Rào chống dịch ở Đài Loan bị 'xuyên thủng' như thế nào?

Đài Loan hôm 14/5 ghi nhận 29 ca lây nhiễm Covid-19 trong cộng đồng. Con số này nhảy vọt lên 180 ca vào 15/5, rồi 206 ca hôm 16/5, trước khi lên đến 355 ngày đầu tuần.

Đáng chú ý, trước 14/5, tổng số ca lây nhiễm cộng đồng sau hơn 16 tháng dịch bệnh bùng phát ở Đài Loan chỉ là 135.

Số ca mắc Covid-19 những ngày qua ở Đài Loan sẽ là rất khiêm tốn nếu so sánh với các nước láng giềng như Nhật Bản, Philippines hay Indonesia. Thế nhưng, đây lại là một cú sốc lớn với hòn đảo 23 triệu dân sau một năm được cộng đồng quốc tế ca ngợi là điển hình chống dịch thành công, theo Nikkei Asia.

Chuyện gì đã xảy ra ở Đài Loan?

Một số ổ bệnh lớn tại Đài Loan liên quan tới đợt bùng phát hồi tháng 4 từ khách sạn Novotel ở sân bay quốc tế Đào Viên. Các ca bệnh mới chủ yếu sống tại khu vực đại đô thị Đài Bắc, nằm kế bên thành phố Đào Viên.

Một số ca lây nhiễm được ghi nhận ở những khu vực khác tại phía bắc và miền trung Đài Loan.

Giữa tháng 4, Đài Loan bắt đầu nới lỏng các quy định phòng chống dịch bệnh đối với phi công và thành viên phi hành đoàn chưa tiêm vaccine Covid-19, giảm thời gian cách ly từ 5 ngày còn 3 ngày. Đồng thời, phi hành đoàn Đài Loan nếu đã tiêm vaccine thì sẽ không phải cách ly.

Sau đó, nhà chức trách Đài Loan phát hiện khách sạn Novotel đưa phi công, thành viên phi hành đoàn thuộc diện cách ly vào cùng tòa nhà với khách hàng thông thường.

Những ca nhiễm virus corona đầu tiên, liên quan tới khách sạn Novotel, được phát hiện hôm 20/4 là hai phi công của China Airlines - hãng hàng không lớn nhất Đài Loan. Hai bệnh nhân trước đó cùng nhau vận hành một chuyến bay chở hàng tới Mỹ.

Nhân viên y tế quân sự chuẩn bị khử trùng tại khu vực quận Wanhua, Đài Bắc. Ảnh: Reuters.

Sau đó, thêm nhiều phi công khác của China Airlines mắc Covid-19. Trong số này, một số người đã đi tới quán bar, nhà hàng trước khi được xác nhận nhiễm virus. Một quản gia tại Novotel cũng được ghi nhận mắc Covid-19.

Tới 7/5, ổ dịch tại khách sạn Novotel đã tăng lên 29 bệnh nhân, trong đó có 11 phi công, một thành viên tổ bay, 6 nhân viên khách sạn, và 11 thành viên gia đình.

Cùng ngày, quan chức phụ trách y tế Chen Shih Chung tuyên bố Cơ quan Hàng không Dân dụng quyết định xử phạt China Airlines 35.000 USD vì không tuân thủ các biện pháp phòng dịch Covid-19, khi cho phép thành viên tổ bay lưu lại nơi không phải cơ sở cách ly.

Dù Novotel đã chuyển đổi một tòa nhà làm cơ sở cách ly, khách sạn này lại cho phép một số phi công và thành viên tổ bay ở tại một tòa nhà khác, cùng nhiều khách hàng bình thường. Đến 8/5, khách sạn Novotel bị xử phạt tổng cộng 50.000 USD.

Yang Sen Hong, chuyên gia y tế của Đài Loan, cho biết việc China Airlines và Novotel đều không tuân thủ quy định là nguyên nhân khiến ổ dịch bùng phát. Chuyên gia này cũng cho rằng thời gian cách ly với phi công hiện được quy định quá ngắn.

Nhà chức trách Đài Loan chỉ yêu cầu phi công cách ly 3 ngày dù họ chưa tiêm vaccine. "Nhưng nếu chưa tiêm vaccine thì lý do gì họ lại được đối đãi như vậy?", ông Yang nói.

Dù chính phủ nhiều nước cũng quy định thời gian cách ly ngắn cho phi công, ông Yang cho biết tình hình ở Đài Loan rất khác, bởi hòn đảo này đóng cửa với thế giới bên ngoài, và các phi công tiềm ẩn nguy cơ mang virus trở về.

"Khách sạn Novotel đã giữ phi công ở nơi họ có thể tiếp xúc với những người khác, vấn đề phát sinh từ đó. Và bởi thời gian cách ly ngắn, phi công nhiễm bệnh đã đi khắp nơi, làm virus phát tán, dẫn đến tình trạng hiện nay", ông Yang cho biết.

Theo thông cáo của chính quyền thành phố Đào Viên, công chúng đã phản ánh về hoạt động trái phép diễn ra ở khách sạn Novotel từ hồi tháng 2.

Khi một thành viên hội đồng thành phố Đào Viên chất vấn vì sao chính quyền xử phạt khách sạn Novotel quá chậm trễ, Giám đốc Sở Du lịch Yang Sheng Pin nói nhà chức trách cần thời gian làm rõ thêm một số vấn đề, và cũng để khách sạn cho thấy khả năng quản lý của họ.

Đỉnh dịch còn ở phía trước

Sau khi số ca mắc Covid-19 tăng vọt hôm 15/5, Trung tâm Chỉ huy Phòng chống dịch bệnh Đài Loan đã nâng báo động ở Đài Bắc lên mức 3, mức cảnh báo cao thứ hai tại hòn đảo.

Người dân bắt buộc đeo khẩu trang khi ra ngoài, nếu không có thể bị phạt tới 533 USD. Các hoạt động tập trung trên 10 người ở ngoài trời hoặc trên 5 người ở trong nhà bị cấm, hình phạt cho người vi phạm có thể lên đến 10.000 USD.

Đài Bắc cũng đóng cửa các rạp chiếu phim, trung tâm thể dục thể thao, thư viện, địa điểm vui chơi giải trí. Các nhà hàng được phép hoạt động nếu tuân thủ những biện pháp giãn cách xã hội phù hợp, đồng thời phải lưu lại thông tin khách hàng.

Toàn bộ Đài Loan sẽ chuyển sang báo động cấp độ 4, mức cao nhất, nếu có hơn 100 ca mắc Covid-19 mỗi ngày liên tục trong 2 tuần. Mức độ 4 đồng nghĩa phong tỏa hoàn toàn.

Cuối tuần qua, người dân Đài Loan tuân thủ nghiêm lời kêu gọi của nhà chức trách, ở trong nhà tối đa có thể. Các tuyến phố, nhà hàng, thậm chí công viên đều vắng người. Hệ thống tàu điện ngầm thường đông đúc vào cuối tuần, nay xuất hiện nhiều ghế trống.

Dân Đài Loan đổ tới siêu thị tích trữ lương thực. Ảnh: Reuters.

Tuy nhiên, các siêu thị đông nghẹt người đổ tới tích trữ thức ăn và giấy vệ sinh. Hôm 15/5, nhiều siêu thị bắt đầu yêu cầu khách hàng để lại họ tên, số điện thoại hoặc mã quét QR để liên hệ.

Đến nay, Đài Loan vẫn gặp khó khăn tiếp cận vaccine Covid-19. Lô vaccine đầu tiên được chuyển đến Đài Loan hồi tháng 3, nhưng số lượng không đáng kể.

Tới gần đây, Đài Loan kiểm soát dịch bệnh thành công nhờ người dân có ý thức đeo khẩu trang, rửa tay, hạn chế di chuyển.

"Nhà chức trách khi đó có đủ khả năng truy tìm các cá nhân mắc bệnh, những ca tiếp xúc gần, và cách ly họ", Jason Wang, chuyên gia y khoa từ Đại học Standford, nhận xét.

"Nếu các bước chống dịch không được tuân thủ, sẽ không thể truy vết người mắc bệnh hay xét nghiệm. Chúng ta nhiều khả năng sẽ tiếp tục chứng kiến số ca mắc bệnh tăng vọt trong vài tháng tới, đến khi lệnh phong tỏa được ban bố", ông Wang nhận định về tình hình Đài Loan.

Duy Anh