Sửa Luật để hút các nhà đầu tư phát triển lưới điện

Đến hết tháng 7/2019, cả nước đã có 89 nhà máy điện gió và mặt trời với tổng công suất lắp đặt 5038 MW, chiếm 9,5% tổng công suất lắp đặt nguồn điện của hệ thống điện quốc gia. Trong một số ngày đầu tháng 7 vừa qua, tính trung bình mỗi ngày toàn bộ các nhà máy điện mặt trời đã đóng góp khoảng hơn 20 triệu kWh, chiếm khoảng 2,7% sản lượng phát điện toàn quốc.

Các dự án đều tập trung ở một số tỉnh phía Nam, trong khi đó hệ thống lưới điện truyền tải tại chỗ chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế. Dẫn đến công suất huy động còn hạn chế.

Theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng, trong Quy hoạch điện 7 hiệu chỉnh chưa tính đến khả năng phát triển mạnh của Điện mặt trời (ĐMT) nên không xem xét đến truyền tải liên tỉnh, liên vùng nên đã gây ra hiện tượng quá tải cục bộ lưới điện như vừa qua tại một số khu vực tỉnh Bình Thuận và Ninh Thuận.

Báo cáo của Tổng công ty Truyền tải Điện Quốc gia (EVNNPT) và Tổng công ty Điện lực miền Nam, cho thấy, hiện các đơn vị đang triển khai hàng chục dự án đường dây giải tỏa công suất các nhà máy điện mặt trời, trong đó có nhiều dự án chưa nằm trong quy hoạch. Nhiều dự án bị chậm tiến độ do vướng đền bù.

Nhằm giải quyết khó khăn cho các dự án điện mặt trời, nhiều chủ đầu tư cũng đã đề xuất cho phép họ xây dựng đường dây truyền tải nối lưới với hệ thống điện quốc gia. Sau khi hoàn thành sẽ bàn giao cho ngành điện quản lý. Điều này sẽ giúp giảm bớt áp lực cho ngành điện.

Trên thực tế, Chính phủ cũng đã có chỉ đạo nghiên cứu cơ chế, chính sách xã hội hóa đầu tư xây dựng lưới điện truyền tải và giao Bộ Công Thương chủ trì phối hợp với các Bộ, ngành liên quan xây dựng cơ chế.

Theo Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng, ngay khi có chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Công Thương, phối hợp các bộ, ngành nghiên cứu cơ chế, chính sách đầu tư lưới điện truyền tải. Trong đó, Bộ đã đánh giá việc thực hiện đầu tư lưới điện truyền tải theo các quy định pháp luật hiện hành: Luật Điện lực, Nghị định số 137/2013/NĐ-CP ngày 21/10/2013 quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Điện lực và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Điện lực, Nghị định số 94/2017/NĐ-CP ngày 10/8/2017 của Chính phủ về hàng hóa, dịch vụ, địa bàn thực hiện độc quyền nhà nước trong hoạt động thương mại, Nghị định 63/2018/NĐ-CP ngày 4/5/2018 về đầu tư theo hình thức đối tác công tư...

Qua đó, Bộ Công Thương đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét: Một là, có ý kiến đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội giải thích, làm rõ Luật Điện lực về quy định độc quyền Nhà nước trong hoạt động truyền tải để làm cơ sở thực hiện xã hội hóa đầu tư lưới điện truyền tải.

Hai là, trong trường hợp quy định về đầu tư lưới điện truyền tải là độc quyền Nhà nước, để thực hiện được cơ chế xã hội hóa chỉ riêng đối với hoạt động đầu tư lưới điện truyền tải thì cần phải sửa đổi quy định tại Luật Điện lực và các văn bản quy phạm pháp luật khác liên quan. Hiện tại, Thủ tướng Chính phủ đang xem xét các ý kiến của Bộ Công Thương.

Mặt khác, để thu hút tư nhân vào đầu tư lưới điện, trước mắt cần có quy định pháp lý đầy đủ để thực hiện. Trường hợp, các quy định pháp luật cần thiết phải sửa đổi, bổ sung để thực hiện đầu tư tư nhân vào lưới điện truyền tải, việc xóa bỏ một phần (chỉ đầu tư) hay hoàn toàn độc quyền cũng cần phải xem xét kỹ lưỡng trên cơ sở kinh nghiệm các nước trên thế giới, đánh giá các tác động, nhất là các công trình quan trọng, có ảnh hưởng lớn đến hệ thống như các công trình cấp 500 kV...

Hiện, Bộ Công Thương đang lập Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia giai đoạn 2021-2030 có xét tới năm 2050 (Quy hoạch điện 8) với quan điểm và mục tiêu phát triển: Ưu tiên phát triển nguồn điện sử dụng năng lượng tái tạo (chủ yếu là điện gió trên đất liền, điện gió trên biển; điện mặt trời; thủy điện nhỏ), tạo đột phá trong việc bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, góp phần bảo tồn tài nguyên năng lượng, giảm tác động tiêu cực tới môi trường trong sản xuất điện. Mặt khác chú trọng phát triển các nguồn điện nhỏ sử dụng năng lượng tái tạo đấu nối với lưới điện phân phối, góp phần giảm tổn thất điện năng

Trọng Tuấn