Soi từng góc cạnh nhà tù Hỏa Lò thời thuộc địa

Nhà tù Hỏa Lò do thực dân Pháp xây dựng ở Hà Nội năm 1896, là một trong những nhà tù lớn và kiên cố vào bậc nhất Đông Dương lúc bấy giờ. Ảnh: Mô hình nhà tù Hỏa Lò thời xưa được trưng bày trong Khu di tích lịch sử Nhà tù Hỏa Lò.

Nhà tù có tổng diện tích 12.908m2, nằm ở khu đất được giới hạn bởi bốn phố Hỏa Lò, Hai Bà Trưng, Quán Sứ và Thợ Nhuộm ở Hà Nội ngày nay. Ảnh: Cổng chính của nhà tù Hỏa Lò nằm trên phố Hỏa Lò.

Nơi đây có năm khu nhà dùng để giam tù nhân và hai khu nhà giam các nghi can. Các hạng mục khác gồm nhà giám thị, bệnh xá, bếp, kho văn thư, phân xưởng... Bao quanh nhà tù là tường cao kiên cố. Ảnh: Dãy nhà giam nằm dọc phố Hai Bà Trưng, nay là mặt tiền tòa nhà Hanoi Tower.

Xà lim là khu giam giữ đặc biệt dành cho tử tù, tù nhân nguy hiểm, tù nhân vi phạm nội quy nhà tù. Vụ trí khu xà lim nằm ở góc Thợ Nhuộm - Quán Sứ ngày nay.

Khu xà lim có sân sinh hoạt riêng, được bao quanh bằng các bức tường.

Ngoài xà lim, nhà tù Hỏa Lò còn một khu gian giữ đặc biệt khác là cachot, tức khu ngục tối, nơi người tù bị nhốt biệt lập, bị cùm trong đêm, phải ăn, ngủ, vệ sinh tại chỗ. Vị trí khu cachot nằm ở góc Hai Bà Trưng - Quán Sứ ngày nay.

Khu trại nữ là nơi giam tù nhân nữ, nằm ở góc Hỏa Lò - Thợ Nhuộm, tách biệt với các khu nhà giam còn lại.

Cận cảnh cổng chính của nhà tù. Cổng chính và các công trình nằm dọc phố Hỏa Lò vẫn được giữ lại làm khu di tích sau khi nhà tù Hỏa Lò được giải tỏa để xây tòa nhà Hanoi Tower trong thập niên 1990.

Sau cổng chính là sân công vụ, được trồng khá nhiều cây xanh.

Nhà giám thị là nơi ở của các nhân viên trông giữ nhà tù, nằm bên phải sân công vụ khi đi từ cổng chính vào.

Khu bếp nằm gần nhà giám thị, là nơi chế biến thức ăn cho tù nhân và các nhân viên của nhà tù.

Kho văn thư nằm đối diện với nhà giám thị qua sân công vụ.

Nhà tù Hỏa Lò nhìn từ phố Quán Sứ. Giữa các khu nhà giam là khoảng sân sinh hoạt chung của tù nhân.

Giữa sân có một ngôi nhà bát giác, kiểu lầu vọng cảnh thường được xây ở các công viên, vườn hoa Việt Nam thời thuộc địa.

Cận cảnh khu nhà giam trên phố Hỏa Lò, bên phải cổng chính, thuộc phạm vi khu di tích hiện tại.

Toàn cảnh nhà tù Hỏa Lò xưa nhìn từ góc Hỏa Lò - Thợ Nhuộm.

Mặt trước nhà tù Hỏa Lò, thuộc phạm vi khu di tích ngày nay.

Mời quý độc giả xem video: Việt Nam quê hương tôi. (Nguồn: Youtube).

Quốc Lê