Số người có HIV được điều trị ARV tăng hơn 50 lần

PGS-TS Nguyễn Hoàng Long, Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS, Bộ Y tế chia sẻ: Sau 20 năm triển khai điều trị HIV/AIDS hệ thống các cơ sở điều trị HIV/AIDS đã được thiết lập và mở rộng nhanh chóng để tăng nhanh độ bao phủ điều trị, tạo điều kiện thuận lợi cho người nhiễm HIV tiếp cận dịch vụ điều trị và duy trì điều trị lâu dài.

Từ 3 đến 5 cơ sở điều trị HIV/AIDS vào năm 2000 đến nay đã có 436 cơ sở. Trong đó có 8 cơ sở điều trị tại tuyến Trung ương; 77 cở sở tuyến tỉnh, TP; 351 cơ sở điều trị ARV tuyến huyện. Ngoài ra còn có các cơ sở điều trị ARV tại 37 trại giam; 6 cơ sở điều trị tại trung tâm 6 và cơ sở tôn giáo, 3 phòng khám tư nhân.

Đến nay trên cả nước có hơn 42.000 bệnh nhân đang nhận thuốc ARV từ nguồn BHYT tại 188 cơ sở điều trị HIV/AIDS. Ảnh: V.H

Đặc biệt, số bệnh nhân được điều trị tăng hơn 50 lần so với khi bắt đầu triển khai điều trị ARV mở rộng tại Việt Nam (năm 2004). Đến nay có gần 140.000 bệnh nhân đang điều trị ARV, trong đó có 5.000 bệnh nhi, TS Nguyễn Hoàng Long cho biết.

Bên cạnh đó, nhiều mô hình chăm sóc điều trị được triển khai như: Mô hình Treatment 2.0; điều trị nhanh, điều trị trong ngày, cấp pháp thuốc nhiều tháng, lồng ghép dịch vụ tư vấn xét nghiệm-điều trị ARV, lồng ghép dịch vụ HIV/lao, HIV/viêm gan vi-rút.

Tỷ lệ bệnh nhân điều trị ARV có thẻ BHYT tăng lên nhanh chóng từ 30% (2015) đến nay là trên 90%. Nhiều tỉnh, TP đạt 100% bệnh nhân đang điều trị ARV có thẻ BHYT như Ninh Thuận, Lai Châu, Cao Bằng, Cà Mau. 42 tỉnh, TP có tỷ lệ bao phủ BHYT trong bệnh nhân điều trị ARV trên 90%. Đến 31-10-2019 có hơn 42.000 bệnh nhân đang nhận thuốc ARV từ nguồn BHYT tại 188 cơ sở điều trị HIV/AIDS.

Chất lượng điều trị luôn được bảo đảm và ngày càng nâng cao: Tỷ lệ bệnh nhân được duy trì điều trị thuốc ARV sau 12 tháng ở mức độ trên 80% . Năm 2018, tỷ lệ này là 88%. Xét nghiệm tải lượng HIV được thực hiện thường quy từ năm 2015. Năm 2018 có 61% bệnh nhân được làm xét nghiệm tải lượng HIV. Trong đó, có 95% có tải lượng HIV dưới ngưỡng ức chế và 93% có tải lượng HIV dưới 200 bản sao/ml. Các bằng chứng khoa học cho thấy khi tải lượng HIV dưới 200 bản sao/ml thì người bệnh không thể truyền HIV sang người khác qua quan hệ tình dục. Như vậy, điều trị HIV/AIDS góp phần đáng kể vào dự phòng lây nhiễm HIV.

Số trẻ em nhiễm HIV do lây truyền HIV từ mẹ có xu hướng liên tục giảm từ năm 2012 đến nay, tỷ lệ lây truyền HIV từ mẹ sang con ở những trẻ được điều trị dự phòng bằng ARV trong 3 năm gần đây đều dưới 2%.

Việc mở rộng điều trị ARV đã giảm đáng kể số người tử vong do AIDS. Trong những năm 2009 số ca nhiễm HIV báo cáo tử vong hàng năm khoảng 7.000 đến 8.000 ca, đến nay số ca tử vong báo cáo khoảng 1.000-2.000 ca tử vong mỗi năm.

TS Nguyễn Hoàng Long cho biết, thời gian tới ngành y tế sẽ tiếp tục mở rộng dịch vụ điều trị, tăng số người được điều trị ARV, triển khai các sáng kiến, cập nhật các khuyến cáo mới của Tổ chức Y tế thế giới. Đồng thời, mở rộng mô hình cung cấp dịch vụ toàn diện cho điều trị HIV, lao và điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con tại tuyến huyện, điều trị trong trại giam, cơ sở điều trị khép kín…

Tiếp tục triển khai các can thiệp về quản lý chất lượng điều trị, dự phòng và giám sát HIV kháng thuốc, tăng cường năng lực hỗ trợ kỹ thuật về điều trị HIV/AIDS tại các tỉnh, TP; triển khai các hoạt động thông tin truyền thông về hiệu quả điều trị thuốc ARV đến các cộng đồng nguy cơ cao; chuẩn hóa công nghệ thông tin trong quản lý điều trị HIV đáp ứng được yêu cầu khám chữa bệnh BHYT; thúc đẩy mở rộng thị trường cung ứng thuốc ARV trong nước tạo thuận lợi cho việc cung ứng thuốc ARV qua BHYT.

Phát biểu tại lễ mít tinh hưởng ứng Tháng hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS và Ngày thế giới phòng, chống AIDS năm 2019, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam nhấn mạnh: Ở Việt Nam hiện vẫn còn khoảng 50.000 người bệnh chưa biết được chính xác bệnh tật của mình và chưa được điều trị một cách quy củ. Trong số đó có những người tự điều trị. Chúng ta không thể lơ là.

Nếu không tiếp tục nỗ lực phòng căn bệnh này, thì nó sẵn sàng quay trở lại. Để đề phòng nó, đầu tiên phải nói không với ma túy, không với mại dâm. Phải có các biện pháp để tất cả mọi người phòng ngừa sự lây nhiễm. Có những người vẫn bị lây nhiễm thì nhất định phải được phát hiện sớm ngay. Nếu chúng ta phát hiện được sớm ngay và điều trị kịp thời.

“Chỉ còn 1 năm để chúng ta đạt được mục tiêu 90-90-90, chúng ta cần phải có một kế hoạch rất cụ thể và tập trung cả phòng, cả điều trị, nhưng chắc chắn trong năm 2020, chúng ta phải làm được một việc, để chỉ tiêu trực tiếp nhất phải đạt-đó là 90% số người nhiễm được điều trị bằng ARV. Vấn đề không phải vì kinh phí mà cần tuyên truyền làm sao để những người này biết mình bị nhiễm HIV”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Vân Hà