Tách quản lý với kinh doanh để đường sắt phát triển

Luật Đường sắt (sửa đổi) sẽ tách bạch giữa kinh doanh kết cấu hạ tầng với kinh doanh vận tải trên đường sắt do Nhà nước đầu tư - Ảnh: Ngô Vinh

Giao thông đường sắt bộc lộ nhiều bất cập

Trình bày tờ trình, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Ngọc Đông cho biết, Luật Đường sắt được sửa đổi trên quan điểm bổ sung thay thế các nội dung không phù hợp, cản trở và gây hạn chế sự phát triển của lĩnh vực GTVT đường sắt; Tạo bước đột phá phát triển kết cấu hạ tầng đường sắt; Tạo cơ chế mở để thu hút các nguồn lực ngoài xã hội đầu tư kinh doanh đường sắt, giảm gánh nặng cho ngân sách Nhà nước; Tách bạch giữa chức năng quản lý Nhà nước của cơ quan Nhà nước với hoạt động sản xuất, kinh doanh của DN; giữa kinh doanh kết cấu hạ tầng với kinh doanh vận tải trên đường sắt do Nhà nước đầu tư...

Dự thảo Luật Đường sắt (sửa đổi) bao gồm 9 chương, 95 điều, trong đó giữ nguyên 4/114 điều, sửa đổi, bổ sung 65/114 điều, bãi bỏ 45/114 điều, bổ sung mới 26 điều.

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ & Môi trường Phan Xuân Dũng cho biết, dù đóng vai trò quan trọng, nhưng đến nay, giao thông đường sắt đã bộc lộ nhiều bất cập. Kết cấu hạ tầng đường sắt lạc hậu, xuống cấp, phần lớn đầu tư từ hơn trăm năm trước. Đặc biệt, tỷ trọng đầu tư cho hạ tầng ngành Đường sắt so với các loại hình giao thông khác là rất thấp (vốn đầu tư cho đường sắt năm 2010 chỉ chiếm 2,51% so với toàn ngành GTVT). Sản lượng vận tải hàng hóa ngành Đường sắt so với toàn ngành giao thông trong những năm gần đây giảm dần, không đạt mục tiêu đề ra. Hệ thống đường sắt chưa được kết nối hài hòa với các loại hình giao thông khác để tạo nên một mạng lưới đồng bộ. Quản lý, quản trị giao thông đường sắt không còn phù hợp với cơ chế mới, cồng kềnh, thiếu khoa học, chưa được thị trường hóa, chưa huy động được các nguồn lực đầu tư… Vì những lẽ đó, cơ quan thẩm tra thấy rằng, việc sửa đổi Luật Đường sắt là rất cần thiết, không thể chậm trễ hơn.

Luật Đường sắt (sửa đổi) sẽ tạo điều kiện để hút vốn đầu tư phát triển hạ tầng đường sắt - Ảnh: Ngô Vinh

Sớm trình chủ trương xây đường sắt tốc độ cao

Cho ý kiến vào Tờ trình, Phó chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng ủng hộ quan điểm, phải có đường sắt tốc độ cao nhưng tỏ ra băn khoăn về kinh phí đầu tư và tính hiệu quả. “Đường sắt tốc độ cao có thu hút được hành khách không, có cạnh tranh nổi với các dịch vụ vận tải khác, đặc biệt với ngành Hàng không? Từ trước đến nay, đường sắt đã có đoạn nào tư nhân hóa chưa, hiệu quả thế nào?”, bà Phóng đặt câu hỏi.