Syria: Nga, Thổ Nhĩ Kỳ đối mặt với xung đột lớn khi Syria tấn công dữ dội vào Idlib

Theo Bradenton, Ankara và Moscow lại đối mặt trước sự leo thang căng thẳng ở lãnh thổ cuối cùng do phiến quân kiểm soát tại Syria, và bước phát triển này đặt sự hợp tác của hai nước vào cuộc thử thách mới khi mà họ ủng hộ cho các bên đối lập trong cuộc chiến 8 năm của Syria.

Các cuộc tấn công lớn của lực lượng chính phủ Syria nhằm chiếm lại Idlib ở Tây Bắc Syria khỏi những kẻ khủng bố có thể dẫn đến cuộc khủng hoảng nhân đạo vì đây là quê hương của 3 triệu người.

Thổ Nhĩ Kỳ, hiện đang bất đắc dĩ phải chứa tới hơn 3,6 triệu người tị nạn Syria đang đối mặt với áp lực tăng mạnh từ Syria, Iran và Nga trong cam kết kiểm soát lực lượng phiến quân có vũ trang ở Idlib.

Nhưng Ankara cũng cần Moscow phải kiềm chế chính quyền Syria để ngăn dòng chảy người tị nạn và giữ cho những người lính ở Syria an toàn.

Tổng thống Nga Putin và người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan và người đồng cấp Nga Putin “ưu tiên hợp tác và đảm bảo ràng không lợi ích của nước nào bị chà đạp”, Aaron Stein, giám đốc chương trình Trung Đông ở viện nghiên cứu chính sách nước ngoài của Mỹ cho hay.

Hồi tháng 9 năm ngoái, hai quốc gia này đã thỏa thuận ngừng bắn ở Idlib nhằm ngăn cuộc tấn công đẫm máu, dù thực tế rằng Nga hậu thuẫn cho ông Assad và Thổ Nhĩ Kỳ ủng hộ lực lượng đối lập. 9 tháng sau đó, thỏa thuận đó thất bại.

Thỏa thuận kêu gọi thiết lập vùng phi quân sự trong phạm vi 15-20km và tại đây vũ khí hạng nặng không được phép tồn tại. Tuy nhiên, mới đây lực lượng mặt đất của Syria đã giành nhiều thắng lợi trong việc chống khủng bố ở khu vực này nhờ các cuộc không kích của Syria và Nga.

Tổ chức nhân quyền Syria tuyên bố rằng hơn 291 thường dân và 369 tay súng đã chết kể từ ngày 30/4 trong khu vực do phiến quân kiểm soát. Hơn 200,000 dân trong khu vực do phiến quân kiểm soát đã phải di cư và nhiều người trong số đó tìm đến biên giới Thổ Nhĩ Kỳ để trú ẩn, một số khác tìm đến các trại tị nạn đông đúc ở Syria.

Thổ Nhĩ Kỳ đã đổ lỗi cho chính phủ Syria phi phạm thỏa thuận ngừng bắn và Bộ trưởng Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ Hulusi Akar tuyên bố rằng Ankara đã nói với Nga rằng “cần phải kiểm soát chính quyền nước này”.

Nga đã tung các đợt không kích vào Idlib và hỗ trợ quân đội Syria tấn công. Moscow than phiền rằng các phiến quân đang tăng cường tấn công vào căn cứ của Nga ở tỉnh giáp biển Latakia.

Nhưng hiện tại, Moscow dường như khó có thể ủng hộ mọi hoạt động của Syria ở Idlib bởi những ích lợi trong mối quan hệ đồng minh dài hạn với Thổ Nhĩ Kỳ quan trọng hơn một trận chiến quân sự.

“Nga không muốn phá hủy quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ vì Idlib”, Kirill Semenov, chuyên gia và là nhà phân tích Trung Đông tại ủy ban các vấn đề quốc tế của Nga cho hay.

Cuối tháng 4, ông Putin tuyên bố ông sẽ không triển khai trận đánh quy mô lớn mà “cùng với những người bạn Syria của chúng tôi, chúng tôi tin rằng điều này sẽ không phải là sự khôn ngoan” vì vấn đề nhân đạo.

Tuy nhiên, sự kiên nhẫn của Nga với sự hoành hành của nhóm khủng bố Hayat Tahrir al-Sham (HTS) khi nhóm này được cho là liên tiếp tấn công căn cứ Hmeimim của Nga.

Mặc lệnh ngừng bắn, Thổ Nhĩ Kỳ không thể xử lý ổn thỏa các nhóm cực đoan. Phần lớn Idlib vẫn thuộc sự kiểm soát của HTS.

HTS coi Thổ Nhĩ Kỳ như là đòn bẩy nhằm chống lại Nga và Iran, theo chuyên gia Ersan. Cùng với đó, lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ ở Syria cũng bị tổn hại vì HTS. Vì lẽ đó nên trận chiến đẫm máu ở Idlib là điều khó có thể tránh.

Vũ Thu Hương