Sửa đổi tiêu chí phân loại đô thị, đơn vị hành chính...không thể cảm tính

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ chủ trì cuộc làm việc. Nguồn: Quốc hội.

Sáng 29/7, tại Nhà Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đã chủ trì họp tiếp thu đánh giá các đề xuất sửa đổi hai Nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội về phân loại đô thị; Nghị quyết về tiêu chuẩn đơn vị hành chính và phân loại đơn vị hành chính.

Cuộc họp - có sự tham dự của Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng, Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà, Bộ trưởng Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị; Thường trực Ủy ban Pháp luật và lãnh đạo Bộ Tư pháp, lãnh đạo Văn phòng Quốc hội, Văn phòng Chính phủ...bàn về việc tiếp thu giải trình, kiến nghị đề xuất các nội dung liên quan đến việc sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 1210 năm 2016 về phân loại đô thị và Nghị quyết 1211 năm 2016 của Ủy ban thường vụ Quốc hội (UBTVQH) về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính và phân loại đơn vị hành chính.

Liên quan đến đề xuất sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 1210, Chính phủ đề nghị sửa đổi, bổ sung 04/15 điều (gồm các điều 2, 9, 12 và 13); bổ sung mới Điều 13a; bãi bỏ Điều 14 và thay thế các Phụ lục 1, 2 và 3 của Nghị quyết số 1210.

Theo đó, ngoài việc sửa đổi, bổ sung quy định về mục đích, nguyên tắc phân loại đô thị; hồ sơ, thủ tục lập, thẩm định, công nhận loại đô thị, rà soát, đánh giá phân loại đô thị; trách nhiệm quản lý, kiểm tra công tác phân loại đô thị và sau khi được công nhận loại đô thị, dự thảo Nghị quyết tập trung bổ sung quy định về phân loại đô thị theo yếu tố vùng miền, sửa đổi quy định về phân loại đô thị áp dụng cho một số đô thị có yếu tố đặc thù.

Về việc sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 1211 về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính và phân loại đơn vị hành chính, Chính phủ đề nghị sửa đổi, bổ sung 10/32 điều; bổ sung 04 điều mới (gồm các điều 3a, 9a, 28a, 31a) và bãi bỏ Điều 10 (do chuyển nội dung về xác định tiêu chuẩn quy mô dân số sang Điều 29) của Nghị quyết số 1211.

Trong đó, tập trung sửa đổi, bổ sung tiêu chuẩn của đơn vị hành chính trong trường hợp đặc thù và giảm tiêu chuẩn số lượng đơn vị hành chính trực thuộc của 04 loại đơn vị hành chính (gồm tỉnh, thành phố thuộc trung ương, huyện, quận).

Phát biểu tại buổi làm việc, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, Nghị quyết số 1210 và Nghị quyết số 1211 được ban hành năm 2016 nhằm cụ thể hóa quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng phát biểu tại buổi làm việc. Nguồn: Quốc hội.

Các tiêu chuẩn của đơn vị hành chính và các tiêu chí phân loại đô thị trong 2 Nghị quyết này tại thời điểm ban hành về cơ bản là cao hơn so với thực trạng đang có.

Theo ông Hoàng Thanh Tùng, qua 6 năm thực hiện, đặc biệt là qua kết quả sắp xếp đơn vị hành chính giai đoạn 2019-2021 cho thấy, về cơ bản cả 2 Nghị quyết vẫn đang phát huy giá trị tích cực.

Từ đó giúp kiểm soát chặt chẽ, hạn chế tối đa việc chia tách các đơn vị hành chính, góp phần nâng cao chất lượng đô thị. Đồng thời tạo cơ sở pháp lý cho việc phân loại đô thị, phân loại đơn vị hành chính và sắp xếp thu gọn số lượng các đơn vị hành chính.

Nghị quyết số 37-NQ/TW của Bộ Chính trị đã xác định mục tiêu đến năm 2021, cơ bản hoàn thành việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã chưa đạt 50% về tiêu chuẩn diện tích tự nhiên và quy mô dân số (theo quy định tại Nghị quyết số 1211).

Trong giai đoạn 2019-2021, cả nước đã thực hiện sắp xếp 21 đơn vị hành chính cấp huyện và 1.056 đơn vị hành chính cấp xã. Qua đó giảm được 8 đơn vị hành chính cấp huyện và 561 đơn vị hành chính cấp xã. Có 267 đô thị được nâng loại (gồm 5 đô thị loại I, 12 đô thị loại II, 20 đô thị loại III, 33 đô thị loại IV và khoảng 197 đô thị loại V); có 1 thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương, 4 thành phố thuộc tỉnh, 14 thị xã và 144 phường được thành lập.

Do đó, Thường trực Ủy ban Pháp luật tán thành với quan điểm của Chính phủ và các Bộ: chưa nên đặt vấn đề thay đổi, điều chỉnh một cách toàn diện các tiêu chuẩn của đơn vị hành chính, tiêu chí, tiêu chuẩn về phân loại đô thị tại thời điểm hiện nay để bảo đảm tính nhất quán, ổn định trong việc thực hiện chủ trương sắp xếp các đơn vị hành chính (phục vụ giai đoạn tiếp theo 2022-2030).

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh, thực tế vừa qua đã có nhiều địa phương kiến nghị sửa đổi hai Nghị quyết này, nhất là Nghị quyết về phân loại đô thị.

Chủ tịch Quốc hội yêu cầu việc sửa đổi hai Nghị quyết lần này phải làm rõ cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn và kinh nghiệm quốc tế, tính toán căn cơ xem trong giai đoạn hiện nay thì nên sửa tiêu chí nào.

Chủ tịch Quốc hội gợi mở: ngoài ra, định hướng đối với việc sắp xếp lại đơn vị hành chính, phát triển hệ thống đô thị tới đây ra sao bởi các tiêu chí, tiêu chuẩn, phân loại đô thị, đơn vị hành chính còn liên quan đến rất nhiều vấn đề khác.

"Có nên áp dụng một tiêu chí, tiêu chuẩn chung về đơn vị hành chính, phân loại đô thị cho tất cả các địa phương trong cả nước không. Phải quy định khung tiêu chí để vừa bảo đảm tính thống nhất trong cả nước nhưng đồng thời cũng tính đến tính đặc thù vùng miền để thực hiện cho phù hợp với thực tiễn", Chủ tịch Quốc hội nêu quan điểm.

"Việc đề xuất sửa đổi, bổ sung các tiêu chí, tiêu chuẩn cụ thể như thế nào phải có những đánh giá hết sức thấu đáo, trên cơ sở thực tiễn, cơ sở khoa học về quản lý Nhà nước, quản lý hành chính, các yếu tố về địa lý, dân cư, xã hội, văn hóa, dân tộc, tôn giáo, phân cấp, phân quyền... chứ không thể cảm tính được"

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ

Đặt vấn đề trên, Chủ tịch Quốc hội lưu ý, việc đề xuất sửa đổi, bổ sung các tiêu chí, tiêu chuẩn cụ thể như thế nào phải có những đánh giá hết sức thấu đáo, trên cơ sở thực tiễn, cơ sở khoa học về quản lý Nhà nước, quản lý hành chính, các yếu tố về địa lý, dân cư, xã hội, văn hóa, dân tộc, tôn giáo, phân cấp, phân quyền... chứ không thể cảm tính được.

Đồng thời yêu cầu Ủy ban Pháp luật của Quốc hội và Bộ Nội vụ, Bộ Xây dựng – các cơ quan được giao chủ trì giúp Quốc hội, Chính phủ chuẩn bị hai dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung phải đánh giá toàn diện, giải trình thuyết phục để trình Chính phủ và Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Kết luận cuộc làm việc, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu rõ, đa số ý kiến đều nhất trí, chưa sửa đổi toàn diện các tiêu chí, tiêu chuẩn tại hai Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội mà chỉ tập trung sửa đổi, bổ sung một số tiêu chuẩn, tiêu chí đối với đơn vị hành chính và đô thị có yếu tố đặc thù để phù hợp hơn với điều kiện thực tế, kịp thời thể chế hóa các chủ trương, chỉ đạo mới của Đảng, góp phần tháo gỡ một số khó khăn, vướng mắc của địa phương trong việc sắp xếp, kiện toàn các đơn vị hành chính.

Cũng tại cuộc làm việc, các cơ quan thống nhất về phạm vi sửa đổi, bổ sung 02 Nghị quyết. Theo đó, tiến hành sửa đổi những nội dung đã rõ, đã chín, đã được thực tiễn kiểm nghiêm, đạt được sự đồng thuận, thống nhất cao giữa các cơ quan; còn những vấn đề chưa rõ, chưa thống nhất thì tiếp tục nghiên cứu để đề xuất việc sửa đổi, bổ sung khi có đủ điều kiện.

Phó Chủ tịch Quốc hội đồng thời đề nghị Bộ Nội vụ, Bộ Xây dựng (cơ quan chủ trì soạn thảo) tiếp thu đầy đủ các ý kiến, tiếp tục hoàn thiện hồ sơ 2 dự thảo Nghị quyết mới để trình Chính phủ và Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong tháng 8/2022.

Thu Thảo