Sự cố ngoại giao bất ngờ giữa Cu-ba và Mỹ

Vụ việc trở nên phức tạp sau khi Bộ Ngoại giao Mỹ mới đây thông báo đã trục xuất hai nhà ngoại giao Cu-ba khỏi nước này hồi tháng 5 sau các “vụ tai nạn” của các nhân viên ngoại giao Mỹ ở Ha-va-na. Theo Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Hi-thơ Nau-ớt (Heather Nauert), bản chất vụ tai nạn không rõ ràng, nhưng các nhân viên Đại sứ quán Mỹ tại Cu-ba đã về nước “vì lý do y tế”. Bà Hi-thơ Nau-ớt cho biết, đến nay vẫn chưa thể xác định nguyên nhân gây ra một loạt triệu chứng tổn thương về thể chất của những nhân viên ngoại giao Mỹ làm việc ở Ha-va-na. Theo bà Hi-thơ Nau-ớt, các nhà điều tra chưa có lời giải thích xác thực cho sự cố nhưng nhấn mạnh đây là vụ việc “rất nghiêm trọng”. Hiện Cục Điều tra Liên bang (FBI) và Cơ quan An ninh ngoại giao Mỹ đang nỗ lực điều tra vụ việc này.

Bộ trưởng Ngoại giao Cu-ba Bru-nô Rô-đri-ghết (Bruno Rodriguez) phát biểu tại buổi lễ mở lại Đại sứ quán Cu-ba ở Oa-sinh-tơn năm 2015. (Ảnh minh họa). Ảnh: Getty Images

Sự việc nảy sinh bắt đầu từ mùa thu năm 2016 khi một loạt nhân viên ngoại giao Mỹ làm việc tại Ha-va-na đột nhiên mắc chứng mất thính lực. Một số người trong số này đã buộc phải trở về Mỹ trước thời hạn do có triệu chứng bệnh trầm trọng hơn. Giới chức Mỹ xác nhận với hãng tin AP, có 5 nhân viên ngoại giao Mỹ là nạn nhân của vụ việc này. Một vài nhà ngoại giao trong số đó gần đây tới làm việc ở Đại sứ quán Mỹ được mở lại vào năm 2015-một phần kết quả của nỗ lực tái thiết mối quan hệ ngoại giao với Cu-ba của chính quyền Tổng thống Ba-rắc Ô-ba-ma (Barack Obama).

Bộ Ngoại giao Mỹ đã nêu ra vấn đề này với Chính phủ Cu-ba trong vài tháng và đã cử nhân viên y tế tới Ha-va-na nhưng không thể xác định chính xác điều gì đã xảy ra. Một giới chức Mỹ nói với CNN rằng: “Chúng tôi đã làm việc với phía Cu-ba để tìm hiểu xem điều gì đang xảy ra... Nó có vẻ rất kỳ lạ”.

Bộ Ngoại giao Cu-ba trong một tuyên bố đã bác bỏ bất kỳ sự dính líu nào của Cu-ba đối với sự cố xảy ra đối với các nhà ngoại giao Mỹ ở nước này. Cu-ba cho rằng, quyết định trục xuất các nhà ngoại giao Cu-ba là “vô lý và không có căn cứ”. Tuyên bố của Bộ Ngoại giao Cu-ba nêu rõ: “Cu-ba chưa bao giờ và sẽ không bao giờ cho phép việc lãnh thổ Cu-ba bị lợi dụng tiếp tay cho các hành động đối kháng với các nhà ngoại giao đã trình quốc thư và gia đình của họ". Chính phủ Cu-ba tái khẳng định lập trường sẵn sàng phối hợp với cơ quan chức năng Mỹ làm sáng tỏ các vụ tai nạn ở Ha-va-na”.

Bộ Ngoại giao Cu-ba cho biết đã mở một cuộc điều tra khẩn cấp, triệt để với sự ưu tiên cao nhất theo yêu cầu ở mức độ cao nhất của Chính phủ Cu-ba về vụ việc sau khi được phía Mỹ thông báo. Bộ Ngoại giao Cu-ba đã thành lập một ủy ban chuyên gia phân tích sự cố và tăng cường an ninh xung quanh Đại sứ quán Mỹ và nơi ở của các nhà ngoại giao Mỹ. Tuyên bố của Bộ Ngoại giao Cu-ba nêu rõ, Cu-ba được công nhận là một điểm đến an toàn cho các du khách và nhà ngoại giao, bao gồm cả các công dân Mỹ.

Sự cố ngoại giao giữa Cu-ba và Mỹ chưa rõ sẽ ảnh hưởng thế nào tới quan hệ mới được khôi phục chưa lâu giữa hai nước vốn đang gặp không ít trở ngại dưới thời chính quyền đương nhiệm ở Oa-sinh-tơn. Sau hơn nửa thập kỷ, Mỹ và Cu-ba đã tái thiết lập quan hệ ngoại giao vào năm 2015, mở cửa trở lại Đại sứ quán tại Oa-sinh-tơn và Ha-va-na, mở ra chương mới trong quan hệ giữa hai nước. Mặc dù chính quyền Tổng thống Mỹ Đô-nan Trăm (Donald Trump) đã dừng một số chính sách đối với Cu-ba của người tiền nhiệm Ba-rắc Ô-ba-ma, song Oa-sinh-tơn vẫn duy trì một số thay đổi, trong đó có việc mở cửa đại sứ quán tại quốc đảo này.

XUÂN PHONG