Số phận 12 đại dự án thua lỗ hiện ra sao?

Nhà máy sản xuất đạm Ninh Bình - một trong những đơn vị làm ăn thua lỗ, kém hiệu quả

Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ vừa có báo cáo gửi các đại biểu Quốc hội về tình hình và kết quả xử lý tồn tại, yếu kém của các dự án, DN chậm tiến độ, kém hiệu quả thuộc ngành Công Thương.

Giảm lỗ, dần hoạt động

Theo Bộ Công Thương, sau hơn một năm triển khai xử lý, trong số 6 nhà máy trước đây có hoạt động sản xuất kinh doanh thua lỗ, thì đến nay đã có 2 nhà máy hoạt động sản xuất kinh doanh có lãi (gồm Dự án nhà máy sản xuất phân bón DAP số 1 - Hải Phòng và Dự án khai thác và tuyển quặng sắt mỏ Quý Xa; Dự án nhà máy gang thép Lào Cai (Dự án nhà máy thép Việt – Trung), 4 dự án còn lại đã từng bước giảm lỗ và hoạt động sản xuất kinh doanh dần đi vào ổn định (gồm Nhà máy sản xuất đạm Ninh Bình, Nhà máy sản xuất đạm Hà Bắc, Nhà máy sản xuất phân bón DAP số 2 - Lào Cai, Công ty DQS).

Trong số 3 dự án trước đây bị dừng sản xuất kinh doanh đến nay đã có 1 dự án vận hành sản xuất trở lại được một phần của Nhà máy (Dự án Nhà máy sản xuất xơ sợi polyester Đình Vũ).

Đối với 3 dự án trước đây đầu tư xây dựng dở dang, ngoài Dự án Nhà máy bột giấy Phương Nam đang thực hiện phương án bán đấu giá toàn bộ tài sản và hàng hóa tồn kho, thì 2 dự án còn lại đều đang tích cực thực hiện các biện pháp để tiếp tục triển khai đầu tư hoàn thành dự án và đưa vào sử dụng (Dự án Nhà máy sản xuất NLSH Phú Thọ đang thực hiện việc tìm kiếm đối tác đầu tư để tiếp tục thực hiện Dự án, Dự án mở rộng giai đoạn 2 nhà máy gang thép Thái Nguyên đang triển khai thực hiện phương án thoái vốn nhà nước để tạo chủ động cho nhà đầu tư tiếp tục đầu tư dự án).

Nội dung quan trọng được Bộ Công Thương nhấn mạnh trong báo cáo, đó là: Việc xử lý các dự án, DN đã bảo đảm thực hiện theo đúng nguyên tắc của cơ chế thị trường; tự chủ, tự chịu trách nhiệm của DN; Nhà nước không cấp thêm vốn vào các dự án, đồng thời Chính phủ và Ban Chỉ đạo của Chính phủ đã chỉ đạo thực hiện việc rút thành công 1.000 tỷ đồng từ phần vốn góp của Tổng công ty Đầu tư và kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) vào dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 nhà máy gang thép Thái Nguyên.

Đã có doanh nghiệp làm ăn có lãi

Bộ Công Thương cũng đã có báo cáo về tình hình cụ thể ở các dự án, DN. Theo đó, đối với 6 dự án, doanh nghiệp đang vận hành sản xuất, kinh doanh, một số dự án đến năm 2017-2018 đã bắt đầu kinh doanh có lãi.

Ví dụ như: Dự án nhà máy sản xuất phân bón DAP số 1 - Hải Phòng năm 2016 phát sinh lỗ khá lớn là 420 tỷ đồng. Trong năm 2017, lãi 14,8 tỷ đồng; quý I/2018, đã lãi 15,8 tỷ đồng (quý I/2017 lỗ 37,6 tỷ đồng); Công ty DQS, trong quý I/2018, doanh thu ước thực hiện đạt 73,78 tỷ đồng, đạt 98,62% so với kế hoạch; đã nộp Ngân sách nhà nước 2,28 tỷ đồng; Dự án Nhà máy thép Việt Trung, đến hết năm 2016 lỗ hơn 1.000 tỷ đồng. Năm 2017, lợi nhuận trước thuế 423 tỷ đồng. Đến hết quý I/2018, lợi nhuận ước đạt 319 tỷ đồng, góp phần giảm số lỗ lũy kế xuống còn 446 tỷ đồng, nộp ngân sách 140 tỷ đồng.

Đối với 3 dự án, DN trước đây bị dừng sản xuất cũng đã có chuyển biến. Đối với Dự án Nhà máy sản xuất xơ sợi polyester Đình Vũ: Sau gần 31 tháng phải dừng sản xuất, đến ngày 10/4/2018, đã khởi động lại được một phần với việc vận hành lại 3 dây chuyền. Dự kiến đến tháng 12/2018, nhà máy sẽ chạy đủ 29 dây chuyền của phân xưởng kéo sợi. Dự án nhà máy sản xuất NLSH Bình Phước cũng đang tích cực thực hiện các công việc chuẩn bị cho việc khởi động lại Nhà máy, dự kiến vào quý II/2018.

Đối với 3 dự án đầu tư xây dựng dở dang: Đối với Dự án nhà máy bột giấy Phương Nam, Bộ Công Thương đang làm việc với các Bộ ngành liên quan để hoàn thiện phương án bán đấu giá trình Thủ tướng Chính phủ xem xét thông qua để tiếp tục triển khai bán đấu giá lần hai sau khi bán đấu giá Dự án không thành công lần đầu tiên. Đối với Dự án nhà máy sản xuất NLSH Phú Thọ, đây là dự án đầu tư xây dựng dở dang, Công ty cổ phần Hóa dầu và Nhiên liệu sinh học Dầu khí (PVB) đang tiếp tục triển khai phương án tìm kiếm đối tác đầu tư triển khai tiếp Dự án theo nguyên tắc đối tác hợp tác sẽ góp toàn bộ vốn còn thiếu để triển khai, hoàn thành Dự án. Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 nhà máy gang thép Thái Nguyên, sau khi thoái vốn nhà nước tại dự án thành công, sẽ huy động vốn bổ sung để tiếp tục triển khai dự án.

Làm rõ trách nhiệm tập thể, cá nhân sai phạm

Theo Bộ Công Thương, cùng với công tác rà soát, đánh giá tổng thể về thực trạng, nguyên nhân và triển khai thực hiện các giải pháp, phương án xử lý các dự án, DN, công tác thanh tra, kiểm toán, điều tra đã được chỉ đạo triển khai thực hiện tích cực, khẩn trương. Qua đó, toàn bộ 12 dự án, DN tới nay đều đã được tiến hành thanh tra, kiểm toán ở các cấp độ khác nhau để phát hiện các sai phạm, vi phạm pháp luật ở từng dự án, DN; qua đó làm rõ trách nhiệm của từng tổ chức, cá nhân có liên quan và xử lý nghiêm minh theo quy định của pháp luật.

Tập thể Đảng ủy Khối DN Trung ương đã thi hành kỷ luật với hình thức cảnh cáo đối các vi phạm, khuyết điểm của Ban Thường vụ Đảng ủy Tập đoàn Hóa chất Việt Nam các nhiệm kỳ 2005 - 2010 và 2010 - 2015 theo thông báo Kết luận tại Kỳ họp thứ 17 của Ủy ban Kiểm tra Trung ương ngày 18 tháng 9 năm 2017.

Đối với các cá nhân thuộc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam: Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã quyết định cách chức Bí thư và phó Bí thư Đảng ủy PVN và các chức vụ quản lý nhiệm kỳ 2010 - 2015 đối với 2 cá nhân; khai trừ ra khỏi Đảng đối với 1 cá nhân và khiển trách đối với 1 cá nhân đều là nguyên Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Tập đoàn PVN; 1 trường hợp đã bị kỷ luật cảnh cáo, cho thôi giữ chức Ủy viên Bộ Chính trị khóa XII và khai trừ khỏi Đảng.

Đối với các cá nhân thuộc Tập đoàn Dệt may Việt Nam, tất cả thành viên Hội đồng quản trị của Vinatex qua các thời kỳ từ năm 2008 đến năm 2014 đều bị phê bình nghiêm khắc và nghiêm túc rút kinh nghiệm.
Đối với các cá nhân thuộc Tập đoàn Hóa chất Việt Nam (Vinachem), Ủy ban Kiểm tra Trung ương tại kỳ họp thứ 17 đã ra thông báo đề nghị Ban Bí thư xem xét, thi hành kỷ luật với 1 cá nhân nguyên là Chủ tịch Vinachem.

Ngày 17/11/2017, Thủ tướng Chính phủ đã có quyết định thi hành kỷ luật đối với trường hợp này bằng hình thức cách chức Chủ tịch Hội đồng thành viên Tập đoàn Hóa chất Việt Nam; kỷ luật cách chức tất cả các chức vụ trong Đảng với 1 cá nhân nguyên là Bí thư Đảng ủy, nguyên Chủ tịch HĐQT Tổng công ty, nguyên Chủ tịch HĐTV Vinachem; kỷ luật cảnh cáo đối với 02 cá nhân trong đó 1 cá nhân nguyên là Bí thư Đảng ủy, nguyên Chủ tịch HĐQT, Tổng công ty và 1 cá nhân nguyên là Phó Bí thư Đảng ủy, nguyên Tổng giám đốc Vinachem...

Đối với các cá nhân liên quan đến Vụ án “Cố lý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng xảy ra tại Công ty cổ phần hóa dầu và xơ sợi dầu khí (PVTex)”: Đã khởi tố 5 bị can về tội cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng, bắt tạm giam đối với 4 bị can và ra lệnh truy nã đặc biệt đối với 1 bị can là nguyên Tổng giám đốc PVTex.

Hiện nay, có tất cả 17 ngân hàng thương mại và 1 công ty tài chính cấp tín dụng để thực hiện 12 dự án với tổng số dư cấp tín dụng đến thời điểm 31 tháng 1/2018 là 20.847 tỷ đồng, giảm 193 tỷ đồng so với thời điểm 28/2/2017. Trong tổng số 20.847 tỷ đồng các ngân hàng thương mại cấp tín dụng đối với các dự án, có 17.335 tỷ đồng cấp tín dụng trung hạn (chiếm 83%, giảm 190 tỷ đồng), còn lại 3.512 tỷ đồng là cấp tín dụng ngắn hạn (chiếm 17%, giảm 3 tỷ đồng so với thời điểm ngày 28 tháng 02 năm 2017).
Một số dự án có dư nợ cấp tín dụng giảm như Dự án Nhà máy thép Việt Trung (giảm 466 tỷ đồng); Dự án nhà máy sản xuất đạm Ninh Bình (giảm 139 tỷ đồng) và Dự án nhà máy sản xuất phân bón DAP số 2 - Lào Cai (giảm 117 tỷ đồng).
Tổng dư nợ cấp tín dụng đối với các khoản vay tại các ngân hàng thương mại và tổ chức tín dụng ở 12 dự án đã giảm 193 tỷ đồng (từ thời điểm 28/2/2017 so với thời điểm ngày 31/1/2018); Nợ phải trả tại Ngân hàng Phát triển Việt Nam đã giảm trên 45 tỷ đồng (từ thời điểm ngày 31/12/2017 so với thời điểm ngày 31/12/2016).

Nguyễn Hà