SSI Research: Tín hiệu dịch chuyển chính sách từ kích thích tài khóa sang tiền tệ

Tăng trưởng quý 2 khó khả quan

Theo báo cáo vĩ mô vừa được SSI Research công bố, chỉ số sản xuất công nghiệp tháng 5 báo trước tình hình sản xuất của quý 2 sẽ không có nhiều cải thiện.

"Mặc dù khai khoáng là ngành kéo lùi tăng trưởng chung nhưng nếu chỉ tập trung vào việc tăng khai thác dầu khí, chúng ta sẽ không thấy và giải quyết được vấn đề căn bản đang tồn tại trong ngành công nghiệp chế biến chế tạo", báo cáo của SSI Research cho biết.

Tăng trưởng các ngành công nghiệp CBCT 5 tháng. Nguồn: TCTK

Trong ngành chế biến chế tạo, SSI Research lưu ý đến 2 ngành vốn có tăng trưởng cao, là nhân tố thúc đẩy tăng trưởng chung nhưng đang có dấu hiệu chậm lại rõ rệt. Đó là ngành Sản xuất kim loại và Sản xuất xe có động cơ.

Sản xuất kim loại, ngành có tăng trưởng rất cao và đóng góp chính cho đà tăng của toàn ngành công nghiệp đã giảm tốc mạnh từ +42,9% xuống +7,6%. Trong báo cáo tháng 4, SSI Research đã cảnh báo về mức tồn kho cao của ngành này. Sang tháng 5, chỉ số tồn kho ngành sản xuất kim loại tiếp tục tăng lên +82,4% (cùng kỳ giảm -5,4%).

"Tồn kho cao chắc chắn sẽ làm tăng trưởng của ngành giảm sút, kéo giảm chỉ số công nghiệp nói chung trong những tháng tới", báo cáo nhận định.

Chỉ số công nghiệp & tồn kho sản xuất kim loại. Nguồn: TCTK

Sản xuất xe có động cơ cũng giảm từ +7,5% xuống +1% với chỉ số tồn kho tháng 4 lên tới +158,9%. Chỉ số tồn kho của ngành Sản xuất xe có động có xu hướng tăng trong khi chỉ số sản xuất giảm cho thấy 2 vấn đề, một là sức cầu tiêu thụ sản phẩm và hai là sức ép cạnh tranh của hàng nhập khẩu.

Theo số liệu thống kê của VAMA, trong 5 tháng đầu năm 2017, số xe sản xuất trong nước giảm -4% trong khi số xe nhập khẩu nguyên chiếc tăng +18% so với cùng kỳ năm trước Tổng lượng xe sản xuất trong nước và nhập khẩu 5 tháng chỉ tăng +1% trong khi cùng kỳ 2016 tăng +31,4%.

"Như vậy có thể thấy sức ép hội nhập đang tạo ra bất lợi khá rõ cho ngành sản xuất xe có động cơ trong khi các ngành được cho là hưởng lợi từ FTA như dệt may, giày da lại chưa tạo ra đủ tăng trưởng để bù đắp", báo cáo đánh giá.

Chỉ số công nghiệp & tồn kho sản xuất xe có động cơ. Nguồn: TCTK

Tín hiệu dịch chuyển chính sách từ kích thích tài khóa sang tiền tệ

SSI Research cho rằng, mục tiêu tăng trưởng 6,7% cho cả năm 2017 vẫn được Chính phủ quyết tâm thực hiện, tuy nhiên tăng trưởng cao trong thời gian ngắn luôn đi kèm với rủi ro.

"Chúng tôi nhận thấy tín hiệu dịch chuyển thúc đẩy kinh tế từ chính sách từ tài khóa sang chính sách tiền tệ. Dù đây là giải pháp ít gây áp lực thâm hụt ngân sách và tăng hiệu quả đầu tư do nguồn vốn hướng đến khối tư nhân nhiều hơn, rủi ro lạm phát sẽ cao hơn trong dài hạn cũng như có thể xuất hiện bong bóng tài sản", báo cáo nêu rõ.

Tăng trưởng tín dụng 6 năm gần đây. Nguồn: NHNN

SSI Research nhận định, trong ngắn hạn, lạm phát và thanh khoản trên thị trường tiền tệ đều đang tạo thuận lợi cho nới lỏng chính sách. Lạm phát tháng 5 là một số âm, đây là lần đầu tiên trong 20 tháng lạm phát giảm. Lãi suất liên ngân hàng kỳ hạn qua đêm nhanh chóng hạ nhiệt từ 4,53% xuống 1,8%. Cầu trái phiếu sơ cấp cải thiện nhanh, đặc biệt ở các kỳ hạn ngắn với tỷ lệ đăng ký dự thầu kỳ hạn 5 năm đã tăng từ mức bình quân 252% trong tháng 4 lên 381% trong tháng 5.

Lãi suất trúng thầu trái phiếu giảm mạnh. Nguồn: HNX

Theo SSI Research, nới lỏng tiền tệ, tín dụng có thể đi vào bất động sản và thúc đẩy trở lại các ngành sản xuất vật liệu xây dựng, trong đó có ngành Sản xuất kim loại. Tuy nhiên đây là một lựa chọn đầy rủi ro. Ngược lại nếu giải ngân vốn ngân sách và hướng đầu tư tới các dự án hạ tầng sẽ vừa tăng nhu cầu vật liệu xây dựng, vừa tạo ra sức lan tỏa cao. Mâu thuẫn ở nút thắt ngân sách “có tiền mà không tiêu hết” trong khi nhu cầu đầu tư hạ tầng vô cùng lớn là điểm mấu chốt cần tập trung giải quyết để có tăng trưởng bền vững, tất nhiên với điều kiện phải kiểm soát tốt hiệu quả đầu tư.

Trong cán cân cung cầu của năm 2017, những giải pháp thúc đẩy sức cung, đặc biệt từ phía doanh nghiệp trong nước nên được chú trọng để tạo tăng trưởng. Cung sản xuất phụ thuộc lớn vào khối FDI có thể giải quyết nhu cầu tăng trưởng trước mắt nhưng lại tiềm ẩn rủi ro khó lường (ví dụ sự cố Galaxy Note 7) cũng như rủi ro môi trường và xã hội.

"Gần đây chúng tôi nhận thấy có những thay đổi đáng ghi nhận như chính sách thuế theo tỷ lệ nội địa hóa đối với ô tô hay thu hồi dự án FDI giao lại cho doanh nghiệp trong nước như trường hợp dự án thép Dung Quất", báo cáo viết.

SSI Research cho rằng năm 2017 vẫn nên là năm củng cố nền tảng thông qua cải cách thể chế, tạo nội lực vững chắc để có tăng trưởng cao hơn cho các năm tiếp theo. Tạo tăng trưởng nhanh bằng thúc đẩy sức cầu thông qua chính sách tiền tệ không giải quyết được cơ bản các nút thắt của nền kinh tế, không những thế lại tiềm ẩn rủi ro cho dài hạn.