Sir Robert Peel: Ông tổ Cảnh sát nước Anh

Cậu ấm tài năng

Sir Robert Peel sinh ngày 5-2-1788 tại Chamber Hall, Bury, Lancashire, Anh. Cha của ông là Sir Robert Peel (hay còn gọi là Baronet 1), một nhà công nghiệp nổi tiếng và là nghị sĩ, mẹ ông là bà Ellen Yates. Cha ông là một trong những nhà sản xuất dệt may giàu nhất nước Anh trong giai đoạn đầu của cuộc cách mạng công nghiệp. Nhờ những đóng góp cho ngành công nghiệp dệt may nước Anh mà cha ông đã được phong tước hiệu Hiệp sĩ.

Peel tốt nghiệp Đại học Christ Church, Oxford. Ông là người đầu tiên nhận học bổng cùng một lúc với hai ngành học: Văn hóa cổ điển và Toán học. Năm 1809, Peel học thêm ngành luật tại trường Lincoln's Inn.

Peel tham gia quân đội Anh. Năm 1808, Peel là đại đội trưởng của lực lượng bán quân sự Manchester Regiment. Năm 1820, ông là Trung úy trong lực lượng kỵ binh Staffordshire Yeomanry chính quy tinh nhuệ.

Chân dung Sir Robert Peel qua tranh vẽ và hóa thân của diễn viên Nigel Lindsay.

Năm 1809, ông bắt đầu tham gia chính trị, và được bầu làm nghị sĩ quận Cashel, Tipperary thuộc Ireland. Người bảo lãnh cho ông trong cuộc bầu cử (bên cạnh cha ông) là Toàn quyền Ireland, Ngài Arthur Wellesley, sau này là Công tước Wellington và là Thủ tướng nước Anh, người mà sự nghiệp chính trị của Peel sẽ gắn bó trong suốt 25 năm sau này.

Peel đã có bài phát biểu đầu tiên trước công chúng vào đầu năm 1810, khi được Thủ tướng Spencer Perceval chọn để trả lời bài phát biểu thứ hai của nhà vua. Bài diễn văn của ông đã rất thành công và gây được tiếng vang lớn. Theo như nhận xét của Charles Abbot thì đây là "bài phát biểu đầu tiên tốt nhất kể từ sau William Pitt."

Bộ trưởng Nội vụ

Robert Peel được coi là một trong những ngôi sao đang lên của đảng Tory (sau này là đảng Bảo thủ), lần đầu tiên ông tham gia vào nội các năm 1822 với chức danh là Bộ trưởng Nội vụ.

Trong thời gian tại nhiệm (từ 1822-1827), ông đã đề xuất nhiều cải cách quan trọng của Luật Hình sự nước Anh: bỏ bớt một số tội danh phải bị tử hình, đơn giản hóa bằng cách bãi bỏ một số lượng lớn các đạo luật hình sự và củng cố các quy định này vào Bộ luật Hành động. Cải cách hệ thống nhà tù, giới thiệu nguồn kinh phí cho các quản ngục để họ an tâm công tác. Đặc biệt, ông hướng đến việc giáo dục cho các tù nhân hơn là trừng phạt họ, giúp họ tái hòa nhập với cộng đồng.

Ông đã từ chức Bộ trưởng Nội vụ sau khi Chính phủ của Thủ tướng Lord Liverpool ra đi và được thay thế bởi George Canning. Nhưng sau đó ông trở lại vị trí Bộ trưởng Nội vụ khi người đồng minh lâu đời của ông là Công tước Wellington trở thành Thủ tướng nước Anh. Trong thời gian này, ông được coi là nhận vật số hai trong đảng Tory, chỉ sau Thủ tướng Wellington.

Trong nhiệm kỳ thứ 2 này (1-1828 đến 11-1830), ông tập trung cải cách lực lượng Cảnh sát thủ đô London và đưa ra 9 nguyên tắc hoạt động của lực lượng. Những nguyên tắc này vẫn còn giá trị cho đến ngày hôm nay.

Cải cách cảnh sát

Trước tình hình tội phạm tại thủ đô London ngày một tăng cao, để ổn định tình hình an ninh và trật tự xã hội, năm 1829, Robert Peel quyết định thành lập Lực lượng Cảnh sát Metropolitan trụ sở tại Scotland Yard, với khoảng 1.000 nhân viên. Lực lượng này được tổ chức tốt, chuyên nghiệp, chính quy và phải mặc đồng phục. Họ chỉ được trang bị cây baton bằng gỗ, không mang theo vũ khí. Họ chỉ được sử dụng vũ khí khi thật sự cần thiết.

Về mặt pháp lý, họ có thẩm quyền bắt giữ những người đáng ngờ. Họ được phân công theo đội để đi tuần tra vào ban đêm, những nơi đông người hoặc những dịp lễ. Đặc biệt, lực lượng Cảnh sát Metropolitan hoạt động một cách độc lập, không bị ảnh hưởng bởi chính trị hay đảng phái.

Cảnh sát Metropolitan đã rất thành công trong việc cắt giảm tội phạm ở London. Nhờ thế dân chúng trên toàn quốc ngày càng biết đến lực lượng cảnh sát thành đô của Robert Peel. Đến năm 1857, tất cả các thành phố của Anh buộc phải thành lập lực lượng cảnh sát của chính họ dựa trên hình mẫu là lực lượng Cảnh sát thành đô London. Được biết đến như là cha đẻ của cảnh sát hiện đại, Robert Peel đã phát triển Nguyên tắc Cảnh sát (còn gọi là Nguyên tắc Peelian) xác định các yêu cầu đạo đức mà nhân viên cảnh sát buộc phải tuân thủ. Năm 1829, khi đặt ra 9 nguyên tắc hoạt động của lực lượng cảnh sát, Sir Robert Peel tuyên bố: "Cảnh sát là công chúng và công chúng là cảnh sát”.

9 nguyên tắc hoạt động của Cảnh sát

Vào những thời điểm khác nhau trong lịch sử, công chúng và lực lượng Cảnh sát khắp nước Anh cũng như trên thế giới dường như mâu thuẫn với nhau. Lý do là dân chúng không tin tưởng lực lượng cảnh sát có thể mang lại an toàn và công bằng cho họ. Để giải quyết mâu thuẫn này, Robert Peel đã đưa ra 9 nguyên tắc làm kim chỉ nam cho các hoạt động của cảnh sát. Người ta thường gọi là 9 nguyên tắc Peelian.

- Nguyên tắc 1: Mục đích tồn tại của lực lượng cảnh sát là ngăn ngừa tội phạm và duy trì trật tự.

- Nguyên tắc 2: Cảnh sát phụ thuộc vào sự chấp thuận và tin tưởng của công chúng để có thể làm việc hiệu quả.

- Nguyên tắc 3: Việc tuân thủ pháp luật của công chúng là dựa trên sự tự nguyện, điều này giúp đảm bảo và duy trì sự tôn trọng của công chúng đối với cảnh sát.

- Nguyên tắc 4: Công chúng càng hợp tác với cảnh sát thì càng giảm bớt việc sử dụng vũ lực không cần thiết.

- Nguyên tắc 5: Cảnh sát tìm kiếm và duy trì sự ủng hộ của dân chúng không phải bằng cách nghe dư luận, mà bằng cách liên tục chứng minh sự phục vụ dân chúng dựa trên sự công bằng tuyệt đối theo pháp luật.

- Nguyên tắc 6: Cảnh sát chỉ sử dụng vũ lực trong phạm vi cần thiết để đảm bảo dân chúng tuân thủ pháp luật hoặc để khôi phục lại trật tự khi việc thuyết phục, tư vấn và cảnh báo không thành công.

- Nguyên tắc 7: Các nhân viên cảnh sát phải nhớ rằng họ cũng là những thành viên của công chúng và mục đích của họ là phục vụ và bảo vệ công chúng.

- Nguyên tắc 8: Cảnh sát luôn luôn hành động dựa trên chức năng của họ và không bao giờ được phép chiếm đoạt quyền hạn của tư pháp.

- Nguyên tắc 9: Thước đo sự thành công của cảnh sát không phải là số vụ bắt giữ tội phạm, mà là không có tội phạm tại nơi mình quản lý.

Huyền thoại nước Anh

Robert Peel đã làm Thủ tướng nước Anh 2 nhiệm kỳ (1834-1835 và 1841-1846). Sir Robert Peel được công nhận là người sáng lập đảng Bảo thủ (năm 1834). Thuật ngữ "Bảo thủ" được đề nghị đặt tên đảng bởi một bài báo của J. Wilson Croker trong tạp chí Quarterly Review vào năm 1830.

Năm 1820, Robert Peel kết hôn với Julia Floyd, con gái út của tướng Sir John Floyd, 1st Baronet. Họ có 7 người con gồm 5 trai và 2 gái. Khi đang cưỡi ngựa trên đồi Constitution Hill ở London vào ngày 29-6-1850, không may ông bị ngã và mất 3 ngày sau đó ở tuổi 62. Robert Peel được an nghỉ tại thánh đường Peter, Drayton Bassett, Staffordshire, Vương quốc Anh.

Hoa Nam (tổng hợp)