Sự kết thúc của các tập đoàn tội phạm lớn

Đối với một số người, bản án cho thấy một sự kết thúc. "Sự trị vì của Joaquín Guzmán Loera đối với các hoạt động tội phạm và bạo lực đã chấm dứt", Giám đốc FBI Christopher Wray nói.

Đối với những người khác, bản án là một minh chứng. "Có những người nói rằng cuộc chiến chống ma túy không đáng để tiến hành", ông Richard P. Donoghue, Công tố viên quận phía đông New York, nói. "Những người đó đã sai".

Một số người lại nói về chủ nghĩa anh hùng: Với phán quyết hôm nay, Bộ trưởng An ninh Nội địa Mỹ Kirstjen Nielsen đã gửi một thông điệp không thể nhầm lẫn tới các tội phạm xuyên quốc gia: Bạn không thể che giấu, không thể vượt quá tầm với của chúng tôi .

Những người khác bày tỏ cảm giác nhẹ nhõm. "Rõ ràng với bản án, tập đoàn tội phạm trị giá hàng tỷ đô la của Guzmán Loera phải chịu trách nhiệm vì đã làm ngập đường phố Mỹ với hàng trăm tấn cocaine cũng như một lượng lớn ma túy nguy hiểm khác như heroin và methamphetamine", theo quyền Tổng chưởng lý Matthew Whitaker.

Các quan chức này đều đưa ra các biến thể về một câu chuyện chiến tranh ma túy phổ biến: Một tên trùm toàn quyền kiểm soát xây dựng một đế chế tội phạm, để lại cái chết và sự hủy diệt trên đường đi của hắn ta. Lực lượng thực thi pháp luật theo dõi, bắt giữ và tống giam hắn ta, và trong trường hợp của El Chapo, bắt giữ và tái tống giam ông ta sau khi ông ta trốn thoát khỏi vụ án, và sau đó kết án ông.

Công chúng đón nhận câu chuyện này, xem nó nhiều lần, đầu tiên là tin tức trên CNN và sau đó là phim hư cấu trên Netflix. Nó đơn giản và dễ hiểu, và nó giúp người ta cảm thấy dễ ngủ vào ban đêm. Tuy nhiên, điều đó là sai. Nỗi ám ảnh với El Chapo và sự lộng hành của hắn, cũng như của các cộng sự và liên minh của hắn, phản ánh một quan điểm lỗi thời về buôn bán ma túy.

Quan điểm cho rằng thương mại ma túy bị chi phối bởi các tổ chức tích hợp theo chiều dọc, mỗi tổ chức được điều hành bởi một kẻ chủ mưu duy nhất như El Chapo, là một sự nhầm lẫn nguy hiểm, có thể làm suy yếu các nỗ lực quốc tế để ngăn chặn buôn bán ma túy và chống lại bạo lực của các nhóm tội phạm giống như Sinaloa Cartel.

Buôn bán ma túy kiểu mới

Lấy trường hợp của fentanyl. Cùng ngày El Chapo bị kết án, ở đâu đó trên nước Mỹ có từ 60-100 người đã chết vì dùng quá liều fentanyl, một loại thuốc phiện tổng hợp mạnh mẽ được sản xuất tại Trung Quốc và thường được buôn bán qua Mexico bởi các tổ chức tội phạm.

Năm 2018, fentanyl chiếm khoảng 30.000 người dùng quá liều tại Mỹ, theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh. Fentanyl chỉ là một đốm nhỏ trong thị trường ma túy Mỹ vào năm 2013. Ngày nay, nó đang thay thế heroin.

Các quan chức của Bộ Tư pháp Mỹ gần đây cho biết có 2 nhóm tội phạm lớn là El Elooo Sinaloa Cartel và Jalisco Cartel Thế hệ mới (CJNG) đứng sau sự tăng vọt của fentanyl.

Fentanyl, một loại thuốc phiện tổng hợp được sản xuất tại Trung Quốc.

Nhưng nhìn sâu hơn sẽ thấy một loạt các nhóm người Mỹ, Trung Quốc, Dominica, Ấn Độ và Mexico đã tham gia cung cấp fentanyl cho thị trường Mỹ, một số nhóm thực hiện hầu hết các hoạt động kinh doanh trực tuyến từ bên trong nước Mỹ. El Chapo và Sinaloa Cartel của ông ta không chịu trách nhiệm cho sự chuyển đổi này.

Và như một báo cáo gần đây của tổ chức nghiên cứu tội phạm châu Mỹ InSight Crime, về vai trò của Mexico trong thương mại fentanyl, được xuất bản với sự hỗ trợ từ Viện Wilson Center Mexico, việc loại bỏ các cartel và những ông trùm của họ cũng hầu như không có tác dụng gì trong việc làm chậm quá trình chuyển đổi này.

Lý do là sự gia tăng của ma túy tổng hợp đang thay đổi cấu trúc của thị trường ma túy bất hợp pháp. Các băng đảng Mexico được xây dựng để buôn bán ma túy như cocaine và heroin. Những loại thuốc này sử dụng nhiều lao động để sản xuất và mang lại lợi nhuận cao nhất khi được buôn bán ở quy mô lớn, nên có xu hướng khuyến khích sự hình thành của các tập đoàn tội phạm lớn, tập trung, có thể điều phối các mạng lưới sản xuất và phân phối xuyên quốc gia rộng lớn.

Ngược lại, chất tổng hợp có thể được sản xuất với giá rẻ từ các hóa chất tiền chất và đủ mạnh để sinh lãi ngay cả khi được sản xuất ở quy mô nhỏ: một chất tương tự fentanyl, carfentanil, mạnh hơn khoảng 100 lần so với fentanyl, và mạnh hơn khoảng 80-100 lần so với morphin.

Trong báo cáo của InSight Crime, các nhà nghiên cứu ví việc buôn bán ma túy tổng hợp với ngành công nghiệp vi mạch, trong đó sự đổi mới liên tục cho phép tiềm năng lớn hơn để phù hợp với các gói nhỏ hơn bao giờ hết.

Bởi vì fentanyl rất mạnh, nó có thể di chuyển trong các lô hàng nhỏ. Một phần lớn fentanyl được sản xuất tại Trung Quốc được gửi trực tiếp đến Mỹ thông qua bưu điện. Thậm chí nhiều hóa chất tiền chất cũng được sản xuất tại Trung Quốc và được gửi trực tiếp đến Mỹ.

Theo nhiều quan chức Mỹ và các chuyên gia y tế được InSight Crime tham khảo, thương mại trực tiếp từ Trung Quốc có thể chiếm số lượng lớn trong việc mang fentanyl đến thị trường Mỹ. Khi các loại thuốc này đến Mỹ, các thương nhân nhỏ bán thuốc trên web đen, các dịch vụ nhắn tin được mã hóa hoặc phương tiện truyền thông xã hội, tức loại bỏ hoàn toàn nhu cầu về các băng đảng.

Một số tiền chất fentanyl và fentanyl có di chuyển qua Mexico. Nhưng chúng đi qua rất nhiều bàn tay trên đường ra thị trường. Hai cảng chính ở Thái Bình Dương của Mexico, Lázaro Cárdenas và Manzanillo, phục vụ một số bậc thầy, bao gồm nhiều nhóm tội phạm có liên hệ sâu sắc ở châu Á từ thời họ sản xuất các loại ma túy tổng hợp khác, đặc biệt là methamphetamine.

Các tiền thân tìm đường đến các phòng thí nghiệm ở Sinaloa mà cả Mexico City và về phía Bắc, như Baja California, nơi chúng được sử dụng để sản xuất fentanyl và sau đó được buôn bán hàng loạt qua biên giới Mỹ. Cũng có khả năng một số tiền chất có thể vào Mỹ, sau đó đi qua Mexico để sản xuất ở phía biên giới Mexico, như một trường hợp gần đây.

Nói một cách đơn giản là có một loạt các tổ chức tham gia. Chẳng hạn, một lượng fentanyl đi qua Mexico được ngụy trang dưới dạng oxycodone và các loại thuốc kê đơn khác, vì người bán không muốn người dùng biết rằng họ đang dùng loại thuốc nguy hiểm nhất trên thị trường.

Và mặc dù thị trường toàn cầu về dược phẩm giả là rất lớn, nhưng nó chưa bao giờ là mục đích của các nhóm như Sinaloa Cartel, nó có nhiều khả năng là lĩnh vực của các tổ chức nhỏ hơn ở các khu vực biên giới như Tijuana, nơi phục vụ thị trường Mỹ quá đắt đỏ.

Fentanyl, với tiềm năng và khả năng sản xuất và vận chuyển tương đối dễ dàng, đưa ra một ví dụ cực đoan về lực lượng "vi mô hóa" buôn bán ma túy, nhưng thị trường cho các loại thuốc kế thừa như cocaine, heroin, cần sa và methamphetamine cũng bị phân mảnh, một phần vì việc bắt giữ và truy tố những ông trùm như El Chapo. Nhưng mặc dù các lực lượng an ninh ở Mỹ, Mexico và các nơi khác đã đóng một vai trò trong quá trình vi mô hóa buôn bán ma túy này, việc bắt giữ các ông trùm khác với việc triệt phá các tổ chức tội phạm.

Những ông vua không ngai

Các nhóm tội phạm lớn như Sinaloa Cartel và CJNG vẫn mạnh, và vẫn phục vụ một mục đích quan trọng trong buôn bán ma túy. Họ đảm nhận một phần lớn rủi ro vận chuyển thuốc với số lượng lớn và bán chúng cho các mạng nhỏ hơn. Ví dụ, trong trường hợp của fentanyl, các băng đảng Mexico bán cho các nhóm Dominica kiểm soát phần lớn thị trường fentanyl và heroin ở Mỹ. Hạ gục chúng vẫn là một phần của bất kỳ chiến lược liên bang nào.

Nhưng thời của các nhóm tội phạm lớn, bá quyền với các nhà lãnh đạo toàn năng đã qua. Đối với các nhà hoạch định chính sách Mỹ, có thể là quá mức cần thiết để chỉ đạo các nguồn lực của 6 cơ quan thực thi pháp luật liên bang về việc triệt phá các nhóm này, đặc biệt là trong kỷ nguyên của ma túy tổng hợp.

Đối phó với các loại thuốc bất hợp pháp đòi hỏi một cách tiếp cận toàn diện dành riêng để hiểu được sự phức tạp của việc sử dụng ma túy và những tác động gợn sóng của nó đối với mọi thứ, từ luật pháp đến dân chủ.

Ví dụ, trong phiên tòa El Chapo, các công tố viên và thẩm phán đã dành nhiều lời chứng trấn áp đáng kể về những thất bại mang tính hệ thống của xã hội Mexico. Nghèo đói, tham nhũng đặc hữu, một nhóm dân chủ gian lận cho phép các nhóm tội phạm lớn phát triển và thậm chí thâm nhập vào các tổ chức chính phủ lập nên để chiến đấu với họ.

El Chapo là một trùm ma túy mạnh mẽ và giàu có, và hạ bệ y là một bước quan trọng không thể phủ nhận trong việc cắt giảm tầm với của các băng đảng Mexico. Nhưng trong thực tế, việc kết án một trùm ma túy gần giống với việc bắt đi một con ong từ tổ ong.

Vĩnh Cẩm