tuy nhiên cái nghèo cái đói lại trở thành động lực để cậu bé người Cơ tu ấy chuyên tâm học văn hóa, đặc biệt là chữ viết phổ thông nên năm 14 tuổi ông được cử sang Lào dạy chữ Cơ tu cho người dân làng Hzunh (huyện Đắc Chưng, tỉnh Sê Kông). Năm 1959, ông về lại huyện Nam Giang, tham gia bộ đội thuộc Cục Hậu cần Quân khu V. Năm 1965, ông được kết nạp Đảng. Từ năm 1968 đến khi miền Nam hoàn toàn giải phóng, ông tích cực công tác hậu cần phục vụ kháng chiến…

Sau ngày giải phóng, già Bia chuyển sang công tác tại TAND huyện Nam Giang. Đến năm 2000, ông nghỉ hưu theo chế độ. Từ ngày nghỉ hưu, già Bia luôn tích cực tham gia các hoạt động địa phương.

Cùng với sự động viên, hướng dẫn của già mà người dân trong thôn luôn thực hiện tốt các phong trào, công tác xây dựng Đảng, công tác an ninh chính trị, TTATXH, công tác vệ sinh môi trường… Zơ Râm Bia luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, được Ban Chấp hành Đảng bộ thị trấn Thạnh Mỹ đánh giá cao và được Ban Thường vụ Huyện ủy tặng giấy khen “Điển hình tiên tiến học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”…

Nói về sự đóng góp của già Zơ Râm Bia, Đại úy Ploong Lý, Trưởng Công an thị trấn Thạnh Mỹ, nói rằng, nhờ những đóng góp của già Zơ Râm Bia trong việc vận động người dân xây dựng đời sống mới mà năm 2013, thôn Pà Dấu 1 được UBND huyện công nhận là “Thôn văn hóa”, với số gia đình văn hóa hằng năm đều đạt từ 86-96%.

Không chỉ tích cực với công tác xã hội, trong gia đình, già Bia luôn là người cha, người ông mẫu mực, lúc nào già cũng nhắc nhở, giáo dục các con cháu mình phải chấp hành tốt mọi chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước. Nhờ có được sự giáo dục đúng đắn của già Bia mà các con già Bia đều trưởng thành, trở thành những đảng viên ưu tú, giữ nhiều chức vụ quan trọng trong các trường học, cơ quan, đoàn thể của huyện Nam Giang.

“Già Zơ Râm Bia là một lão thành cách mạng gương mẫu, một già làng có uy tín trong cộng đồng người Cơ Tu trên địa bàn. Với vai trò Bí thư Chi bộ, già Zơ Râm Bia thường xuyên có sự liên hệ, phối hợp với lực lượng Công an để kịp thời phát hiện, xử lý những trường hợp, vụ việc phát sinh trong cộng đồng dân cư, góp phần to lớn vào việc giữ vững ANTT địa phương”, Đại úy Ploong Lý bày tỏ.

Dương Nam