Quốc hội nghe thẩm tra Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Quốc hội

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định báo cáo

Trình báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định nêu rõ, Ủy ban Pháp luật tán thành với sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Quốc hội năm 2014 với những lý do như đã được nêu trong Tờ trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Việc sửa đổi, bổ sung Luật này là nhằm kịp thời thể chế hóa Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII) về một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả và Nghị quyết số 56/2017/QH14 của Quốc hội về việc tiếp tục cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, đồng thời khắc phục một số vướng mắc, bất cập trong quá trình thi hành luật thời gian qua. Nội dung của dự thảo Luật cơ bản phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng; bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp và tính thống nhất của dự thảo Luật với hệ thống pháp luật; tương thích với điều ước quốc tế có liên quan mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên. Hồ sơ, tài liệu về dự án Luật được chuẩn bị nghiêm túc, bảo đảm theo đúng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, đủ điều kiện trình Quốc hội xem xét, quyết định.

Về mục đích, quan điểm và phạm vi sửa đổi, bổ sung Luật, Ủy ban Pháp luật cơ bản tán thành với mục đích, quan điểm và phạm vi sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Quốc hội, chủ yếu tập trung sửa đổi, bổ sung những vấn đề đã có chỉ đạo rõ trong các văn kiện, nghị quyết của Đảng, các vấn đề có nhu cầu cấp thiết trong thực tế nhằm cụ thể hóa các chủ trương, kết luận của Trung ương, Bộ Chính trị và xử lý việc thiếu thống nhất trong một số quy định giữa các luật hiện nay về nhiệm vụ, quyền hạn của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội. Ủy ban Pháp luật thấy rằng, trong số các nội dung liên quan đến tổ chức và hoạt động của Quốc hội được nêu tại Nghị quyết số 18-NQ/TW của Trung ương, có nội dung cần phải được quy định ngay trong luật, nhưng cũng có nội dung nên được xác định, cụ thể hóa tại các văn bản của Ủy ban Thường vụ Quốc hội hoặc trong các đề án cụ thể như việc xác định tỷ lệ cụ thể đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách, số lượng đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách tại Hội đồng Dân tộc và từng Ủy ban của Quốc hội hay việc giảm hợp lý số lượng đại biểu Quốc hội kiêm nhiệm công tác ở các cơ quan hành pháp sẽ được ghi nhận trong các Đề án bầu cử đại biểu Quốc hội trong từng nhiệm kỳ; việc sắp xếp, cơ cấu lại tổ chức bên trong của Văn phòng Quốc hội sẽ được quy định trong nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội… Do đó, Ủy ban Pháp luật tán thành với việc sửa đổi, bổ sung 15/105 điều của Luật Tổ chức Quốc hội hiện hành như đã nêu trong Tờ trình về dự án Luật.

Toàn cảnh Phiên họp

Về một số nội dung sửa đổi, bổ sung trong Luật Tổ chức Quốc hội, Ủy ban Pháp luật cơ bản tán thành với các nội dung sửa đổi, bổ sung trong Luật Tổ chức Quốc hội như thể hiện trong dự thảo Luật về đại biểu Quốc hội và Đoàn đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội. Cụ thể:

Về tỷ lệ đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách (Điều 23), đa số ý kiến thành viên Ủy ban Pháp luật tán thành việc giữ nguyên quy định tỷ lệ đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách ít nhất là 35% tổng số đại biểu Quốc hội tại khoản 2 Điều 23 của Luật Tổ chức Quốc hội với những lý giải nêu trong Tờ trình. Tuy nhiên, cũng có ý kiến đề nghị sửa khoản 2 Điều 23 của Luật hiện hành theo hướng quy định tỷ lệ tối thiểu đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách với con số cụ thể ở mức cao hơn 35% để có cơ sở phấn đấu, quy hoạch, bố trí cán bộ.

Về Đoàn đại biểu Quốc hội, tán thành việc sửa đổi, bổ sung các quy định về Đoàn đại biểu Quốc hội tại khoản 3, khoản 4 Điều 43, khoản 4 Điều 53. Việc sửa đổi quy định về bộ máy giúp việc của Đoàn đại biểu Quốc hội (tại khoản 4 Điều 43) để tạo cơ sở pháp lý cho việc thể chế hóa chủ trương hợp nhất Văn phòng Đoàn đại biểu Quốc hội, Văn phòng Hội đồng nhân dân và Văn phòng Ủy ban nhân dân cấp tỉnh theo Nghị quyết số 18-NQ/TW của Trung ương.

Về Ủy ban Thường vụ Quốc hội, tán thành việc sửa đổi, bổ sung quy định về nguyên tắc, điều kiện thông qua pháp lệnh, nghị quyết, kết luận và chế độ báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (tại khoản 4 và khoản 5 Điều 44) để bảo đảm tương thích với các quy định về nguyên tắc hoạt động và chế độ báo cáo của các cơ quan Quốc hội; quy định khái quát nhiệm vụ của Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong công tác tổ chức trưng cầu ý dân (tại Điều 59) để bảo đảm tính thống nhất với Luật Trưng cầu ý dân.

Về cơ cấu của Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của Quốc hội, đa số ý kiến tán thành việc xác định cơ cấu của Hội đồng, Ủy ban của Quốc hội gồm Chủ tịch/Chủ nhiệm, Phó Chủ tịch/Phó Chủ nhiệm và các Ủy viên như tại Điều 67 của dự thảo Luật. Trong số các Ủy viên sẽ bao gồm Ủy viên là đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách tại Hội đồng, Ủy ban và các Ủy viên khác hoạt động kiêm nhiệm. Các Ủy viên hoạt động chuyên trách có quyền tham dự, phát biểu ý kiến và biểu quyết tại các cuộc họp của Thường trực Hội đồng, Thường trực Ủy ban của Quốc hội. Chế độ chính sách đối với các Ủy viên hoạt động chuyên trách sẽ do Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định để bảo đảm phù hợp với cơ cấu, mặt bằng chung của các cơ quan trong hệ thống chính trị, không thấp hơn hiện nay và thu hút được cán bộ về công tác tại Quốc hội. Bên cạnh đó, có ý kiến tuy đồng ý với cơ cấu của Hội đồng, Ủy ban như dự thảo Luật nhưng cho rằng, Ủy viên hoạt động chuyên trách là cụm từ chỉ tính chất hoạt động, chứ không phải chức danh, vì vậy, đề nghị giữ lại tên gọi chức danh Ủy viên Thường trực như hiện nay.

Chủ nhiệm Ủy ban Nguyễn Khắc Định nêu rõ, Ủy ban Pháp luật tán thành việc xác định thời điểm có hiệu lực thi hành của Luật là ngày 01/6/2021 để bắt đầu triển khai thực hiện từ nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV nhằm thuận tiện cho công tác tổ chức, sắp xếp bộ máy và thực hiện ngân sách. Trên cơ sở báo cáo thẩm tra, trân trọng đề nghị các đại biểu Quốc hội tập trung cho ý kiến, thảo luận về những nội dung được đề xuất sửa đổi, bổ sung trong Luật Tổ chức Quốc hội, đặc biệt là các nội dung liên quan đến Đoàn đại biểu Quốc hội, về cơ cấu, số lượng cấp phó của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội và những vấn đề khác mà đại biểu Quốc hội quan tâm./.

Hồ Hương- Nghĩa Đức