'Rước họa vào thân' vì An cung ngưu hoàng hoàn

Một ca điều trị đột quỵ tại Trung tâm Đột quỵ tim mạch Cần Thơ. Ảnh: BVCC.

Phòng hay rước bệnh?

Đầu tháng 7, Bệnh viện Hữu Nghị cho biết đã tiếp nhận bệnh nhân L.V.L. (70 tuổi, Định Công, Hoàng Mai, Hà Nội) trong tình trạng hôn mê. Đáng chú ý là, trước đó, người bệnh đã uống thuốc An cung ngưu hoàng hoàn nhằm ngừa tai biến não.

Người nhà bệnh nhân cho biết, trước đó khoảng 1 tuần, ông L. bị ngã và xuất hiện tình trạng đau đầu chóng mặt. Lo ngại bị tai biến mạch máu não, gia đình đã cho ông uống uống 4 liều thuốc An cung ngưu hoàng hoàn để dự phòng tai biến.

Sau 4 liều thuốc này, ông L. bắt đầu có biểu hiện bất thường, hôn mê và được đưa vào bệnh viện cấp cứu. Các bác sĩ đã nhanh chóng chỉ định chụp cắt lớp CT và phát hiện bệnh nhân bị xuất huyết não có cục máu tụ dưới màng cứng. Ngay lập tức, bệnh nhân được tiến hành xử lý lấy máu tụ và sức khỏe ổn định sau 4 ngày can thiệp.

Đây không phải là trường hợp đầu tiên “rước họa vào thân” sau khi uống An cung ngưu hoàng hoàn để phòng tai biến. Thậm chí, không ít bệnh nhân đã không qua khỏi sau khi tự ý sử dụng loại thuốc này, nhằm đề phòng tai biến.

TS.BS Phạm Nguyên Quý - Khoa Nội khoa ung thư, Bệnh viện Đại học Kyoto (Nhật Bản), cho biết: “Tai biến mạch máu não chỉ là thuật ngữ chung. Có thể chia ra 2 loại bệnh chính là tắc mạch gây thiếu máu não hoặc vỡ mạch gây xuất huyết não. Đặc biệt, tai biến mạch máu não còn có thể chuyển nặng vì sơ cứu không đúng cách, làm mất cơ hội can thiệp “trong giờ vàng” bằng những phương pháp Tây y tốt hơn”.

Chuyên gia này lý giải, sản phẩm An cung ngưu hoàng có dược tính là làm giảm hiện tượng đông máu. Do đó, việc sử dụng An cung ngưu hoàng hoàn với người đang bị vỡ mạch máu não hay xuất huyết não không khác gì “thêm dầu vào lửa”. Khi đó, tình trạng xuất huyết sẽ nghiêm trọng hơn và khiến diễn biến nặng.

TS.BS Quý khuyến cáo, khi nghi ngờ bị tai biến mạch máu não, nếu không biết là do tắc hay vỡ mạch máu, tốt nhất là người dân cần đi khám ngay để được chẩn đoán và can thiệp chính xác.

“Tôi bất ngờ khi một số người nói rằng, họ mua An cung ngưu hoàng hoàn để sẵn trong nhà tự dùng khi nghi tai biến. Một số nói, họ nghe lời bạn bè, bà con rỉ tai, một số khác đọc được thông tin trên mạng và xem sản phẩm này như là “thần dược”, chuyên gia chia sẻ.

Tuy nhiên, theo TS.BS Phạm Nguyên Quý, hiện chỉ có 4 loại thuốc có tên liên quan tới “An cung ngưu hoàng hoàn” được Bộ Y tế cấp số đăng ký. Những loại thuốc này chỉ được sử dụng trong một số tình huống nghiêm ngặt với đơn kê bởi thầy thuốc Đông y.

Tuy nhiên, có vô số sản phẩm mang tên “An cung ngưu hoàng” với nguồn gốc Trung Quốc, Hàn Quốc, Triều Tiên, Nhật Bản... đang lưu hành trên thị trường Việt Nam.

Chuyên gia nhấn mạnh, điều quan trọng nhất trong việc dự phòng tai biến mạch máu não là thay đổi lối sống hằng ngày.

“Không có viên đan nào uống vào vài lần là phòng ngừa được căn bệnh”, TS Quý khẳng định.

Ông dẫn chứng rằng, Hiệp hội Tai biến mạch máu não Nhật Bản khuyến cáo người dân thực hiện nhiều biện pháp phòng ngừa tai biến. Đó là điều trị sớm và kiểm soát huyết áp tốt. Tầm soát và điều trị sớm bệnh tiểu đường. Đi khám ngay nếu thấy có rối loạn nhịp (hồi hộp, đánh trống ngực...).

Bỏ thuốc lá và không uống quá nhiều rượu bia. Kiểm soát mức Cholesterol (cao mỡ máu). Thực hiện chế độ ăn ít muối và chất béo. Tập thể dục thích hợp với độ tuổi và duy trì cân nặng hợp lý. Hiểu biết triệu chứng của tai biến mạch máu não để đi viện ngay.

Sản phẩm không được khuyến cáo để ngừa tai biến

TS.BS Phạm Nguyên Quý cho hay, các hiệp hội y khoa tại Nhật Bản không khuyên dùng An cung ngưu hoàng hoàn để phòng ngừa tai biến. Ngoài ra, quảng cáo có nội dung này tại Việt Nam là hoàn toàn sai lệch.

An cung ngưu hoàng hoàn được bán tại Nhật Bản dưới tên “Thanh tâm ngưu hoàng hoàn” theo dạng sinh phẩm y dược loại 2. Đây là nhóm thuốc thông dụng mà mọi người có thể tự mua dưới tư vấn của dược sĩ hoặc người bán hàng có đăng ký, như các thuốc hạ sốt, giảm đau khác.

“Tuy nhiên, chỉ dẫn về công dụng ghi rõ: “Giảm triệu chứng đi kèm với cao huyết áp như tê tay chân, đau vai, chóng mặt, ù tai, nặng đầu”. Hoàn toàn không nhắc gì tới dự phòng hay điều trị tai biến mạch máu não/đột quỵ như một số quảng cáo cho người Việt”, chuyên gia cảnh báo.

Theo Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế), An cung ngưu hoàng hoàn là thuốc Đông y có thành phần gồm các vị dược liệu. Việc sử dụng phải được kê đơn theo các thầy thuốc Đông y.

Hướng dẫn của Cục Quản lý Dược chỉ định, An cung ngưu hoàng hoàn dùng cho các trường hợp: Sốt cao co giật, hôn mê, mê sảng; Hôn mê do trúng phong (viêm não, viêm màng não, xuất huyết não thể bế chứng: Có sốt cao, huyết áp tăng…).

An cung ngưu hoàng hoàn có công năng thanh nhiệt, giải độc, chấn kinh, khai khiếu.

Loại thuốc này chống chỉ định với người: Tai biến mạch máu não, viêm não thể thoát chứng và thể chảy máu vào não thất của tai biến mạch máu não, người thể hàn, dương hư, tỳ vị hư hàn; Phụ nữ có thai; Người suy giảm chức năng gan, thận.

Thận trọng ở bệnh nhân có tình trạng dị ứng với bất cứ thành phần nào của thuốc.

Nếu đang sử dụng các loại thuốc tân dược, cần uống xa các lần thuốc. Nhờ đó, tránh khả năng gây tương tác giữa các thuốc với nhau. Khi dùng thuốc nên có chế độ ăn uống hợp lý, tránh các thức ăn chua cay hoặc có nhiều chất béo vì có thể làm sinh nội nhiệt và nhiều đờm.