'Siêu thứ Ba' bầu cử Mỹ: Ai sẽ giành ghế ứng viên Đảng Dân chủ?

Trong số 14 bang tổ chức bầu cử sơ bộ, cựu Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden giành chiến thắng ngày Siêu thứ Ba ở Virginia, Alabama, Arkansas, Massachusetts, Minnesota, North Carolina, Oklahoma và Tennessee. Ông Joe Biden cũng tuyên bố thắng ở bang Texas, nơi có tới 228 phiếu đại biểu.

Trong khi đó, Thượng nghị sĩ Bernie Sanders giành chiến thắng trong cuộc bầu cử sơ bộ tại bang nhà Vermont, Colorado và Utah. Ông cũng được AP tính toán chiến thắng tại California, bang có số phiếu đại biểu lớn nhất (415).

Cựu thị trưởng Michael R. Bloomberg của New York giành chiến thắng trong cuộc bầu cử theo hình thức họp kín ở Samoa thuộc Mỹ.

Thượng nghị sĩ Massachusetts Elizabeth Warren đạt thành tích đứng thứ ba, Dân biểu Tulsi Gabbard đứng thứ năm về số phiếu, không giành được chiến thắng nào.

Tuy nhiên, điều đáng chú ý là số đại biểu mà các thành viên giành được, chứ không phải phiếu bầu. Con số cụ thể này sẽ mất khá nhiều thời gian để tính toán.

Kết quả bầu cử của Đảng Dân chủ theo ước tính của New York Times. Các cột từ trái sang: Số phiếu bầu - Số đại biểu giành được tương ứng trong ngày Siêu Thứ Ba - Tổng số đại biểu giành được.

Joe Biden và Bernie Sanders chạy đua cân bằng

Joe Biden "hồi sinh" giành chiến thắng càn quét trên khắp nước Mỹ với sự hậu thuẫn hùng hậu của liên minh cử tri đa dạng, trong khi đối thủ Bernie Sanders giành được sự ủng hộ lớn nhất tại bang California.

Cuộc đua đông đúc của Đảng Dân chủ dường như đột ngột biến thành cuộc đua hai người khi hai chính trị gia với tầm nhìn hoàn toàn khác nhau về tương lai của nước Mỹ chiến đấu giành phiếu đại biểu của 14 bang. Người chiến thắng sẽ đảm nhận vị trí đối đầu với Tổng thống Donald Trump trong cuộc tổng tuyển cử vào tháng 11.

Ông Joe Biden (trái) và ông Bernie Sanders.

Các bài phát biểu đêm bầu cử của ông Sanders tập trung vào việc tấn công hồ sơ của đối thủ Joe Biden, gây quỹ từ các nhà tài trợ lớn: "Bạn không thể đánh bại Trump với cùng một kiểu chính trị đã cũ". Ông Biden đáp trả: "Người dân đang nói về một cuộc cách mạng, chúng tôi bắt đầu một phong trào". Ông cho rằng chiến dịch của mình phản ánh tốt hơn sự đa dạng của đất nước.

Chiến thắng của Biden được đóng góp bởi các cử tri Dân chủ đưa ra quyết định vào phút chót. Ở một số bang, những người quyết định muộn chiếm khoảng một nửa số cử tri, theo AP VoteCast. Ông thu hút sự ủng hộ từ liên minh rộng lớn gồm cả những người ôn hòa và bảo thủ, người Mỹ gốc Phi và cử tri trên 45 tuổi.

Thành công của Sanders cho thấy ông có thể mang đến thử thách lớn nhất trong sự nghiệp chính trị kéo dài hàng thập kỷ của mình. Thành công này được xây dựng trên nền tảng của những cử tri tự do (liberals) tràn đầy năng lượng, những người trẻ tuổi và người Latin. Nhưng ông không thể lan tỏa sức hấp dẫn của mình đối với các cử tri lớn tuổi và sinh viên tốt nghiệp đại học, những người chiếm tỷ lệ khá lớn trong số cử tri Dân chủ, theo AP VoteCast.

"Hãy bỏ lá phiếu khiến bạn tự hào"

Khi đấu tranh để tích lũy số đại biểu, Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren ở Massachusetts để thua trên chính sân nhà.

Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren.

Phát biểu trước những người ủng hộ tại Detroit trước khi các cuộc thăm dò kết thúc, bà Warren bác bỏ những lo ngại về khả năng tranh cử, kêu gọi cử tri "bỏ lá phiếu khiến bạn tự hào". Từ các chiến dịch trước, có thể thấy Warren sẽ tiếp tục chiến đấu và hy vọng được trao vị trí ứng cử viên của đảng nếu Sanders không giành được đa số phiếu đại biểu. Tuy nhiên khả năng này không lớn.

Đến đây, câu hỏi quan trọng là nếu từ bỏ đường đua chính, Warren sẽ dành sự ủng hộ cho Biden hay Sanders. Các cử tri tự do (liberals) từng nhắc đến "kịch bản" Sanders sẽ đưa Warren vào đề cử phó tổng thống và điều này có thể được nhắc lại.

Chi nửa tỷ USD cho 1 chiến thắng

Phát biểu tại West Palm Beach, tỷ phú Michael Bloomberg cho biết vốn ông không định giành số lượng lớn đại biểu vào tối 3/3.

Tuy nhiên, sau khi xây dựng đội ngũ tranh cử tốn kém nhất lịch sử, cựu Thị trưởng New York sẽ phải đặt câu hỏi về kế hoạch đầu tư sau "siêu thứ Ba" chỉ "đánh thắng" một trận. Cựu Phó Tổng thống Joe Biden áp đảo ông hết bang này sang bang khác, mặc dù chi ra không nhiều so với ông.

Cựu Thị trưởng New York chỉ giành được một chiến thắng trong cuộc bỏ phiếu sơ bộ "siêu thứ Ba". (Ảnh: CNN)

"Điều này không diễn ra như kế hoạch," một cố vấn nói thẳng thừng.

Đêm tồi tệ bắt đầu khi CNN và các hãng truyền thông khác lần lượt gọi tên người chiến thắng ở Virginia là Biden. Chiến dịch của Bloomberg, trước khi Biden thắng tại South Carolina, đã xem Virginia là nơi mà họ có năng lực cạnh tranh.

Khó khăn của Bloomberg ở North Carolina còn khiến trụ sở chiến dịch tại New York lo lắng hơn. Đầu tư nhiều và hy vọng “cắm cờ” ở đây vào "siêu thứ Ba", Bloomberg cũng không biến được dự định thành hiện thực.

Các bánh xe bắt đầu chệch hướng từ chiến dịch của Bloomberg vài tuần trước, khi ông được đánh giá là thực hiện cuộc tranh luận buồn tẻ, không tấn công hay phòng thủ hiệu quả.

Chiến thắng của Biden ở South Carolina còn tạo ra phản ứng dây chuyền khiến cho cựu Phó Tổng thống nhận được sự ủng hộ của 3 đối thủ khác sau khi họ rút khỏi cuộc đua - cựu nghị sĩ South Bend, Indiana, Thị trưởng Pete Buttigieg, Thượng nghị sĩ bang Minnesota Amy Klobuchar và cựu dân biểu Texas Beto O'Rourke.

Tình thế hiện tại buộc Bloomberg phải đối mặt với thực tế rằng canh bạc tài chính của ông không những không hiệu quả mà còn làm lợi cho đối thủ.

Người thắng cuối cùng là ai?

Cuộc đua vẫn chưa kết thúc. Một loạt cuộc bầu cử sơ bộ vào tuần tới tiếp tục diễn ra, trong đó Sanders có thể hy vọng vươn lên.

Nhưng cùng với Biden, hai người có thể lại cạnh tranh sát nút từng bang một, tuần này qua tuần khác, kéo dài đến hội nghị Đảng Dân chủ vào tháng 7.

Nếu không ứng cử viên nào có đa số phiếu đại biểu vào thời điểm diễn ra hội nghị (1991 phiếu đại biểu), Đảng Dân chủ sẽ bước vào "đại hội tranh cử" (contested convention), bao gồm nhiều vòng bỏ phiếu có thể trở nên gây tranh cãi.

Phương Anh (Nguồn: NYT, The Guardian, AP)