Quảng Ninh: Tin chính thức về đường cao tốc Vân Đồn - Móng Cái chưa động thổ đã phạm luật

Phóng viên Báo Xây dựng đã thực tế cơ sở, ngược dòng thông tin về huyện Đầm Hà là một trong 5 địa phương của tỉnh Quảng Ninh có đường cao tốc Vân Đồn - Móng Cái đi qua. Địa phương này bị phanh phui là thiếu chính xác, không khách quan trong kiểm đếm GPMB.

Cụ thể, đường cao tốc Vân Đồn - Móng Cái qua huyện Đầm Hà dài 13,65km; diện tích đất phải thu hồi 81,12ha; có 381 hộ dân bị ảnh hưởng, trong đó có 73 hộ phải bố trí tái định cư. Cơ quan Thanh tra của huyện thanh tra 27 hồ sơ sử dụng đất (SDĐ) tại 5 xã. 100% số hồ sơ này đều thể hiện việc SDĐ sai mục đích từ thời điểm trước khi có thông báo thu hồi đất để GPMB đường cao tốc. Quả là một thông tin gây “sốc”.

Đường cao tốc qua huyện Đầm Hà dài 13,65km, diện tích đất phải thu hồi 81,12ha và có 381 hộ dân bị ảnh hưởng.

Nhưng lãnh đạo huyện cho biết: Thực tế không phải là Thanh tra huyện phát giác vi phạm, mà là để tránh sai sót trong công tác GPMB. Địa phương đã thận trọng giao cho Thanh tra huyện rà lại các phương án, nhằm “uốn nắm” cho đúng quy định của pháp luật trước khi bồi thường, thu hồi đất của dân (số liệu trên được công khai từ năm 2017).

Để chắc chắn hơn, huyện còn mời Thanh tra tỉnh thẩm định lại các hồ sơ pháp lý. Thanh tra tỉnh có Kết luận số 21/KL-TTr nêu rõ, đoạn cao tốc qua huyện Đầm Hà dài 13,65km qua 5 xã: Dực Yên, Quảng An, Quảng Tân, Quảng Lợi, Tâm Bình. Diện tích đất thu hồi có 9.163,8m2 đất ở; 189737,7m2 đất nông nghiệp; 510.123,5m2 đất rừng sản xuất; 33.629,4m2 đất nuôi trồng thủy sản. Số hộ bị thu hồi đất là 331 hộ, 2 tổ chức và 125 ngôi mộ. Số tiền phê duyệt bồ thường là 61 tỷ 486 triệu đồng.

Đường cao tốc qua 5 xã Dực Yên, Quảng An, Quảng Tân, Quảng Lợi, Tâm Bình.

UBND huyện Đầm Hà đã tuân thủ đúng quy định về mặt thời gian và các bước triển khai thực hiện trong quy trình bồi thường GPMB, tái định cư như đã công khai quy hoạch, thông báo thu hồi đất, điều tra, khảo sát, đo đạc, kiểm đếm, lập phương án bồi thường hỗ trợ tái đinh cư; niêm yết công khai, minh bạch phương án lấy ý kiến của người bị thu hồi đất.

Những sai sót trong hồ sơ bộc lộ năng lực cán bộ cơ sở còn yếu và sự bất cẩn trong công việc. Ví dụ, trường hợp hộ anh Trần Văn Sinh (sinh năm 1983) ở xã Quảng Tân có diện tích đất 208,1m2 được lập hồ sơ nguồn gốc đất khai hoang vào năm 1995 để bồi thường. Sự vô lý, anh Sinh sinh năm 1983, đến năm 1995 khi ấy mới 12 tuổi mà đã khai hoang được thửa đất 208,1m2. Thực tế thì thửa đất ấy là hương hỏa của bố mẹ anh Sinh để lại (hồ sơ sai lệch).

Một trường hợp khác tương tự, anh Trần Công Lĩnh (sinh năm 1989) ở xã Dực Yên. Biên bản chứng nhận nhà đất, tài sản trên đất để đền bù đất có nguồn gốc sử dụng từ năm 1993, khi ấy anh Trần Công Lĩnh mới 16 tuổi. Thực tế nhà và đất mà anh Lĩnh đang sử hữu là của ông Trần Công Bản là bố để thừa kế cho con, rõ là “tình ngay lý gian”.

Như vậy huyện Đầm Hà và các địa phương có đường cao tốc Vân Đồn - Móng Cái đi qua chưa có biểu hiện vi phạm pháp luật như dư luận từng nêu, nhưng cũng không quên bài học về huyện Hoành Bồ khi nhiều cán bộ bị kỷ luật trong công tác GPMB đường cao tốc Vân Đồn - Móng Cái. Chỉ vì tính bất cẩn, chủ quan, nóng vội hoàn thành kế hoạch GPMB nên đã xác minh nguồn gốc đất sai như: Thực địa là ruộng một vụ lúa thì lập hồ sơ là ruộng 2 vụ lúa; hoa ly cấy trên đồi, mật độ cây trồng dày như ruộng mạ... Những việc này cán bộ không tư túi, tiền bồi thường trả đủ cho dân. Khi kiểm toán, bộc lộ sai phạm, tiền đã trao cho dân phải thu hồi, khắc phục hậu quả. Chuyện thật xót lòng, một bác nông dân người thiểu số bảo: “Tiền cho tôi huyện có quyết định hẳn hoi, tôi đã trồng cây keo trên rừng, đến mùa thu hoạch tôi trả”.

Đương nhiên nguồn tiền chi sai đối tượng được hưởng, thất thoát ngân sách nhà nước phải bồi hoàn, địa phương phải bổ đầu cho người thực thi công vụ, truy thu khắc phục hậu quả “tiền mất tật mang”.

Nên dù rằng đường cao tốc Vân Đồn - Móng Cái chưa động thổ đã phạm luật hay chưa có biểu hiện vi phạm cũng nên thận trọng, làm cho đúng chính sách luật định để tránh những điều đáng tiếc xảy ra.

Vũ Phong Cầm