Quảng Bình: Đặc sắc lễ Cầu Ngư ở làng biển Cảnh Dương

Trước khi bước vào Lễ Cầu Ngư, ban tổ chức đã làm thủ tục rước Thần Hoàng về dự lễ Cầu ngư ở Đình thờ tổ. Sau đó, là nghi lễ rước kiệu Thần Hoàng từ Đình thờ tổ về tại miếu Linh Ngư.

Tại miếu Linh Ngư các nghi lễ cầu ngư như dâng hương, dâng lễ, hò chèo cạn và nghi lễ ra quân đánh bắt hải sản năm 2018.

Phần nghi lễ rước Thần Hoàng về dự lễ Cầu Ngư ở Đình thờ tổ.

Miếu Linh Ngư là ngôi miếu được dân làng Cảnh Dương lập từ hàng tăm năm trước, nơi đây thờ hai bộ xương cá voi khổng lồ mà người dân gọi là cá Ông và cá Bà.

Theo gia phả của một dòng họ lớn ở Cảnh Dương thì hai bộ xương cá này có thể xuất hiện từ đời vua Gia Long (1809) và vua Duy Tân (1907). Cụ thể, gia phả Tây Trung Họ Trương (Còn gọi là Trương Trung Tây gia phả) có đoạn viết: "Năm Kỷ Tỵ (1809), đời Gia Long thứ 9, Đức Bà vào, các dòng họ trong làng tổ chức đón linh đình. Năm Đinh Mùi (1907), đời Duy Tân thứ 16, Đức Ông vào, các dòng họ tổ chức đón linh đình".

Rước kiệu Thần Hoàng từ Đình thờ tổ về tại miếu Linh Ngư.

Với đặc trưng là một địa phương ven biển, cuộc sống người dân chủ yếu dựa vào biển khơi nên từ thời khai canh lập làng, người dân đã tổ chức những buổi lễ cúng bái những loài cá lớn chết và trôi dạt vào bờ. Với hành động này, người dân bày tỏ mong muốn những vị “thần cá” sẽ mang lại sự bình yên, may mắn cho những ngư dân mỗi lần ra khơi.

Miếu Linh Ngư nơi diễn ra lễ hội Cầu Ngư.

Nghi lễ quan trọng nhất trong lễ cầu ngư này là nghi lễ đọc văn tế Thần Ngư. Một vị cao niên có uy tín nhất được làng cử ra để dâng hương và đọc văn tế. Bài văn tế thể hiện lòng biết ơn sự che chở, nâng đỡ của cá Ông và cá Bà với ngư dân trong những chuyến đi biển, cũng như lời khẩn cầu về một mùa biển yên bình, bội thu.

Miếu Linh Ngư nơi diễn ra lễ hội Cầu Ngư.

Sau nghi lễ này, 13 lão ngư trong làng được cử ra để thực hiện điệu hò chèo cạn. Trong đó, 6 người được xếp vai bạn thuyền chèo chiếc thuyền tượng trưng hướng ra khơi. Những người còn lại trong vai đội cờ dẫn thuyền.

Tại tiết mục chèo cạn 6 người được xếp vai bạn thuyền chèo chiếc thuyền tượng trưng hướng ra biển khởi.

Nghi lễ khép lại sau khi chính quyền địa phương tặng cờ Tổ quốc, trao quà cho những chủ tàu lớn. Những lá cờ này hứa hẹn sẽ cùng với ngư dân bám biển, vươn ra khơi xa.

Lễ hội Cầu Ngư là một lễ hội truyền thống mang đậm tính văn hóa đặc sắc có nét độc đáo riêng biệt so với các làng biển khác trong cả nước. Đây là nét sinh hoạt văn hóa cộng đồng mang tính tâm linh: mọi người, mọi nhà tự giác đóng góp tinh thần và vật chất, tưởng nhớ ơn đức của cá Ông, cá Bà, mong cho trời yên biển lặng, mưa thuận gió hòa, tôm dày cá được, làng xã ấm no, yên vui, hạnh phúc.