Sơn La: Công nhân công ty cao su ồ ạt nghỉ việc, người dân mong muốn điều gì?

(Clip: VTV)

Ông Tòng Văn Quân ở Củ Pe, xã Mường Bon, huyện Mai Sơn (Sơn La) từng làm Đội trưởng đội sản xuất của công ty cao su với 200 công nhân. Đến nay cả đội cũng chỉ còn khoảng 60 người.

Ông Quân nhớ lại: Năm 2007 cây cao su mới trồng ở Ít Ong - Thuận Châu 70 ha, rồi trồng tại Mai Sơn… Trước khi làm cao su ở xã cũng được đi gặp gỡ tiếp xúc các hội nghị tuyên truyền chỉ đạo của tỉnh, huyện có cả ban chỉ đạo phát triển cây cao su, xã cũng có, các trưởng bản cũng là thành viên của ban chỉ đạo.

Kinh tế Mường Bon khi đó khó khăn, nên khi nghe người ta nói về dự án cao su, nói về cây tỷ đô, khi ấy ông còn trẻ nên nhiệt huyết và hi vọng đây sẽ là có bước đột phá cho bà con. Nhưng trong thời gian làm công nhân, cuộc sống của gia đình ông bắt đầu phát sinh nhiều khó khăn, đi làm tới 6 - 7 năm nhưng không có bảo hiểm, không có quyền lợi.

Nhiều người dân tại Sơn La không còn mặn mà với cây cao su vì đã trồng một thập kỷ mà không hiệu quả.

“Công ty không đóng bảo hiểm vì lý do công nhân không làm đủ công, nhưng có việc cho công nhân làm đâu mà đòi đủ công. Việc khai thác mủ nếu tốt thì công nhân chắc chắn không bao giờ nghỉ. Đến năm 2015 công nhân nghỉ đi làm thuê nơi khác rất nhiều. Hơn nữa, khi đi họp thì toàn thấy họ “diễn” những cái không đúng với thực tế mình nhìn thấy nên tôi đã xin nghỉ từ năm 2016.”

Tại một số nơi, đặc biệt ở các địa bàn ít diện tích canh tác, việc thiếu đất đã làm nảy sinh một số bức xúc giữa người dân và công ty cao su.

Thiếu đất sản xuất do đã góp trồng cao su với công ty cùng với tình trạng cao su đến tuổi nhưng chưa khai thác được, hoặc đã khai thác nhưng người dân chưa được hưởng lợi… đã được phản ánh tới chính quyền và công ty. Tuy nhiên, hầu như vẫn chưa có một giải pháp nào đưa ra để giải quyết vấn đề này.

Ông Lường Văn Khi, người dân huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La cho biết hiện nay, hơn 300 người ở xã Mường Bo bây giờ xin nghỉ, xin rút bảo hiểm và không còn ai là công nhân nữa.

Người dân chia sẻ với phóng viên.

Người dân đã kiến nghị các giải pháp để giải quyết vấn đề hiện tại bao gồm những mong muốn như Công ty Cao su tăng mức lợi tức đề bù lại những mất mát của dân, mức lợi tức ít nhất phải tương đương với hộ canh tác ngô hoặc sắn (20-30 triệu/ha/năm), và Công ty Cao su trả lại đất cho dân để dân canh tác, ngoài ra họ có một mong muốn là công ty mua đứt đất của dân, để dân lấy tiền làm việc khác.

“Chúng tôi làm đơn nhiều lần, nhưng công ty cứ đẩy đi đẩy lại suốt. Sau đó chúng tôi làm đơn đến chính quyền địa phương và những cơ quan chức năng là sắp tới nếu không có phương án thì chúng tôi sẽ có kế hoạch chuyển cây cao su ra khỏi đất của tôi. Mong muốn của chúng tôi đề nghị trả lại đất vì cây cao su không hiệu quả”- một người dân Mường Bon cho biết.

Được biết, trước khi việc dự kiến chuyển cây cao su ra khỏi đất của bà con, ngày 28/10/2018 một cuộc đối thoại tại UBND xã Mường Bon với sự tham gia của Bí thư huyện ủy Mai Sơn, lấy ý kiến khắc phục. Tuy nhiên mọi việc đến nay vẫn chỉ dừng lại ở cuộc đối thoại.

Ông Lường Văn Hùng, người dân xã Mường Bon mong muốn “Đối với cơ quan nhà nước chúng tôi mong muốn UBND huyện, tỉnh chung tay vào cuộc để giải quyết cho bà con, nếu xem xét chủ trương trồng cây cao su mà không thành công thì cần trả lại đất cho bà con”.

Cây cao su đã không mang lại sinh kế cho người dân như mong đợi?

“Chúng tôi muốn có tư liệu sản xuất có tiền cho con ăn học đến nơi đến chốn, từ khi trồng cao su đời sống chúng tôi ngày càng khó khăn, mong các cấp xem xét giúp đỡ chúng tôi để cuộc sống đỡ vất vả” - ông Lương Văn Khi nói.

Trước những thông tin cho rằng, cây cao su không phù hợp với thổ nhưỡng và khí hậy ở phía Bắc, ông Đức cho hay: “Những ngày đầu tiên đã có rất nhiều ý kiến cho rằng khu vực này có trồng được cao su không, bước đầu đúng là gặp nhiều khó khăn so với Tây Nguyên, Đông Nam Bộ. Tuy nhiên, cán bộ hướng dẫn người dân đều từ miền Nam ra nên nắm được kỹ thuật tốt.

Đến năm 2010 – 2011, xảy ra hiện tượng rét lịch sử khiến một số cây chết, nhưng vùng Tây Bắc không ảnh hưởng lắm. Sau đó chúng tôi đã lấy những giống chịu lạnh về trồng, giờ cây cao su đã phát triển tốt. Đến nay, sau 3 năm khai thác, sản lượng đã vượt ngoài kỳ vọng nên đã khởi công xây nhà máy và khánh thành cuối năm ngoái.

Trao đổi với phóng viên, ông Lường Văn Dương, Chủ tịch UBND xã Mường Bon, huyện Mai Sơn cho biết, vừa qua Tổng công ty cao su mời các hộ dân trên địa bàn xã họp tìm phương án giải quyết. Công ty và chính quyền đưa ra các phương án hỗ trợ sản xuất, một là được hỗ trợ vay ngân hàng mua bò, lợn, gà, hỗ trợ trồng cây dưới tán cao su, hỗ trợ giống nhưng dân không làm, trong khi mủ cao su thì chưa đến tuổi khai thác.

Theo ông Trần Hữu Hùng, Trưởng phòng Nông nghiệp Thuận Châu thì hiện tại chỉ giải quyết được mấy kiến nghị. Đó là đất của bà con mà chưa trồng thì trả lại cho bà con, công ty cũng đã trả. Còn những cây 10 - 11 năm thì đã to lắm rồi thời điểm triển khai thì có chủ trương như vậy, nhưng giờ giá xuống thấp, sản lượng thấp thì cũng chỉ biết động viên bà con thôi.

Trưởng Ban Tuyên giáo huyện ủy Mai Sơn Nguyễn Sơn Hải thì cho rằng, bà con Củ Pe khi di dân đến đây cũng gặp nhiều khó khăn, tuy nhiên bằng việc song song với cây cao su bà con phải cố gắng công việc của mình vì điều kiện kinh tế xã hội mỗi vùng khác nhau. Chính quyền có sự khắc phục, sao cho cuộc sống tốt nhất cho người dân tốt nhất. Giờ khó khăn huyện đã mấy lần cùng công ty cao su đối thoại trực tiếp với người dân rồi.

Bảo Hà - Xuân Thái