Tác động từ cú sốc đánh thuế mới của Mỹ lên vàng, USD

Một lần nữa Mỹ chủ động đẩy chiến tranh thương mại với Trung Quốc (TQ) leo thang lên mức vô cùng khốc liệt khi đánh thuế hầu hết các mặt hàng TQ nhập khẩu vào Mỹ. Từ đây, Việt Nam (VN) một mặt hưởng lợi nhưng mặt khác chịu các sức ép rất lớn, thậm chí cả tiêu cực cho nền kinh tế.

Hai cú sốc với kinh tế

Nền kinh tế toàn cầu đang hứng chịu hai cú sốc liên tiếp. Ngày 1-8, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) hạ lãi suất đồng USD. Tiếp sau đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump bồi tiếp cú tăng thuế 10% lên 300 tỉ USD hàng hóa TQ xuất sang Mỹ, sẽ có hiệu lực từ ngày 1-9 tới.

Với quyết định này, gần như toàn bộ mặt hàng TQ xuất khẩu sang Mỹ bao gồm từ điện thoại di động cho tới máy tính, đồ chơi, giày dép… sẽ chịu mức thuế 10%-25%. Đây là đòn đánh thuế mới của Mỹ sau khi đánh 25% thuế lên 200 tỉ USD hàng hóa TQ trước đó.

Sau khi công bố kế hoạch áp thuế mới 10%, ông Trump nói rằng ông có thể nâng thuế này lên cao hơn nữa, thậm chí hơn 25% tùy thuộc vào các cuộc thảo luận với TQ. Ông Trump chỉ trích TQ cố tình trì hoãn thỏa thuận thương mại và luôn muốn thay đổi thỏa thuận vào phút chót ngay sau khi hai nước bắt đầu nối lại đàm phán.

TS Phạm Sỹ Thành, Viện Nghiên cứu kinh tế và chính sách (VERP), nhìn nhận những gì ông Trump đe dọa về đánh thuế với TQ đã thành sự thật. Người tiêu dùng Mỹ sẽ chịu tác động mạnh vì hầu hết hàng TQ đều bị đánh thuế, nghĩa là hàng từ TQ xuất sang Mỹ sẽ tăng giá.

Ngược lại, TQ bị tác động cả một chuỗi hàng hóa, từ sản phẩm công nghệ cho đến các mặt hàng tiêu dùng. Đặc biệt, ngành công nghiệp TQ hứng chịu nhiều mất mát hơn người tiêu dùng Mỹ.

Giá vàng thế giới đang nhận được sự hỗ trợ từ nhiều yếu tố. Trong ảnh: Người dân đang giao dịch vàng. Ảnh: HTD

Bên cạnh đó, thị trường vàng, USD, chứng khoán… toàn cầu lập tức bị sốc nặng, thậm chí hoảng loạn vì kế hoạch áp thuế bất ngờ của ông Trump. Ví dụ, chứng khoán TQ đón tin xấu đầu tiên khi một loạt chỉ số như Shanghai Composite mất 1,41% giá trị, Shenzhen Component mất 1,42%.

Thị trường chứng khoán VN cũng không nằm ngoài bối cảnh này. Nếu ngày 1-8 chứng khoán VN đã có phiên hưng phấn thì đến ngày hôm qua giảm hơn 1% đầu phiên. Ngược lại, giá vàng tăng dựng đứng vào ngày hôm qua. Cụ thể, giá vàng thế giới tăng 1,31%, đạt mốc 1.439,57 USD/ounce. Lý do là trong bối cảnh bất ổn, nhà đầu tư chọn vàng làm kênh đầu tư an toàn.

Giá vàng trong nước cũng tăng mạnh ngay sau thông báo tăng thuế của ông Trump. Có thời điểm trong ngày hôm qua, mỗi lượng vàng miếng SJC tăng 400.000-600.000 đồng tùy nơi, lên mốc trên 40 triệu đồng/lượng.

Sức ép cho Việt Nam

Liệu VN có cơ hội cạnh tranh khi mọi hàng hóa TQ bán sang Mỹ đều đắt đỏ hơn? Các chuyên gia cho rằng một số ngành, lĩnh vực xuất khẩu chủ lực của VN có thể được hưởng lợi. Chẳng hạn như giày dép, thủy sản, nông sản, đồ gỗ, điện tử, điện thoại và linh kiện… có thể hưởng lợi nhưng không nhiều vì nước khác cũng muốn tranh thủ cơ hội này.

Theo TS Phạm Sỹ Thành, hiện nay sản xuất đã mang tầm toàn cầu nên không có chuyện cuộc chiến thương mại chỉ ảnh hưởng đến Mỹ và TQ. VN, Indonesia, Hàn Quốc, Malaysia, Nhật… cũng bị ảnh hưởng. VN chỉ có thể hưởng lợi với những hàng hóa được kiểm chứng là xuất xứ VN. Tuy nhiên, VN vẫn có khả năng chịu các hàng rào thuế quan một cách gián tiếp từ Mỹ.

“Đặc biệt, Mỹ đã mở rộng danh sách đánh thuế hàng hóa TQ thì VN cũng bị tác động mạnh ở nhiều mặt hàng. Chẳng hạn, VN đang cung cấp cho TQ linh kiện điện tử như là một sản phẩm trung gian đầu vào để họ lắp ráp và xuất sang Mỹ. Nói cách khác, những mặt hàng này sẽ gặp bất lợi” - ông Thành dẫn chứng.

Ông Thành cũng bày tỏ lo ngại chiến tranh thương mại leo thang dẫn đến tăng trưởng thương mại toàn cầu suy giảm. Điều này khiến cho một nền kinh tế có độ mở như VN bị tác động lớn. Như xuất nhập khẩu khó khăn, áp lực lên tỉ giá và công tác điều hành vĩ mô. “Xu hướng chung của doanh nghiệp TQ sẽ tăng hiện diện ở các nước Đông Nam Á, trong đó có VN và tạo ra sức ép mới lên cơ sở hạ tầng, môi trường và mặt bằng giá sẽ bị đẩy lên” - ông Thành phân tích.

Còn theo TS Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế, khi chiến tranh thương mại leo thang, TQ có khả năng đẩy mạnh xuất khẩu hàng công nghiệp sang các nước, trong đó có VN. Đồng thời, khi TQ không xuất khẩu được hàng hóa sang Mỹ sẽ phải thúc đẩy tiêu dùng nội địa, khiến nhu cầu nhập khẩu hàng hóa vào TQ sẽ giảm. “Điều này tác động tiêu cực đến hoạt động xuất khẩu của VN sang TQ. Những điều chỉnh trên sẽ khiến VN gia tăng nhập siêu từ TQ” - ông Lực cảnh báo.

Từ sự phân tích trên, các chuyên gia khuyến nghị các doanh nghiệp xuất khẩu cần theo dõi sát sao tình hình thị trường; chuẩn bị sẵn sàng việc điều chỉnh sản xuất, kinh doanh, nguồn cung và thị trường một cách linh hoạt. Đặc biệt, cần tận dụng tốt hơn các hiệp định thương mại tự do mà VN đã và sẽ ký kết với các thị trường tiềm năng khác ngoài Mỹ và TQ.

PHƯƠNG MINH