'Sửa' cong vẹo cột sống cho bệnh nhi 3 tuổi

Ca bệnh nhỏ tuổi nhất được chỉ định phẫu thuật

Bệnh nhi B.Đ, 3 tuổi (Thanh Hóa), được bố mẹ phát hiện có bất thường tại cột sống khi bé được khoảng 2 tuổi. Khi đưa con đi khám, bác sĩ chẩn đoán bé bị vẹo cột sống ngực - thắt lưng bẩm sinh mức độ lớn do dị tật nửa đốt sống L1.

Dù bé vẫn đi lại được nhưng do cột sống lệch, vẹo nên việc cúi, ngửa khó khăn và phải hạn chế vận động do đau lưng.

Gia đình đã đưa cháu đến BV TW QĐ 108 để được khám và điều trị. Do cháu mới 3 tuổi - còn quá nhỏ để thực hiện ca phẫu thuật lớn, nên các bác sĩ phải cân nhắc rất nhiều về biện pháp điều trị.

Tuy nhiên, do tình trạng biến dạng cột sống của cháu B.Đ diễn biến theo chiều hướng xấu, nếu trì hoãn mổ, đợi đến khi lớn hơn, 6 tuổi, sẽ không thể phẫu thuật nắn chỉnh vẹo cột sống và có thể cháu sẽ phải mang tật suốt đời.

Các bác sĩ, Khoa Phẫu thuật cột sống, BV TW QĐ 108 đã nghiên cứu và quyết tâm tiến hành gây mê hồi sức và phẫu thuật nắn chỉnh cột sống của cháu bé ngay tại thời điểm này.

Hình ảnh phim chụp cột sống bệnh nhi B.Đ bị vẹo ngực – thắt lưng bẩm sinh mức độ lớn do dị tật nửa đốt sống L1 trước khi mổ.

BS.Nguyễn Duy Thụy cho biết, với bệnh lý này, thông thường các bác sĩ chuyên khoa chỉnh hình cột sống sẽ theo dõi tiến triển của đường cong vẹo bằng cách chụp X. quang 6 tháng một lần.

Nếu góc vẹo cột sống tiến triển cần cố gắng trì hoãn phẫu thuật đến khi bệnh nhi được trên 6 tuổi. Vì khi đó, các cháu bé đủ lớn để gây mê hồi sức và phẫu thuật an toàn hơn.

Tuy nhiên, với những dị tật cột sống ngay từ rất sớm đã gây ra biến dạng rất lớn của cột sống cần phải can thiệp điều trị phẫu thuật sớm để ngăn chặn và nắn chỉnh biến dạng. Trong trường hợp này, những tai biến, biến chứng của phẫu thuật và gây mê hồi sức sẽ cao hơn.

Hình ảnh phim chụp cột sống bệnh nhi B.Đ sau khi mổ, đã được nắn chỉnh vẹo cột sống.

Ca phẫu thuật đặc biệt khó

BS.Nguyễn Duy Thụy, nhận định: Bệnh nhi B.Đ là trường hợp đặc biệt vì nhỏ tuổi, nhưng đã có biến dạng cột sống rất lớn, góc vẹo cột sống T11-L2 66 độ, có dị tật nửa thân đốt L1 bên phải, thiểu sản cuống sống T12 bên phải. Do vậy, tính chất cuộc phẫu thuật rất phức tạp.

Để nắn chỉnh được tối đa biến dạng vẹo này thì cần phải cắt được phần thân đốt dị tật và cố định cột sống tương đối dài từ T10-L3.

Như vậy, có nhiều vấn đề trong phẫu thuật như: khả năng mất máu lớn trong mổ, nguy cơ làm tổn thương tủy - rễ thần kinh có thể dẫn đến liệt chân, bộc lộ vết mổ rộng, bắt nhiều vít vào cột sống trên bệnh nhi. Ngoài ra, không có loại vít cột sống dành riêng cho trẻ em, các mũ vít khá lớn với bé.

Các bác sĩ thường xuyên theo dõi và chăm sóc bệnh nhi trong thời gian nằm điều trị tại khoa.

Bệnh nhi chỉ mới 3 tuổi, cân nặng 12kg là một thách thức lớn nhất với chuyên ngành gây mê hồi sức. Đối với bệnh nhân người lớn đã phức tạp, nhưng đối với trẻ em còn khó khăn hơn nhiều.

Bệnh nhi phải nằm sấp lâu gây ảnh hưởng đến hô hấp, tuần hoàn. Để khắc phục điều này, kíp gây mê hồi sức đã lên kế hoạch chi tiết, với mục tiêu gây mê an toàn và sẵn sàng xử lý các tình huống xảy ra trong phẫu thuật như mất máu, rối loạn kiềm toan.... hay giảm đau sau mổ tốt nhất để có thể cho bệnh nhi tỉnh lại ngay sau khi cuộc mổ kết thúc.

Với sự chuẩn bị và phối hợp nhịp nhàng, ca phẫu thuật diễn ra gần 4 tiếng, đã thành công. Cuối ca phẫu thuật, cháu bé được rút ống nội khí quản, tỉnh lại ngay, nói chuyện được và không đau, hai chân vận động tốt trong niềm vui của toàn bộ e kip phẫu thuật viên và gây mê hồi sức.

Sau mổ, bệnh nhi đã được nắn chỉnh tốt biến dạng cong vẹo cột sống, không có tổn thương thần kinh. Bệnh nhi hồi phục thuận lợi, hai chân vận động bình thường.

Hiện nay, cháu B.Đ đang tập ngồi và đi lại được, tiểu tự chủ. Hình ảnh X. quang sau mổ cho thấy biến dạng được nắn chỉnh rất tốt, giữ được chức năng 3 đĩa đệm cuối cùng của cột sống thắt lưng.

Cháu B.Đ đã có thể bước những bước chân tự tin sau ca phẫu thuật thành công

Mai Chi