Tái cơ cấu bộ máy nhà nước theo hướng pháp quyền hiện đại

Trước đó, hồi tháng 4 vừa qua, Quốc hội Cuba đã thông qua bản Hiến pháp mới, vốn đã được hơn 6,8 triệu cử tri Cuba thông qua trong cuộc trưng cầu ý dân được tổ chức ngày 24-2-2019, trong đó định ra các chức danh lãnh đạo mới cùng các quy định về nhiệm kỳ và giới hạn tuổi bổ nhiệm. Nhằm cụ thể hóa quy định này, ngày 13-7-2019, với tỷ lệ đồng thuận tuyệt đối, Quốc hội Cuba đã thông qua Luật Bầu cử mới. Theo đó, Quốc hội sẽ vẫn là cơ quan bầu ra các chức danh lãnh đạo chủ chốt của Nhà nước trong số các đại biểu của mình và theo sự đề cử của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cuba. Chức danh Chủ tịch nước và chức danh Thủ tướng Chính phủ, vốn từng được thay đổi theo Hiến pháp năm 1976 cũng được khôi phục.

Tân Chủ tịch nước Miguel Diaz-Canel Bermudez trong một lần phát biểu trước Quốc hội Cuba. Ảnh: Tân Hoa xã.

Theo Hiến pháp 1976 của Cuba vừa hết hiệu lực ngày 10-4 vừa qua, người đứng đầu Nhà nước Cuba là Chủ tịch Hội đồng Nhà nước kiêm Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng; còn theo Luật Bầu cử mới, soạn thảo theo Hiến pháp mới, chức danh Chủ tịch Hội đồng Nhà nước sẽ do Chủ tịch Quốc hội kiêm giữ, trong khi Hội đồng Nhà nước-vốn là cơ quan thường trực của Quốc hội-từ nay sẽ trở lại với chức năng lập pháp thuần túy hơn. Trong khi đó, chức danh Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng sẽ được chuyển thành Thủ tướng Chính phủ, nhưng cơ quan nội các này sẽ đảm nhiệm toàn bộ công việc hành pháp-vốn trước đây chia sẻ với Hội đồng Nhà nước. Theo Luật Bầu cử mới, nhiệm kỳ của các chức danh nói trên là 5 năm và mỗi cá nhân được đảm nhiệm một chức danh lãnh đạo tối đa hai nhiệm kỳ.

Cũng trong phiên họp, Quốc hội Cuba đã bầu Chủ tịch Quốc hội Esteban Lazo Hernández tiếp tục đảm nhiệm cương vị này trong nhiệm kỳ tới năm 2023, đồng thời cũng theo quy định của Hiến pháp mới, ông sẽ kiêm nhiệm chức vụ Chủ tịch Hội đồng Nhà nước. Phó chủ tịch thứ nhất Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng Salvador Valdes Mesa đã được Quốc hội Cuba bầu vào cương vị Phó chủ tịch nước. Theo lộ trình dự kiến, trong kỳ họp thường kỳ cuối năm của Quốc hội vào tháng 12 tới, tân Chủ tịch nước sẽ đề cử ứng viên Thủ tướng để Quốc hội bỏ phiếu thông qua.

Phiên họp bất thường để bầu chọn các chức danh lãnh đạo của Quốc hội và Hội đồng Nhà nước, cùng Chủ tịch và Phó chủ tịch nước được xem là cột mốc khởi đầu trong quá trình tái cơ cấu bộ máy Nhà nước Cuba theo hướng pháp quyền hiện đại và tạo nền tảng cho việc phát triển đất nước trong giai đoạn lịch sử mới nói chung và công cuộc “cập nhật mô hình kinh tế-xã hội” nói riêng của “hòn đảo tự do”.

Báo Granma cho biết, trong diễn văn nhậm chức, tân Chủ tịch nước Cuba Miguel Diaz-Canel Bermudez nhấn mạnh: “Cách mạng đã, đang và sẽ là cuộc đấu tranh vì tương lai”, đồng thời nêu bật những đóng góp to lớn cùng tầm nhìn vượt thời đại của lãnh tụ Fidel Castro và Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cuba Rául Castro đã làm thay đổi vận mệnh đất nước Cuba trong chặng đường suốt 60 năm qua. Tờ Prensa Latina dẫn lời Chủ tịch nước Miguel Diaz-Canel Bermudez phản đối việc sử dụng Liên hợp quốc làm “diễn đàn” để tuyên truyền những thông tin sai sự thật về Cuba, về hợp tác y tế quốc tế vì mục đích nhân đạo của đảo quốc Caribe cũng như để tìm kiếm sự can thiệp, trong đó có can thiệp quân sự, nhằm vào các quốc gia khác. Trong bối cảnh Mỹ gia tăng các hoạt động thù địch, siết chặt bao vây cấm vận kinh tế Cuba, Chủ tịch nước Miguel Diaz-Canel Bermudez khẳng định, Cuba sẽ tăng cường tiềm lực kinh tế và quốc phòng, kêu gọi toàn thể người dân Cuba đoàn kết, làm việc hiệu quả hơn, tiết kiệm và đẩy mạnh xuất khẩu hàng hóa, dịch vụ.

“Cách mạng Cuba sẽ kiên định với những cam kết mà biết bao người con của đất nước này đã phải hy sinh xương máu để thực hiện. Với những truyền thống tốt đẹp đó, người dân Cuba không hề do dự khi phải đối mặt với tương lai bởi chúng ta biết rằng mình sẽ giành chiến thắng. Trước mắt chúng ta là những ngày tháng căng thẳng, đầy thách thức nhưng không ai có thể tước đoạt niềm tin vào một tương lai tốt đẹp mà chúng ta nợ con cháu mình”, Báo Granma dẫn lời tân Chủ tịch nước Miguel Diaz-Canel Bermudez.

HOÀNG VŨ