Tài chính khí hậu chiếm vị trí trung tâm tại các cuộc đàm phán ở COP28

Nhu cầu lớn về tài chính khí hậu

Lượng tiền mặt cần thiết cho quá trình chuyển đổi năng lượng, thích ứng với khí hậu và cứu trợ thiên tai là rất lớn. Một báo cáo công bố vào ngày 4/12 ước tính, các thị trường mới nổi và các nước đang phát triển sẽ cần đầu tư 2,4 nghìn tỷ USD mỗi năm để hạn chế lượng khí thải và thích ứng với những thách thức do biến đổi khí hậu đặt ra.

Đồng tác giả của báo cáo, ông Nicholas Stern, Chủ tịch Viện nghiên cứu về biến đổi khí hậu và môi trường Grantham, cho biết: “Thế giới đang không đi đúng hướng để hiện thực hóa các mục tiêu của Thỏa thuận Paris. Nguyên nhân dẫn đến thất bại này là do thiếu đầu tư, đặc biệt ở các thị trường mới nổi và các nước đang phát triển ngoại trừ Trung Quốc. Thách thức trọng tâm là nhanh chóng thực hiện việc thúc đẩy và tài trợ cho khoản đầu tư này từ nhiều nguồn khác nhau”.

Tổng thống Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất Sheikh Mohamed bin Zayed Al Nahyan tham dự cuộc gặp với Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres, trong khuôn khổ Hội nghị về Biến đổi Khí hậu của Liên hợp quốc (COP28), tại Dubai, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, ngày 3/1/12/2023. (Ảnh: Reuters)

Các quốc gia dễ bị tổn thương vốn đang phải gánh chịu những thảm họa khí hậu tốn kém đang yêu cầu thêm hàng tỷ USD thông qua quỹ thiên tai mới được thành lập, mặc dù cam kết hiện tại chỉ khoảng 700 triệu USD.

Thủ tướng Barbados Mia Mottley, người đặc biệt tích cực tham gia vào các cuộc thảo luận toàn cầu về việc huy động quỹ, cho biết: “Trừ khi chúng ta có một loạt quyết định khẩn cấp, nếu không, chúng ta sẽ phải gánh chịu những gì mà 'mọi bậc cha mẹ đều phải trải qua' - những kỳ vọng quá lớn và không thể thực hiện được”.

Trong một cuộc họp báo, bà kêu gọi các nước 'vượt ra ngoài' những cam kết và lời cầu xin tự nguyện đối với các tổ chức từ thiện và nhà đầu tư tư nhân, thay vào đó hãy xem xét thuế như một cách để thúc đẩy tài trợ cho khí hậu.

Bà cho biết, ví dụ, mức thuế 0,1% toàn cầu đối với các dịch vụ tài chính có thể thu về 420 tỷ USD, trong khi mức thuế 5% đối với lợi nhuận dầu khí toàn cầu vào năm 2022 sẽ mang lại khoảng 200 tỷ USD.

Các đại biểu khác, bao gồm cả Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres, tiếp tục kêu gọi chấm dứt trợ cấp nhiên liệu hóa thạch vốn đã đạt mức kỷ lục 7 nghìn tỷ USD mỗi năm.

Các nhà hoạt động thuộc Phong trào Nợ và phát triển của nhân dân châu Á bày tỏ sự lo ngại số tiền cam kết sẽ không đủ. Zaigham Abbas, nhà hoạt động môi trường đến từ Pakistan, đất nước bị tàn phá năm ngoái do lũ lụt trên diện rộng, cho biết: “Tài chính về khí hậu mà họ đã cam kết tại COP28 này đơn giản là không đủ. Chúng tôi không tìm kiếm tổ chức từ thiện ở đây. Quy mô của thảm họa mà chúng tôi đang trải qua là chưa từng có”.

Những cam kết đạt được

Cam kết lớn nhất có được trong ngày 4/12 đến từ hệ thống ngân hàng của UAE, cùng với các cam kết đầu tư nhiều hơn của ngân hàng ở các khu vực khác vào các dự án xanh. Các ngân hàng ở UAE hôm thứ Hai đã cam kết huy động 1 nghìn tỷ dirham, tương đương khoảng 270 tỷ USD, vào tài chính xanh.

Chủ tịch liên đoàn ngân hàng nước này, ông Abdul Aziz Al Ghurai, cho biết: “Tại thời điểm quan trọng này, tôi rất vinh dự được công bố một cam kết mang tính bước ngoặt rằng, nhằm thực hiện tham vọng của UAE, ngân hàng UBF và các ngân hàng quốc gia của chúng tôi đã cam kết chung sẽ huy động hơn 1 nghìn tỷ dirham”.

Ở những nơi khác, Pháp và Nhật Bản cho biết họ sẽ ủng hộ động thái của Ngân hàng Phát triển Châu Phi nhằm thúc đẩy Quyền rút vốn đặc biệt của IMF cho khí hậu và phát triển.

Trong khi đó, Ngân hàng Tái thiết và Phát triển Châu Âu cho biết họ sẽ đưa các điều khoản về nợ thích ứng với khí hậu vào các hợp đồng cho vay mới với một số nước nghèo.

Công ty đầu tư Đan Mạch Copenhagen Agricultural Partners đã công bố kế hoạch huy động 3 tỷ USD cho các dự án tái tạo tại các thị trường mới nổi.

Tiểu vương quốc Abu Dhabi hợp tác với các đối tác khu vực tư nhân, bao gồm Tập đoàn BlackRock và HSBC, thành lập một trung tâm tư vấn và nghiên cứu khí hậu nhằm thúc đẩy các lựa chọn tài chính trong khu vực.

Hội nghị thượng đỉnh thường niên của Liên hợp quốc năm nay có sự góp mặt của nhiều doanh nghiệp nhất từ trước đến nay, mang lại nhiều hy vọng về đầu tư tư nhân hơn cho các vấn đề về khí hậu.

Tuy nhiên, các nhà lãnh đạo của nền kinh tế lớn nhất khu vực và nhà sản xuất dầu lớn nhất thế giới Arab Saudi, cho đến nay, vẫn chưa tham dự Hội nghị thượng đỉnh của Liên hợp quốc, trái ngược hoàn toàn với việc họ tham gia hội nghị COP27 năm ngoái tại Sharm el-Sheikh, Ai Cập.

Hoàng tử Abdulaziz bin Salman, Bộ trưởng Năng lượng và nhà đàm phán khí hậu chủ chốt của vương quốc này, đã vắng mặt tại Sáng kiến Xanh của Saudi. Thái tử Mohammad bin Salman cũng không có bài phát biểu trước các nhà lãnh đạo thế giới như theo dự kiến vào hôm khai mạc.

Chủ tịch COP28 Ahmed Al-Jaber cho biết: “Quy mô của cuộc khủng hoảng khí hậu đòi hỏi các giải pháp khẩn cấp và thay đổi cuộc chơi từ mọi ngành. Và, tài chính đóng một vai trò quan trọng trong việc biến tham vọng của chúng ta thành hành động”.

Hà Mai