Rủi ro lợi suất trái phiếu tác động lên thị trường cổ phiếu như thế nào?

TGTTO Thị trường chứng khoán Mỹ gần đây sụt giảm nặng nề, một trong những nguyên nhân chính đến từ đà tăng của lợi suất trái phiếu Chính phủ Mỹ. Lý do nào khiến thị trường trái phiếu biến động mạnh và ảnh hưởng nặng nề lên thị trường cổ phiếu như thế?

Thị trường trái phiếu ảnh hưởng đến cổ phiếu như thế nào?

Ngày hôm qua, chứng khoán Mỹ trải qua một trong những phiên tồi tệ nhất trong nhiều năm trở lại đây, với chỉ số Dow Jones rớt hơn 800 điểm. Nhìn sang thị trường trái phiếu, lợi suất trái phiếu Mỹ kỳ hạn 10 năm tiếp tục tăng thêm 1,3 điểm cơ bản, lên mức 3,221%, cận kề mức cao nhất trong 7 năm qua đạt được vào hôm thứ ba ở 3,261%. Trong khi đó, lợi suất trái phiếu kỳ hạn 30 năm cũng tăng thêm 2,7 điểm cơ bản, lên 3,397%, cao nhất trong 4 năm qua.

Về cơ bản, giá trái phiếu giảm sẽ làm cho lợi suất tăng lên, do đó thông thường thị trường trái phiếu và thị trường cổ phiếu thường song hành cùng nhau, tức giá trái phiếu và cổ phiếu sẽ cùng tăng hoặc cùng giảm.

Thứ nhất, khi giá trái phiếu giảm, tức lợi suất tăng lên khiến kênh đầu tư trái phiếu trở nên hấp dẫn hơn, do đó sẽ thu hút bớt dòng tiền từ thị trường cổ phiếu đổ sang, đặc biệt là trong bối cảnh giá cổ phiếu Mỹ đã liên tiếp lập kỷ lục trong thời gian qua và đang ở vùng kỷ lục cao nhất mọi thời đại, trong khi những rủi ro tiềm tàng lên thị trường cổ phiếu đang ngày càng tăng lên.

Thứ hai, do lợi suất trái phiếu được sử dụng để xác định lãi suất chiết khấu trong các mô hình định giá cổ phiếu. Khi lợi suất trái phiếu tăng lên, lãi suất chiếu khấu cũng tăng lên và theo đó định giá cổ phiếu sẽ giảm xuống, dẫn đến triển vọng tăng giá của cổ phiếu trong tương lai không còn hấp dẫn.

Thứ ba, lợi suất trái phiếu được xem là chỉ báo sớm cho xu hướng lãi suất thị trường. Khi Chính phủ phải đi vay nợ với lãi suất cao hơn, thì dĩ nhiên lãi suất vay của doanh nghiệp hoặc cá nhân trong nền kinh tế cũng sẽ đi theo xu hướng đó. Và thị trường chứng khoán chưa bao giờ thích thú với môi trường lãi suất tăng, vì khi đó lợi nhuận của doanh nghiệp sẽ giảm xuống, các nhà đầu tư cũng hạn chế vay vốn để đầu tư vào cổ phiếu.

Diễn biến lợi suất trái phiếu Chính phủ kỳ hạn 10 năm trong vòng 1 năm qua

Vì sao lợi suất trái phiếu tăng?

Như đã nói lợi suất trái phiếu tăng lên khi các nhà đầu tư bán tháo trái phiếu dẫn đến giá trái phiếu giảm mạnh. Vậy vì sao trái phiếu Chính phủ Mỹ lại bị bán mạnh gần đây?

Thứ nhất là với xu hướng tăng lãi suất của FED thì việc nắm giữ trái phiếu hiện tại với mức lãi suất danh nghĩa thấp sẽ không còn hấp dẫn. Gần đây, chủ tịch FED là Jerome Powel trong một cuộc phỏng vấn hôm thứ tư cũng gợi ý đến khả năng sẽ còn nhiều đợt nâng lãi suất hơn nữa.

Ông chia sẻ: “Mức lãi suất thấp là điều mà chúng ta cần tới khi nền kinh tế đang khá yếu ớt. Giờ thì chúng ta không cần điều đó nữa. Chúng không còn phù hợp với tình hình hiện nay. Lãi suất hiện tại vẫn còn đang mang thiên hướng hỗ trợ, nhưng chúng tôi đang dần nâng lên mức trung lập. Chúng tôi có thể còn tăng vượt mức trung lập, nhưng chúng tôi còn cách khá xa với mức trung lập tại thời điểm này, có lẽ là vậy”. Điều này cũng hàm ý lợi suất trái phiếu Mỹ sẽ có thể tiếp tục đi lên trong thời gian tới.

Thứ hai là với lạm phát có khả năng sẽ tăng cao hơn càng buộc FED phải tăng lãi suất nhanh hơn, bất kể tổng thống Trump thời gian liên tiếp chỉ trích FED. Chỉ số giá tiêu dùng lõi (core CPI) gần đây đã vượt mục tiêu 2%, và dữ liệu mới nhất hôm qua cho thấy chỉ số giá sản xuất lõi (core PPI) tiếp tục tăng thêm 0,4% trong tháng 9. Theo giới phân tích, dù lạm phát có tăng nhanh hơn hoặc vẫn giữ nguyên như mức hiện tại, thì ngưỡng như hiện nay cũng đủ kích thích FED tăng lãi suất nhanh hơn chu kỳ 3 tháng tăng một lần như thời gian qua.

Đặc biệt với giá dầu liên tiếp leo thang gần đây, mà một số chuyên gia dự báo có thể chạm mốc 100 USD/ thùng, thì sẽ càng gây áp lực lên lạm phát trong giai đoạn tới. Lệnh trừng phạt của Mỹ tái áp đặt lên xuất khẩu dầu của Iran, mà sẽ có hiệu lực vào tháng 11, được kỳ vọng sẽ đẩy giá năng lượng này tiếp tục tăng cao. Các nhà đầu tư hiện nay gần như không lường trước được lạm phát sẽ diễn biến như thế nào.

Thứ ba là Trung Quốc đang có ý định bán trái phiếu Mỹ trở lại, có thể xem là biện pháp trả đũa với hành động áp đặt các hàng rào thuế quan liên tiếp của Mỹ gần đây. Cụ thể,1 năm sau lần đầu tiên bán trái phiếu Mỹ sau khi nắm giữ trong hơn một thập kỷ, Trung Quốc đang chuẩn bị thực hiện việc đó một lần nữa. Trong khi đó, FED đã dừng chương trình mua trái phiếu từ tháng 9 năm ngoái, dẫn đến lực cầu trên thị trường trái phiếu cũng giảm xuống.

Thứ 4 là các phiên đấu thầu trái phiếu bi quan gần đây của Kho bạc Mỹ càng cho thấy các nhà đầu tư hiện nay đang ngại mua vào trái phiếu mới, vì lo ngại lợi suất sẽ tiếp tục tăng thêm, và điều này lại càng đẩy giá trái phiếu đi xuống.

Trong bối cảnh thâm hụt ngân sách Mỹ ngày càng tăng lên, đặc biệt sau chính sách giảm thuế thu nhập doanh nghiệp khủng của chính quyền Trump thực thi vào năm ngoái, thì nhu cầu vay mượn của chính phủ Mỹ tiếp tục tăng nhanh.

Do đó cần phải phát hành trái phiếu nhiều hơn để tài trợ cho chi ngân sách. Tuy nhiên, việc phát hành nhiều hơn chỉ càng làm thị trường ngập tràn trái phiếu và do đó giá giảm là điều tất yếu.

ĐỒNG AN

Nguồn TGTT: http://thegioitiepthi.vn/p/rui-ro-loi-suat-trai-phieu-tac-dong-len-thi-truong-co-phieu-nhu-the-nao-14827.html