Sửa đổi Luật Đấu thầu để không còn tiêu cực 'quân xanh, quân đỏ'

Để không còn tình trạng tham nhũng, thông thầu, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh, cần rà soát lại các điều khoản then chốt của Luật, giải quyết tồn đọng và không để phát sinh những vướng mắc mới.

Tại Phiên họp chuyên đề pháp luật tháng 9, thảo luận về dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi), chiều 20/9, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải khẳng định, sau gần 8 năm thực hiện, Luật Đấu thầu đã tạo hành lang pháp lý điều chỉnh hoạt động mua sắm, quản lý, sử dụng vốn Nhà nước, góp phần tiết kiệm chống tiêu cực, lãng phí trong việc lựa chọn nhà thầu, thực hiện đầu tư và mua sắm công.

Bên cạnh kết quả đạt được, Luật Đấu thầu cũng bộc lộ một số bất cập, hạn chế về một số hoạt động mua sắm đấu thầu, lựa chọn nhà thầu chưa được quy định, hoặc quy định chưa đầy đủ trong luật. Một số quy định vướng mắc, bất cập trong quá trình thực hiện như vi phạm trong đấu thầu, thông thầu, gian lận trong đấu thầu vẫn diễn biến phức tạp, gây thất thoát lãng phí vốn đầu tư, tiền, tài sản của Nhà nước.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị Chính phủ chỉ đạo cơ quan soạn thảo và các cơ quan liên quan nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của UBTVQH, ý kiến của cơ quan thẩm tra để hoàn chỉnh hồ sơ dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi).

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị Chính phủ chỉ đạo cơ quan soạn thảo và các cơ quan liên quan nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của UBTVQH, ý kiến của cơ quan thẩm tra để hoàn chỉnh hồ sơ dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi).

Thay mặt cơ quan soạn thảo, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) Nguyễn Chí Dũng trình bày Tờ trình dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi). Theo đó, dự thảo Luật được xây dựng trên cơ sở 5 nhóm chính sách trong Đề nghị xây dựng Luật đã được Quốc hội, Chính phủ thông qua, gồm 10 Chương, 92 Điều. So với Luật Đấu thầu năm 2013, Luật này đã sửa đổi 85 Điều, bổ sung mới 05 Điều, giữ nguyên 2 Điều, bãi bỏ 11 Điều.

Đưa ra đề nghị về sửa Luật Đấu thầu, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, bên cạnh việc tuân thủ nguyên tắc trong Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra cần đi thẳng vào vấn đề cần sửa đổi, bổ sung là gì, vì sao phải sửa. Việc sửa đổi cần chỉ rõ nội dung nào, khoản nào, điều nào đang gây ách tắc làm cho quá trình đấu thầu kéo dài, gây nên những bất cập, vướng mắc trong thời gian qua.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu thực trạng kết quả giảm giá qua đấu thầu rất thấp, có tình trạng “quân xanh, quân đỏ”, thông thầu, tham nhũng, tiêu cực.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ

“Nguyên nhân của tình trạng này là gì, trách nhiệm của cơ quan tham mưu, người đứng đầu trong thực hiện đấu thầu quy định trong luật đã đủ rõ? Tại sao mở rộng đối tượng chỉ định thầu. Xu hướng hiện nay là luật hóa để công khai, minh bạch nhưng dự thảo luật có nhiều điều khoản giao cho Chính phủ và Thủ tướng hướng dẫn chi tiết, điều này tạo ra nhiều tầng nấc trung gian, nếu không cẩn thận việc sửa đổi sẽ thiếu minh bạch hơn”.

Đối với công tác đấu thầu thuốc, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị cơ quan soạn thảo lý giải vì sao giá đấu thầu thuốc lần sau phải thấp hơn lần trước, nếu như vậy sẽ tiến tới giá đấu thầu thuốc bằng 0; vướng mắc này thuộc Luật Đấu thầu hay trong nghị định, thông tư của Bộ Y tế. Bên cạnh đó, cơ quan soạn thảo cần lưu ý đến các điều khoản chuyển tiếp, tránh gây ách tắc khó khăn khi Luật Đấu thầu (sửa đổi) có hiệu lực.

“Trên cơ sở mục tiêu, yêu cầu sửa đổi Luật Đấu thầu, cơ quan thẩm tra, cơ quan soạn thảo rà soát lại các điều khoản then chốt của luật để vừa giải quyết những tồn đọng vướng mắc hiện nay, không để phát sinh những vướng mắc mới, vừa nâng cao chất lượng trong quản lý sử dụng vốn tài sản Nhà nước”, Chủ tịch Quốc hội đề nghị.

Cắt giảm về thời gian và các khâu trung gian trong đấu thầu

Đồng tình với Chủ tịch Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga cho rằng, cần có quy định về chống tiêu cực, chống tham nhũng và gian lận trong đấu thầu, giải quyết tình trạng “quân xanh, quân đỏ”, gian lận, tiêu cực.

Đánh giá của Ban chỉ đạo Phòng, chống tham nhũng trung ương cũng xác định đấu thầu là lĩnh vực có nhiều nguy cơ về tham nhũng. Vì vậy, cần xác định rõ tình trạng tiêu cực, tham nhũng trong đấu thầu thời gian qua có nguyên nhân do luật không, nếu có thì nằm ở điều luật nào, sửa theo hướng nào.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga cần có quy định để chống tham nhũng trong đấu thầu.

Về tính thống nhất với hệ thống pháp luật, dự thảo Luật Đấu thầu (sửa đổi) liên quan đến nhiều luật, như Luật Nhà ở, Luật Dầu khí, Luật Đầu tư công, bà Lê Thị Nga đề nghị rà soát đảm bảo thống nhất với hệ thống pháp luật. Đồng thời, điều về áp dụng pháp luật cần nêu rõ trong trường hợp luật này và luật khác quy định khác nhau về cùng một vấn đề thì sẽ áp dụng luật nào.

Đại diện lãnh đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Y tế, Bộ Giao thông vận tải, Bộ Xây dựng, Kiểm toán Nhà nước đã giải trình các vấn đề thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội nêu ra. Như các vấn đề liên quan đến cắt giảm thời gian đấu thầu, cắt giảm các khâu trung gian trong đấu thầu, quy định về đấu thầu qua mạng, quy định về chỉ định thầu, đấu thầu thuốc, tình trạng “quân xanh, quân đỏ” trong thực hiện đấu thầu, công khai minh bạch về thông tin trong đấu thầu

Thẩm tra dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường cho biết, Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách tán thành về sự cần thiết sửa đổi Luật, nhằm kịp thời khắc phục những hạn chế, bất cập của Luật hiện hành. Bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong đấu thấu, lựa chọn nhà thầu và quản lý, sử dụng vốn, tài sản Nhà nước.

Ông Nguyễn Phú Cường đề nghị Chính phủ rà soát, đánh giá tổng kết đầy đủ, toàn diện kết quả thi hành Luật Đấu thầu năm 2013, nêu bật những vướng mắc, bất cập và nguyên nhân để từ đó đề xuất sửa đổi Luật phù hợp; đánh giá đầy đủ tác động của việc thay đổi chính sách.

Tại phiên họp, một số thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết, dự thảo luật có tới 26 điều (chiếm 30%) giao cho Chính phủ quy định chi tiết là không phù hợp với mục tiêu xây dựng luật. Trong khi đây là những nội dung quan trọng, đặc biệt là các quy định về phương pháp, tiêu chuẩn đánh giá hồ sơ dự thầu trong lựa chọn nhà thầu, danh mục dự án đầu tư, quy trình lựa chọn nhà đầu tư, quy trình lựa chọn nhà thầu.

Phương Thảo

Nguồn Mekong Asean: https://mekongasean.vn/sua-doi-luat-dau-thau-de-khong-con-tieu-cuc-quan-xanh-quan-do-post11623.html