Tài sản, thu nhập không giải trình hợp lý nguồn gốc: Cân nhắc phương án xử lý
Hôm nay (25.10), Quốc hội sẽ thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn có ý kiến khác nhau của dự Luật Phòng, chống tham nhũng (sửa đổi).
Vấn đề được nhiều Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) quan tâm trong dự án Luật đó là vấn đề xử lý tài sản thu nhập tăng thêm không giải trình được hợp lý về nguồn gốc. Trao đổi với Báo Lao Động bên lề Quốc hội, các ĐB cho rằng cả hai phương án đều có tính khả thi nhưng họ vẫn nghiêng về việc xử lý sẽ do tòa án xem xét, quyết định.
Ưu tiên phương án ra tòa
Vấn đề còn có ý kiến khác nhau trong dự án Luật là việc xử lý tài sản thu nhập tăng thêm không giải trình được hợp lý về nguồn gốc. Dự thảo đề xuất 2 phương án trình Quốc hội xem xét quyết định. Phương án 1 là việc xử lý sẽ do tòa án xem xét, quyết định. Phương án 2, trường hợp kết luận có tài sản, thu nhập tăng thêm mà người có nghĩa vụ kê khai không giải trình được hợp lý về nguồn gốc và cơ quan có thẩm quyền cũng không chứng minh được tài sản, thu nhập này do vi phạm pháp luật mà có thì trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày ban hành kết luận xác minh, cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập có trách nhiệm chuyển vụ việc sang cơ quan quản lý thuế có thẩm quyền để thu thuế thu nhập cá nhân theo quy định.
Chia sẻ với Lao Động về vấn đề này, Phó Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam Phan Thái Bình cho biết, cá nhân ông chọn phương án đưa ra tòa bởi nó rất công khai và minh bạch. Ông Bình cho rằng, các cơ quan kiểm soát tài sản sẽ tiến hành kiểm tra tài sản thu nhập. Nếu không giải trình được hoặc tăng thêm thì nghĩa là nguồn gốc không rõ ràng. Khi đó sẽ có ý kiến khác nhau giữa một bên là cơ quan kiểm soát tài sản thu nhập, một bên là người kê khai.
“Để đảm bảo một cách khách quan, tinh thần thượng tôn pháp luật, các quyết định thi hành sẽ đảm bảo rằng nếu không thực hiện nghiêm chỉnh thì sẽ có chế tài. Khi phán quyết của tòa án có hiệu lực thì đó sẽ là phán quyết cuối cùng phải chấp hành. Việc này rất văn minh, có tinh thần thượng tôn pháp luật. Khi đó cả người kê khai và cơ quan kiểm soát đều thỏa mãn. Tuy nhiên nếu phương án này được áp dụng, chắc chắn sẽ gây áp lực cho tòa án” - ông Bình nói.
Trước việc này, ông Bình cho rằng phải xem xét nghiên cứu cơ chế hoạt động của tòa ra sao. Ngoài ra phải có Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về lĩnh vực này như nghiên cứu, biên chế, bộ máy… để đảm bảo tòa án hoạt động một cách công khai, minh bạch.
Cùng quan điểm, ĐB Nguyễn Văn Chiến (TP.Hà Nội) cho rằng, đây là vấn đề mà Ủy ban Thường vụ QH cũng đã thảo luận, trên cơ sở kết quả thẩm định của Ủy ban Tư pháp, cũng như nhiều ý kiến của các ĐBQH trong các kỳ họp trước. Về cơ bản có những ý kiến Đại biểu nên đưa ra cơ quan tòa án thì minh bạch và tính khả thi cao trong quá trình thực hiện.
Theo ông Chiến, đối với cử tri và người dân thì cùng quan điểm nếu đưa ra tòa án thì đảm bảo khách quan hơn. Bởi tòa án là nơi giải quyết những việc chưa rõ ràng và là nơi cuối cùng giải quyết tranh chấp. Tuy nhiên, ông Chiến cũng đưa ra băn khoăn rằng, nếu chuyển sang tòa án thì nghĩa vụ chứng minh thuộc về ai? Ai là người đề nghị chứng minh việc tài sản không minh bạch đó?
Lo ngại thuế chồng thuế
Về phương án 2 - thu thuế thu nhập cá nhân, có nhiều ý kiến cho rằng, liệu đây có phải là 1 phương thức để hợp thức tài sản bất minh, bất hợp pháp đó không? “Mặc dù trong giải trình của Chính phủ có đề cập đến việc nộp thuế, nhưng nếu phát hiện dấu hiệu đó là tài sản bất minh thì vẫn tiếp tục xử lý, chứ không phải xử lý thuế rồi để cho tồn tại. Vấn đề đặt ra là như vậy nhưng thực tế, khi xử lý thu thuế rồi, thì thường bị xem nhẹ” - ông Chiến nói. Cũng theo ông Chiến, một vấn đề mà cử tri băn khoăn nữa là bây giờ chúng ta mới xem xét đến việc ban hành sửa đổi luật mới có quy định này. Vậy luật sửa đổi này sẽ có hiệu lực bắt đầu khi Quốc hội thông qua. Nếu khi có hiệu lực thi hành thì các quy định như nộp thuế hay đưa ra tòa tài sản không minh bạch phải bắt đầu từ đó (không hồi tố về trước).
Ngoài ra, còn nhiều ý kiến lo ngại về phương án thu thuế bởi vì nhiều khi nhiều trường hợp thuế chồng thuế. “Một tài sản hình thành ở các nghĩa vụ khác nhưng giờ không giải trình được người nắm rõ cuối cùng thì khả năng bị thuế chồng thuế” - ông Chiến nói.
Trong khi đó, ĐB Nguyễn Quang Tuấn (TP.Hà Nội) cho rằng, thực tế có rất nhiều ý kiến khác nhau. Chúng ta cần phải cân nhắc. Theo ông Tuấn, nếu đưa ra tòa, hiện nay chúng ta đã quá tải. Còn nếu đưa ra các phương án tài chính thì tôi lo rằng không đủ khả năng giải quyết. Do đó chúng ta cần có một chính sách phù hợp, đảm bảo thu hồi được tài sản cho dù chưa chứng minh được. Tuy nhiên, để chọn một trong hai phương án này, ông Tuấn cho rằng nếu như đánh thuế cao thì sẽ hợp lý hơn đưa ra tòa.