Sống không điện, nước giữa thế kỷ 21

Người dân làng Canh Tiến, xã Canh Liên (huyện Vân Canh) vì quá bức xúc bởi đời sống không có điện nên tự mua máy phát điện mini về dùng. Ảnh: VĐT.

Sống chung với đèn dầu

Theo ông Nguyễn Bá Đẩu, Phó Chủ tịch UBND huyện Vân Canh, xã Canh Liên có nhiều làng vùng sâu hiện chưa có điện, huyện đang có kế hoạch kéo điện lưới quốc gia về 3 làng, gồm làng Chồm, làng Cát và làng Trà Bông, riêng làng Canh Tiến do nằm cách xa trung tâm xã đến hơn 20 cây số, địa hình đồi núi rất trắc trở nên chưa thể tính chuyến kéo điện lưới quốc gia về được.

Từ trước đến nay, để giải quyết việc thắp sáng cho bà con làng Canh Tiến, Nhà nước hỗ trợ cho làng máy nổ và nhiên liệu để phát điện hàng đêm.

“Thế nhưng máy phát điện nhanh hư lắm, huyện phải cấp bổ sung liên tục. Thế nhưng đến nay thì làng không còn máy phát điện nào còn hoạt động được”, ông Đẩu cho hay.

Anh Diệp Đăng Dũng, 1 người dân làng Canh Tiến, kể: Năm 2000, Nhà nước cấp cho làng Canh Tiến 1 máy phát điện có công suất 10 ngựa, chỉ đủ thắp sáng được cho 60 hộ, nhưng máy điện này phải cung cấp cho 127 hộ nên quá tải, máy cháy. Vậy là huyện cấp máy mới.

Máy mới có công suất cao hơn, đến 28 ngựa, nhưng lại hư. Tính đến nay làng Canh Tiến đã được cấp 5 máy, nhưng không máy nào trụ được lâu, mang về chạy được vài ba tháng là hỏng. Máy hỏng, dân làng góp tiền để sửa chữa, chạy được vài ba hôm lại hỏng.

“Trước tình cảnh này, những hộ dân có điều kiện trong làng tự túc mua máy phát điện mini về chạy cung cấp điện cho gia đình vào ban đêm. Những hộ dân cận kề nếu có nhu cầu thì góp dầu vào để dùng điện, mỗi tháng góp 10 lít, nhưng công suất của máy chỉ đủ cung cấp cho 10 hộ.

Hiện nay, người dân làng Canh Tiến sắm được 4 máy điện, đồng nghĩa có khoảng 40 hộ được dùng điện. Nhưng không phải dùng thoải mái, ban đêm chỉ xem qua chương trình thời sự trên tivi và xem xong bộ phim là tắt. Số hộ còn lại vẫn chung sống với đèn dầu”, anh Dũng cho biết.

Dùng máy phát điện mini hàng đêm chỉ dám xem qua chương trình thời sự trên tivi và xem xong bộ phim là tắt máy. Ảnh: VĐT.

Trước thực trạng trên, 1 số đơn vị, nhà hảo tâm đã hỗ trợ kinh phí để lắp điện mặt trời tại 1 số điểm trường để các cháu mẫu giáo và tiểu học trong làng tiện việc học tập vào ban đêm.

Đầu năm 2020, huyện Vân Canh đã lắp xong điện năng lượng mặt trời cho điểm trường tiểu học và mẫu giáo của làng, lắp một số trụ điện chiếu sáng tại các ngã ba đường để người làng tiện việc đi lại. Sắp tới, khi công trình nhà văn hóa làng hoàn thành, huyện cũng sẽ tiến hành lắp điện năng lượng mặt trời để phục vụ sinh hoạt.

Bên cạnh đó, 1 số đơn vị còn ủng hộ tấm pin năng lượng mặt trời để lắp đặt cho người dân làng Canh Tiến trong tháng 7/2020 với tổng kinh phí dự kiến là gần 1,2 tỷ đồng, đây là công trình mang ý nghĩa thiết thực chào mừng đại hội đảng bộ các cấp.

Cần lắm nguồn sinh thủy

Một số điểm trường ở làng Canh Tiến đã được lắp điện mặt trời để phục vụ việc học tập của các cháu. Ảnh: VĐT.

Không chỉ “đói” điện, 152 hộ dân ở làng Canh Tiến còn triền miên gặp khó khăn về nước sinh hoạt. Tại làng Canh Tiến hiện có 9 bể nước sinh hoạt cung cấp nước cho 152 hộ gia đình, thế nhưng các công trình này hiện đã quá “già nua”, nên một số bể nước đã bị hỏng khóa van xả nước.

Thêm vào đó, đường ống dẫn nước từ đập về làng cũng bị xuống cấp, rỉ sét, hư hỏng nên gây thất thoát nước.

Vì vậy, chỉ có một số hộ dân sống gần hồ chứa nước Núi Một thì còn nước sử dụng, còn người dân ở khu vực giữa làng thì thường xuyên thiếu nước sinh hoạt, nhất là trong mùa nắng nóng như hiện nay.

Ông Đinh Văn Diễn, Chủ tịch UBND xã Canh Liên, mong mỏi: “Công trình nước tự chảy tại làng Canh Tiến được xây dựng cách đây hơn 10 năm, một số hạng mục của các công trình đã xuống cấp.

Vào mùa khô, các công trình này không có nước, nên hầu hết các hộ dân phải xoay xở tìm kiếm nguồn nước mặt và tự bỏ tiền ra mua ống nước, đấu nối ống từ nguồn rồi đưa nước về nhà, nhưng hiệu quả không cao.

Chính quyền địa phương và người dân mong muốn huyện quan tâm đầu tư, xây dựng một số giếng khoan tại làng, để đảm bảo nguồn nước sử dụng cho các hộ gia đình”.

Chỉ những hộ dân sống gần hồ chứa nước Núi Một mới còn nước sinh hoạt để sử dụng. Ảnh: VĐT.

“Vừa qua, UBND huyện đã chỉ đạo các phòng, ban chuyên môn phối hợp với UBND xã Canh Liên tổ chức kiểm tra thực tế tình hình thiếu nước sinh hoạt của người dân làng Canh Tiến. Sắp tới, huyện sẽ hỗ trợ đào mới 2 giếng nước sử dụng chung tại làng Canh Tiến và có hướng khảo sát, khắc phục sửa chữa những hư hỏng của đường ống cấp nước sinh hoạt bị hư hỏng về các bể chứa nước sinh hoạt của làng”, ông Nguyễn Bá Đẩu, Phó Chủ tịch UBND huyện Vân Canh.

Vũ Đình Thung