Sóng gió đã qua

Thổ Nhĩ Kỳ và Đức đã trải qua những ngày tháng “cơm chẳng lành, canh chẳng ngọt” khi hai đồng minh NATO bất đồng sâu sắc về một số vấn đề liên quan chính trị. Mối quan hệ xuống dốc nghiêm trọng kể từ khi An-ca-ra bắt giữ một số công dân Đức và Béc-lin chỉ trích mạnh mẽ cách thức của Thổ Nhĩ Kỳ trong xử lý vụ đảo chính bất thành hồi giữa năm 2016, cũng như các vấn đề liên quan người Cuốc. Tuy nhiên, mối quan hệ này trong vài tháng gần đây đã được cải thiện, nhất là sau khi Thổ Nhĩ Kỳ trả tự do cho nhà báo Đức gốc Thổ Nhĩ Kỳ Đ.Y-u-xen hồi tháng 2 và dỡ bỏ lệnh cấm rời khỏi lãnh thổ đối với nữ nhà báo Đức M.Tô-lu.

Chương trình nghị sự ưu tiên của Tổng thống T.Éc-đô-gan trong chuyến thăm Đức là bỏ lại đằng sau những khúc mắc trong quan hệ chính trị để thực hiện các bước đi nhằm thúc đẩy quan hệ kinh tế song phương trên cơ sở đôi bên cùng có lợi. Vượt qua những khác biệt trong nhiều vấn đề, Thủ tướng Đức A.Méc-ken và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ T.Éc-đô-gan đã cam kết xây dựng lại mối quan hệ song phương vốn bị “đóng băng” sau cuộc khủng hoảng kéo dài. Hai nhà lãnh đạo nhất trí rằng, cần hàn gắn lại các mối quan hệ truyền thống đã bị tổn hại. Thủ tướng A.Méc-ken khẳng định, Đức và Thổ Nhĩ Kỳ đều được hưởng lợi ích chiến lược chung từ các mối quan hệ tốt đẹp và đối thoại là cách thức hiệu quả nhất để vượt qua những khác biệt giữa hai nước.

Tổng thống T.Éc-đô-gan cũng thể hiện thái độ thiện chí khi đề cập tương lai các dự án hợp tác phát triển, hứa hẹn mang lại lợi ích cho cả hai nước.

Trong bối cảnh nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ đang trong khủng hoảng và đối mặt sức ép từ Mỹ, thúc đẩy hợp tác kinh tế là một trong những mục tiêu quan trọng trong chuyến thăm Đức của ông T.Éc-đô-gan. Theo nhận định của các chuyên gia, tâm điểm chuyến thăm Đức của Tổng thống T.Éc-đô-gan là vấn đề khủng hoảng kinh tế tại Thổ Nhĩ Kỳ. Theo đó, mục tiêu của An-ca-ra là đạt được sự hỗ trợ về mặt chính trị và kinh tế của cường quốc kinh tế số một Liên hiệp châu Âu (EU). Tổng thống T.Éc-đô-gan khẳng định, chính phủ của ông sẽ nỗ lực để đáp ứng đầy đủ các tiêu chí của EU nhằm đạt được việc tự do hóa thị thực. Ông cũng nhấn mạnh tự do hóa thị thực, hiện đại hóa thỏa thuận liên minh thuế quan giữa Thổ Nhĩ Kỳ và EU, cũng như khôi phục các cuộc đàm phán về Thổ Nhĩ Kỳ gia nhập EU sẽ mang lại lợi ích cho cả hai bên. Sau những rạn nứt quan hệ với Mỹ, Thổ Nhĩ Kỳ gần đây lại lên tiếng khẳng định tiếp tục thúc đẩy tiến trình gia nhập ngôi nhà chung châu Âu, dù có thời điểm ông từng thể hiện sự thờ ơ với EU. Nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ muốn cải thiện quan hệ với Đức, với hy vọng Béc-lin sẽ hỗ trợ An-ca-ra đẩy nhanh tiến trình này.

Mối quan hệ lợi ích giữa hai quốc gia còn có thể được thúc đẩy trong việc tìm tiếng nói chung trong các vấn đề quốc tế và cuộc chiến chống khủng bố. Sau cuộc gặp người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ tại thủ đô Béc-lin, Bộ trưởng Nội vụ Đức H.Xi-hốp-phơ nói rằng, An-ca-ra là một đối tác quan trọng của Đức trong cuộc chiến chống khủng bố. Thủ tướng Đức A.Méc-ken và các nhà lãnh đạo của Thổ Nhĩ Kỳ, Nga và Pháp có kế hoạch tổ chức một hội nghị cấp cao bàn về tình hình tại Xy-ri vào tháng 10 tới. Đây cũng là cơ hội để ông T.Éc-đô-gan hóa giải những bất đồng giữa hai bên về vấn đề người Cuốc. Ông thúc giục Đức tăng cường cuộc chiến chống các nhóm bị đặt ngoài vòng pháp luật như đảng Công nhân người Cuốc (PKK) và phong trào Hồi giáo của giáo sĩ P.Gu-len, nhân vật đang sống lưu vong tại Mỹ và bị chính quyền An-ca-ra cáo buộc chủ mưu vụ đảo chính bất thành hồi tháng 7-2016. Tổng thống T.Éc-đô-gan cũng kêu gọi Đức dẫn độ hàng trăm nghi phạm ủng hộ giáo sĩ Gu-len.

Thổ Nhĩ Kỳ và Đức cùng nỗ lực tháo gỡ dần các nút thắt trong quan hệ hai nước vốn nhiều khúc mắc thời gian qua. Với những cam kết hợp tác trong nhiều vấn đề, Đức và Thổ Nhĩ Kỳ đã bước qua sóng gió và đưa mối quan hệ sang một trang mới, vì lợi ích của hai quốc gia đồng minh NATO.

Thái Thanh