Rà soát hoàn thiện khung pháp lý về cơ chế bảo lãnh thông quan

Đơn vị kiểm tra chuyên ngành thực hiện lấy mẫu hàng hóa XNK. Ảnh: N.Linh.

Mở rộng đối tượng bảo lãnh thông quan

Hiện nay, Bộ Tài chính đã hoàn thiện dự thảo Đề án bảo lãnh thông quan đối với hàng hóa XK, NK và hoàn thiện Nghị quyết của Quốc hội về triển khai thí điểm cơ chế bảo lãnh thông quan; dự thảo Nghị định của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Nghị quyết để trình Chính phủ, Quốc hội xem xét thông qua. Hiện dự thảo đang được Bộ Tài chính lấy ý kiến các bộ, ngành, địa phương.

Theo Quyết định 1254/QĐ-TTg của Thủ tướng về việc phê duyệt Kế hoạch hành động thúc đẩy Cơ chế một cửa quốc gia, Cơ chế một cửa ASEAN, cải cách công tác kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa XK, NK và tạo thuận lợi thương mại giai đoạn 2018-2020, đề án có tên gọi “Thí điểm thực hiện cơ chế bảo lãnh thông quan đối với một số mặt hàng XNK thuộc diện kiểm tra chuyên ngành”. Tuy nhiên, theo Bộ Tài chính, căn cứ trên thực tế phạm vi áp dụng thí điểm cần được nghiên cứu mở rộng, không chỉ giới hạn trong lĩnh vực kiểm tra chuyên ngành mà có thể áp dụng bảo lãnh về thời hạn nộp thuế, bảo lãnh trong việc chậm nộp Giấy chứng nhận xuất xứ, bảo lãnh để đảm bảo công tác quản lý, giám sát hải quan đối với hàng hóa thuộc diện miễn thuế, không chịu thuế, hoặc thuộc diện chờ kết quả kiểm tra về mã số, trị giá của cơ quan Hải quan… Việc triển khai trong các lĩnh vực quản lý hải quan đối với hàng hóa XNK, quá cảnh sẽ tạo thuận lợi trong việc thực hiện thủ tục hải quan của DN, cũng như đảm bảo việc tuân thủ toàn diện pháp luật hải quan, pháp luật thuế và các chính sách pháp luật về quản lý chuyên ngành.

Do vậy, để đảm bảo cơ sở pháp lý và tiến độ triển khai, sớm đưa việc áp dụng cơ chế bảo lãnh thông quan đối với hàng hóa XNK, quá cảnh trong quy trình thủ tục hải quan, nhằm tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại, giảm thời gian thông quan hàng hóa, nhưng vẫn đảm bảo công tác giám sát, quản lý của cơ quan Hải quan, Bộ Tài chính đề xuất xây dựng Đề án bảo lãnh thông quan đối với hàng hóa XK, NK, đồng thời với việc xây dựng Nghị quyết về việc thực hiện thí điểm cơ chế bảo lãnh thông quan đối với hàng hóa XNK, quá cảnh để trình Quốc hội xem xét thông qua.

Không làm ảnh hưởng đến việc thực hiện các nghĩa vụ về thuế

Dự thảo Nghị quyết đang được Bộ Tài chính lấy ý kiến các đơn vị có liên quan nhiều nội dung. Trong đó, khái niệm bảo lãnh thông quan cũng được làm rõ. Đây là một hình thức cam kết bảo đảm thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ về thuế và các khoản phải nộp khác đối với hàng hóa XNK, quá cảnh của DN bảo hiểm với cơ quan Hải quan thay cho người được bảo lãnh khi người được bảo lãnh chưa hoàn thành nghĩa vụ thuế hoặc vi phạm các quy định của pháp luật về hải quan. Cơ quan Hải quan quyết định việc thông quan, giải phóng hàng hóa hoặc cho đưa hàng về bảo quản để chờ kết quả kiểm tra chuyên ngành trên cơ sở bảo lãnh thông quan.

Doanh nghiệp bảo hiểm gồm DN bảo hiểm phi nhân thọ, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài tại Việt Nam được Bộ Tài chính cấp phép triển khai kinh doanh dịch vụ bảo hiểm bảo lãnh theo quy định của Luật Kinh doanh bảo hiểm.

Giấy chứng nhận bảo lãnh thông quan là văn bản do DN bảo hiểm phát hành, trong đó có cam kết với cơ quan Hải quan về việc sẽ thực hiện nghĩa vụ tài chính thay và các nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật cho người được bảo lãnh nếu người được bảo lãnh không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ nghĩa vụ theo quy định của pháp luật với cơ quan Hải quan để hàng hóa XNK, quá cảnh được thông quan hoặc giải phóng. Số tiền thuế được bảo lãnh theo quy định tại Nghị quyết này là các loại thuế tính trên hàng hóa XNK, quá cảnh gồm: Thuế XNK, thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế bảo vệ môi trường, thuế phòng vệ thương mại.

Dự thảo Nghị quyết cũng đưa ra nguyên tắc triển khai thí điểm bảo lãnh thông quan nhằm đảm bảo không làm ảnh hưởng đến việc thực hiện các nghĩa vụ về thuế, về chính sách quản lý chuyên ngành đối với hàng hóa XNK, quá cảnh. Việc triển khai thí điểm bảo lãnh thông quan nhằm đảm bảo tạo thuận lợi cho hoạt động XNK, quá cảnh hàng hóa, đảm bảo công tác quản lý nhà nước về hải quan và phù hợp với thông lệ quốc tế. Đối với hàng hóa XNK phải nộp đủ thuế trước khi thông quan hoặc giải phóng hàng, tổ chức, cá nhân được lựa chọn tổ chức bảo lãnh nghĩa vụ về thuế theo quy định tại Nghị quyết hoặc theo quy định của Luật thuế XK, thuế NK. Đối với hàng hóa quá cảnh có liên quan đến các Hiệp định thương mại, Điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên, tổ chức, cá nhân được lựa chọn thực hiện bảo lãnh thông quan theo quy định tại Nghị quyết hoặc theo quy định tại các Hiện định thương mại, Điều ước quốc tế. Đối với hàng hóa thuộc diện kiểm tra nhà nước về chất lượng, nếu người khai hải quan không thực hiện bảo lãnh thông quan theo quy định tại Nghị quyết, hàng hóa phải được bảo quản, lưu giữ tại cửa khẩu, trừ hàng hóa theo yêu cầu của cơ quan kiểm tra chuyên ngành phải đưa vào lắp đặt, vận hành để thực hiện kiểm tra chuyên ngành theo thông báo của Tổng cục Hải quan.

Ngoài ra, dự thảo Nghị quyết cũng đưa ra các điều khoản liên quan đến việc từ chối bảo lãnh thông quan. Cụ thể, cơ quan Hải quan từ chối Giấy chứng nhận bảo lãnh thông quan trong các trường hợp DN bảo hiểm không thực hiện đúng nghĩa vụ đã cam kết trên Giấy chứng nhận bảo lãnh thông quan, cơ quan Hải quan từ chối bảo lãnh thông quan của DN bảo hiểm đối với lô hàng XNK, quá cảnh tiếp theo. DN bảo hiểm có văn bản đề nghị cơ quan Hải quan từ chối nhận Giấy chứng nhận bảo lãnh thông quan do người được bảo lãnh xuất trình và cung cấp bằng chứng chứng minh người được bảo lãnh không thực hiện nghĩa vụ hoàn trả cho DN bảo hiểm sau khi DN bảo hiểm đã thực hiện thay nghĩa vụ của người được bảo lãnh. Ngay sau khi người được bảo lãnh hoàn trả đủ số tiền đã nộp thay, DN bảo hiểm có văn bản thông báo cho cơ quan Hải quan để chấp nhận Giấy chứng nhận bảo lãnh thông quan cho các lô hàng XNK, quá cảnh tiếp theo của người được bảo lãnh.

N.Linh